Genç kadınlar umutsuz

• Derinleşen ekonomik krizden en çok da kadınlar etkileniyor. Genç kadınlar, yaşadıkları ekonomik sorunları anlatırken, sadece ekonomik özgürlüklerini elde etmek için değil aynı zamanda cinsiyet eşitsizliği ve mobbinge karşı da mücadele vermek zorunda kaldıklarını aktardı.

HAVAR DERYA/WAN

DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre Haziran 2023 itibarıyla geniş tanımlı (mevsim etkisinden arındırılmış) işsiz sayısı 9 milyon 234 bin. İşsizliğin en yüksek olduğu kategori ise yüzde 32,1 ile geniş tanımlı kadın işsizliği. Erkeklerde ise aynı kategoride işsizlik oranı yüzde 19,7 yani kadın işsizlik oranından yüzde 12,4 puan düşük. Verilere göre kadınlar içinde ise özellikle genç kadınlarda işsizlik oranı yüksek. Bu oran yüzde 24’leri bulmuş durumda.

İşsizlik kadınlar için sadece gelir kaybına neden olmuyor aynı zamanda onları eğitim, kültür-sanat, spor vb. alanlardan alıkoyuyor. Cinsiyet eşitsizliğinin getirdiği rol ve modele sıkıştırılmak istenen kadınların, iş yerlerinde cinsiyet ayrımına ve mobinge maruz kalmaları da cabası.

Biz de kadınlar açısından tartışılmaz olan ekonomik özgürlüğü ve bu alanda yaşadıkları sorunları, zorlukları Wan’da yaşayan genç kadınlarla konuştuk.

 

 

Ne çalışabiliyor ne de geçinebiliyor

Web tasarımı ve tiyatroyla ilgilenen Berfin Toraman bir yandan da Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) hazırlanıyor. Dershaneye gidebilmek için çalışan Toraman, “Dershaneye kayıt yapmak istiyorum ama fiyatlar 100 bin TL’yi bulmuş durumda. Kısa süre bir iş yerinde çalışayım dedim, orada da hem iş yeri sahibi hem de erkek çalışanlar tarafından sürekli mobbinge maruz bırakıldım. Bu nedenle de iş yerinden ayrılmak zorunda kaldım. Var olan şartlarda çalışamıyorken bu haliyle de geçinemiyorum” ifadelerini kullandı.

Geleceği kurabilme özgürlüğü

Bazı işyerlerinin halen cinsiyet ayrımcılığı yaptığını ifade eden Toraman, “Özellikle genç kadın oldun mu, iş bulma veya bulsan bile sürdürmede zorluklar yaşıyorsun. Toplum, hala feodal değer yargılarıyla hareket ediyor. Sanki çalışıp kendi ayakların üzerinde durman değil de toplumun belirlediği kalıplara göre hareket etmen gerekiyor şeklinde cinsiyetçi bir yaklaşım sergileniyor. Oysa herkes gibi genç kadınlar da kendi geleceklerini kurma özgürlüğe sahip olmalı” şeklinde konuştu.

Üniversiteye gitmek de yetmiyor

YKS sınavının ardından üniversiteye yerleşse de yurt ve ev sorunu yaşayan arkadaşlarından da bahseden Berfin Toraman, “KYK yurtlarına yerleşemeyen veya ev tutmak isteyen arkadaşlarım ciddi zorluklar yaşıyor. Son zamanlarda artan kira fiyatları, ‘öğrenciye ev vermeyiz’ yaklaşımları arkadaşlarımı epey demoralize ediyor. Bin bir emekle kazandıkları üniversiteyi okumaları yeniden büyük bir emek ve mücadele gerektiriyor” dedi.

 

 

‘Gelecekten umutsuzuz’

Görüştüğümüz Songül Erkoç da üniversiteye hazırlanıyor. “Seneye dershaneye gideceğim ama dershane ücretini ödeyecek gücüm yok. Bu nedenle de nasıl hazırlanacağım konusunda şimdilik bir fikrim yok” diyen Erkoç, çoğu arkadaşının dershane ücretini karşılayabilmek için part-time işe başladığını belirtti.

“Onlar da iş-dershane koşuşturmasından dolayı verim alamıyor” diyen Erkoç şöyle devam etti: “Dershaneler şirkete dönüşmüş durumda. Paranı veriyorsun ama karşılığı yok. Sadece düzenli taksit ödüyoruz. Gençler olarak gelecekten umutsuzuz.”

Erkekler tercih ediliyor

İş bulmanın da zor olduğunu ve kadın oldukları için ayrımcılığa maruz kaldıklarını anlatan Erkoç, “Karşılaştığımız iş ilanları ve iş başvurularında genellikle erkeklerin tercih edildiğini görüyoruz. Bu da iş arama sürecini ve aranılan işe girmeyi olumsuz etkiliyor” hatırlatmasını yaptı.

İş piyasasının rekabete dayandığının da altını çizen Erkoç, “Böyle olunca da örneğin bir öğrencinin kalifiye olması çok zor oluyor. Bir de bunu kadın olma açısından düşünün, gerçekten çok zor” diyerek yaşadığı zorluğa dikkat çekti.

 

 

Yol parasına bile yetmiyor

Tülin Karaman ise sporcu. “Bu alanda kendimi geliştirmek, ilerlemek istiyorum ama koşullarım el vermiyor. Ulaşım ücreti, günlük yemem-içmem derken cebimde bir şey kalmıyor” diyen Karaman, bulduğu part-time işin yol masrafını bile karşılamadığını ekledi.

Yaşanan ekonomik krizin işverenler tarafından fırsata çevrildiğini hatırlatan Karaman, “Herkes kendine göre fiyat belirliyor. Öyle ki temel ihtiyaçlarımızı bile almakta zorlanıyoruz. Halbuki biraz daha halden anlayan bir taraftan bakabilmeliler. O zaman hem onlar kazanır hem de bizim gibi gençler bu kadar zorlanmamış olurdu” dedi.

Eşit fırsatlar sunulmalı

Genç kadınların çalışarak geleceklerini kurmak istediklerini ancak toplumsal yaklaşımların buna engel olduğunun altını çizen Karaman’ın bundan çıkış için çözüm önerileri ise şöyle: “Bu sorunların üstesinden gelmek için, toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen politikalar ve uygulamalar teşvik edilmeli. Cinsiyet eşitliği için adil iş fırsatları sağlamak, eğitim ve becerileri geliştirme fırsatı sunmak, aile içi sorumlulukları dengelemeye yardımcı olmak gibi çeşitli önlemler alınmalı. Ayrıca, işverenlerin cinsiyet ayrımcılığına karşı hassas olmaları ve iş yerlerinde eşit fırsatlar sunmaları da önemli.”