Ateşin çemberinden çıkmak mı?

• Türk devleti mi? Onlar için İran’la olan anlaşma da anlaşmazlık da Kürtlerdir. Türk devletinin duyduğu çan sesinin kendi bekasının da içinde olduğu çandır ve buna göre pozisyon almaya çalışıyor. Bu pozisyonun ön ayağında Kürt soykırımını tamamlamak olduğunu herhalde en iyi yine Kürtler biliyor.

MORDEM ALİŞER

İran cumhurbaşkanı Reisi’nin bindiği helikopter düştü mü düşürüldü mü? Hemen herkes kendi zaviyesinden bir şeyler açıklamaya çalışıyor. Türk aklına bakılırsa bu da olabilir, şu da. Hele katillikleri tescilli, isimlerinin önüne bir de akademik sıfatlar ekleyerek, bilmem hangi üniversitenin hangi kürsüsünde ders verdikleri muamma olan kimi Türk subaylarının Türk devlet aklına yaptıkları katkıların belli ki haddi hesabı yok. İran’ın neden bu akıldan nasiplenmediği menkulu kendinden başka kimsede tanımayan bu zatların şikayeti. Dünyanın neden Türk aklıyla düşünmediği şikayetine kadar işi götüren de var. Erdoğan’ın “neden ben Trump ya da Biden’ın yerinde değilim” dediğine kadar götürülebilir bu aksiyom. İşi uzatmayalım, bu zatların görevi faşizmin taktik ve stratejik propaganda alanlarında kafa karıştırmak. “Akıncı”, “Bayraktar” hikayeleri birer dipnot bile değil. Belki! Ama bir noktayı ıskalamamak gerekir diye düşünüyorum. Ya bu Akıncı, Bayraktarlar filan asıl hedefi şaşırtma görevi görüyorlarsa? İran, Rusya’ya insansız hava aracı üretecek kadar bir kapasiteye sahipken Türk araçlarından istediği yardımın Türk aklı tarafında asıl değil de başka bir noktaya yönlendirilmesi belli ki akla daha yatkın geliyor. Hemen belirteyim, İran, Türk devletinin komplosuyla karşı karşıya. Neden?

HAMAS’ın 7 Ekim’de İsrail’e yönelik komplosunun bağlaşıkları kimse İran’a yönelik komploda da onlar var. MOSSAD’ın kurguladığı, Türk devletinin sahada esaslı rol oynadığı bir komplo. Kasım Süleymani anmasında yer alanların nereden gittiği, kimlerin yönlendirdiğini akla getirsek bile bazı sonuçlara ulaşabiliriz. Hatta şunu da ekleyelim, Avrupa’nın orasında burasında patlayan, patlatılan DAİŞ’liler sadece Türk devlet aklı mıydı? Kesinlikle değildi. Bu da şu anlama geliyor, Türk aklının ve gücünün böylesi büyük organizasyonlar yapma yeteneği yok. Yapmak ister ama kapasitesinin sınırlarını belirleyen bazı olgular var. Kurdistan Özgürlük Hareketi’ne karşı yürüttüğü savaşın kimlerin hangi siyasi ve askeri gücü ile olduğunu bilenler için bunun anlaşılmayacak bir yanı olmamalı. Demem o ki, Reisi’ye yönelik algı yaratma eylemi için de Türk devletinin rolünün iyi araştırılması gerekiyor.

Bu cümleden hareketle helikopterin düşürüldüğünü mü anlamamız gerekiyor? Olgular gerçek olanın yerini tutmasa da olgulardan hareket etmek bizi belki daha sağlıklı düşünmeye götürebilir.

Bir; 7 Ekim’den sonra yaşananlar Üçüncü Dünya Savaşı’nın yeni ve daha kapsamlı boyuta çıktığını gösteriyor. Bu tür savaşların doğasında komplo her zaman var. Suikast ve sabotajların olması gibi. Klasik savaşın araçlarının bu dünya savaşında da yoğunca kullanıldığını herhalde kimse söyleyemez. Ukrayna- Rusya savaşı bile bir çok yönüyle klasik savaşı aşmaktadır. Klasik savaşa döndüğü yerde bir cepheyi ne kaybeden ne de kazanan var, birbirlerini yıpratıp duruyorlar. Dahası Putin Rusya’sı bir çıkmazın içinde habire kürek sallamaktadır. Mevziye gömülmüş bir savaşı arayanlar şimdi yalnızca filmlerde izliyorlar. Putin’in ikide bir nükleer silahlardan söz etmesi savaşın boyutunu anlamamıza belki biraz yardımcı olabilir. Çehov’un duvardaki silahı potansiyel olarak ölümü yaratmaya hazırdır. Belki ikinci, belki üçüncü sahnede görmek işten bile değil. Ama bu savaşın diyalektiği kavranmadan komploların anlaşılması pek mümkün görünmüyor.

İki; İsrail’e ilk defa ülkeler aşırı konvansiyonel silahlarla saldırı yapan İran’dır. Bir güç gösterisi mi yalnızca? Demek ki İran artık doğrudan savaşa katılacak aşamaya gelmiştir. Daha doğrusu getirilmiştir. İsrail-ABD-İngiltere’nin bunu karşılıksız bırakacağını düşünmek akla ziyan gibi geliyor. İsrail-ABD çelişkisi sadece zamanlama ve yönteme ilişkin olabilir.

Üç; İki olgu açıklanmayı bekliyor. Hamaney’de sonrası için en güçlü aday olan Reisi ve Reisi’nin yerine geçebilecek en güçlü aday olarak dışişleri bakanının ölümü sonrası İran’da iktidar basamakları nasıl şekillenecek? Suların durulması mümkün mü? Diğeri, aynı yerden kalkan ve aynı yöne giden üç helikopterden yalnızca biri düşüyor. Akla yatkın geliyor mu?Helikopterin eski oluşu filan hikayenin çelik çomak bölümüne denk geliyor. Batı romancılığı bu konularda iyi kurgu yapar. Herhalde filmini de yaparlar. Belki yapmışlardır da.

Herhalde İran devlet aklı bunların çok daha fazlasını düşünecek ve eylem planını oluşturacak deneyime sahiptir. Karşı güçlerin birbirlerine olan mesajların dilini yine onlar çözeceklerdir. Biz sahada görecek ve yorumlamaya çalışacağız elbette. Ama nerede durduğumuzu bilerek.

Türk devleti mi? Onlar için İran’la olan anlaşma da anlaşmazlık da Kürtlerdir. Türk devletinin duyduğu çan sesinin kendi bekasının da içinde olduğu çandır ve buna göre pozisyon almaya çalışıyor. Bu pozisyonun ön ayağında Kürt soykırımını tamamlamak olduğunu herhalde en iyi yine Kürtler biliyor. Jîna Emînî’nin ülkesinde Rojhilat var. Ordaki Kürt özgürlük gücünü ezmesi ve kendisine ve çetelerine yer açması için ilkin özgürlük gerillasının duvarını yıkması gerektiğini biliyor. Bunun için de herkesle her şekilde komploların içine girer. İran’ın zor durumundan faydalanarak onu da Kürtlerin üzerine sürmeye çalışır. ABD-İsrail ile komplonun pratik ayaklarını yürüterek askeri ve siyasi destekten yoksun kalmamaya çalışır. Bu İttihat Terakkici akıl güncellenmiş haliyle sadece kötü değil, fazlasıyla tehlikelidir.

Hemen herkesin “bu savaş daha fazla yayılmamalı” dediğine bakmayalım. Komploların iyiniyetle ilişkisinde telafisi olmayan sonuçlar ürettiğini de gördük. Bu savaşın durmasını beklemek tutumu olmayanların sayıklamalarından başka bir şey ifade etmez. Savaşın kurgusu yenilenerek sahnelenirken amentünün Jin Jiyan Azadî olduğunu bilmekten başka çaremiz yok. Orta Doğu’nun ateşi hiç düşmüyor, düşmeyecek de. İçinin ayrı dışının ayrı yaktığı bu ateşle oyun oynanmaya da gelinmiyor.