•  İsviçre’de genel seçimlerde Luzern Konton’un’da Yeşiller Partisi’nin (Die Grüne) adaylarından biri de Elbistan doğumlu Erbil Güneş. Güneş, çocukken yerleştiği Luzern kantonunda yıllardır göçmen kurumlarında çalışıyor ve “köklü bir değişim için adayım” diyor.

 

ERDOĞAN ZAMUR/LUZERN

İsviçre’de 22 Ekim Pazar günü gerçekleştirilerek olan genel seçimlerde 52’nci dönem için 200 kişilik Federal Meclis ile 46 kişilik Senato Meclisi üyesi belirlenecek.

Seçim çalışmalarını sürdüren çok sayıda Kurdistanlı ve Türkiyeli aday İsviçre Federal Meclise girmek için yarışıyor. 

Luzern Konton’un da Yeşiller Partisi’nin(Die Grüne) adaylarından biri de Maraş Elbistan doğumlu Erbil Güneş. Güneş, çocukken yerleştiği İsviçre’nin Luzern kantonunda yıllardır göçmen kurumlarında çalışıyor. Erbil Güneş ile siyaseti, göçmenlerin sorunlarını ve neden aday olduğunu konuştuk.

Sesimizi duyurmak istiyorum

Bir süredir aktif politikada yer alan Erbil Güneş, “Geçen yılki seçimlerde Yeşiller Partisi’nden adaylık teklifi aldım. Aday olmadım ama seçim çalışmalarında yer aldım ve bu benim için olumlu bir deneyimdi” diyor. Maraş merkezli depreminde siyasete atılmasında etkin olduğunu söyleyen, Güneş, “Doğal afetin yıkıcılığının yani sıra, deprem bölgesinde siyasi de bir felaket yaşandı. Acı bir deneyimle yüzleşmek zorunda kaldığımız siyasetin doğurduğu çarpık sistem ve siyasilerin aldığı yanlış kararlar, insanların yaşamında yol açtığı yıkım bende büyük bir öfke uyandırdı. Politika gerek Türkiye gerekse de İsviçre’deki gidişatı değiştirebileceğimiz, sesimizi duyurabileceğimiz en etkili alan” diye belirtiyor.

‘Her Kürt biraz politiktir’

Kürtlerin aktif olmasa bile siyasetin içinde yer aldığını söyleyen Güneş, “Geldiğimiz coğrafyanın ve hakları gasp edilen bir halk olmanın etkileriyle, birçoğumuz erken yaşta toplumsal ve siyasi sorunların nereye dayandığını algılamak zorunda kalıyoruz. Bu da çoğumuzda az ya da çok siyasi bir bilincin oluşmasına neden oluyor” diyor.

İsviçre’de ayrımcılık bir gerçeklik

Güneş, Yeşiller Partisi parti politikasının kendi hayat görüşüyle örtüştüğü için seçtiğini belirtiyor.

Göçmen bir aday olmanın zorlukları olduğunu söyleyen Güneş, “İsviçre’nin nüfusunun yüzde 26’sı vatandaş olmayan göçmenler. İsviçre vatandaşı olan yabancılarla oran yüzde 40’ı buluyor. Bu durum hem politikaya hem de günlük yaşama yansıyor” diyor. 

Göçmenler söz sahibi olmalı

15 yıldır göçmen kurumlarında çalıştığı için mevcut sorunları bilmesinin kendisine avantaj sağladığını söyleyen Güneş, “İsviçre’de göçmen politikası dahil, üzerinde durulması gereken birçok sorun var. Göçmen kanunlarında, dezavantaj yaratan ve değiştirilmesi gereken maddeler mevcut. Bu yasaların temelinde ne yazık ki ayrımcı motifler yer alıyor. Bu da toplumda sınıf farkına ve paralel bir topluma yol açıyor” diye belirtiyor.

İsviçre’deki göçmenlerin, çalışıp vergi ödedikleri halde, seçme ve seçilme hakkından mahrum bırakıldıklarını vurgulayan Güneş, “Bu yüzden göçmenlere söz hakkı verilmiyor. Çözüm ise göçmen kökenli insanların aktif siyasette, yerel ve federal mecliste daha çok yer alması” diye konuştu.

Sosyal hakların iyileştirilmesi gerek

Günes, mevcut sorunların sadece göçmenleri etkilemediğini hatırlatarak, “Kadın-erkek çalışanlar arasında ücret eşitsizliği, sağlık sigortası primleri ve emeklilik yaşının yüksekliği gibi pek çok sorun var. Çocuklu aileler için de sosyal haklar iyileştirilmeli. Zengin bir ülkede yoksul hatta yoksulluk sınırında yada altında yaşayan insanların varlığı çok düşündürücü” diyor.

Eşit bir toplum için çalışacağım

Günes, pek çok ülkede olduğu gibi İsviçre’de de kadın-erkek eşitliğinin tam anlamıyla sağlanamadığını hatırlatıyor ve ekliyor: “Maaş farkından tutun da kadınların yüksek mevkilerde az yer almamasından, politikada yeteri kadar temsil edilememesine kadar hayatın birçok alanında görüyoruz. Ataerkil sistem hala mevcut, kadınlar geleneksel rol dağılımında olduğu gibi, çocuk bakmak ve ev işlerini üstlenen taraf. Bu anlamda çok yavaş bir ilerleme kaydediliyor.”

Seçildiği takdirde eşit bir toplum için çalışacağını söyleyen Güneş, “Bu da her türlü ayrımcılığa karşı her alanda savaş vermekten geçiyor. Örneğin kadın erkek eşitliği, göçmenler, engelliler, farklı cinsel eğilimi olan insanlar... Sesini duyuramayan kesimlerin sesi olabilmek amacıyla emek sarf edeceğim” diyerek, seçmenlerin desteğini bekliyor.

Erbil Güneş kimdir?

Erbil Güneş 1981 tarihinde Maraş’ın Elbistan ilçesinde dünyaya geldi. Güneşin ve 2 erkek kardeşi çok küçük yaşta babalarını kaybetti. Babasının yaşamını yitirmesi ardından Güneş’in annesi 1993 yılında İsviçre’ye yerleşti. Güne ve küçük kardeşi de 1997 yılında İsviçre’nin Luzern Kantonuna yerleşti. Güneş, Almanca öğrendikten sonra, psikiyatri ağırlıklı hemşirelik eğitimi aldı. 

7 yıl psikiyatri Kliniğinde hemşire olarak çalışırken aynı zamanda Sosyal Hizmetler eğitimine başladı. 2014 yılında Sosyal Danışman olarak Caritas bünyesinde mültecilere yönelik Sosyal Yardım Kurumunda çalışmaya başladı. 2017-2022 yılları arasında DAF’da (Dienststelle Asyl- und Flüchtlingswesen, Luzern) Sosyal Danışmanlık yapan Güneş, Kasım 2022’den beri Luzern Kantonunda Fabia adlı kuruluşta, Göçmen Kanunları, ırkçılık ve ayrımcılık gibi konularda danışmanlık hizmeti veriyor. Güneş ayrıca Göçmen Parlamentosu’nda da (Migrant*innenparlament Kanton Luzern) gönüllü olarak çalışmalarını sürdürüyor.

 

İsviçre’de nasıl oy kullanılıyor?

İsviçre’de seçmenler oyunu genellikle posta yoluyla kullanıyor. Adayların olduğu listeler (oy pusulası) en son seçime bir ay kala seçmenlere ulaştırılması gerekiyor. Bir aylık süre içinde seçmenler posta ile oyunu kullanıyor. Posta yolu ile yollanan oylar seçime dört gün kala ulaştırılması gerekiyor. Bunun dışında oluşturulan oy verme merkezine yada valilik posta kutusuna seçim tarihi olan 22 Ekim gününe kadar oy kullanabiliyor. 

Aynı adaya 2 oy

Bir seçmenin iki adaya oy verme hakkı var. Örneğin Yeşiller’de X kişiyi destekleyen seçmen yYşiller listesindeki bir ismin üzerini çizip istediği adayın numarasını ve adını yazarak kullandığında o aday 2 oy almış oluyor.

İsviçre’de Kanton başına düşen milletvekili sayısı, kantonun nüfusuna bağlı olarak belirleniyor. Bir kantonun 40 bin kişi için bir Ulusal Konsey üye seçme hakkı var. Anayasa, kantonun nüfusu 40 binden az olsa bile her kantona en az bir koltuk garanti ediyor. Appenzell-Ausserrhoden, Appenzell-Innerrhoden, Obwalden, Nidwalden, Uri ve Glarus kantonlarının her biri Ulusal Konseye yalnızca bir temsilci gönderebiliyor. En kalabalık kanton olan Zürih ise Federal Meclise 35 ulusal meclis üyesi gönderiyor. 

İsviçre’de her parti kendi listeleriyle seçime girme hakkına sahip olduğu gibi çeşitli ortak listelerle de seçime girilebiliyor.