İki fotoğraf kıyımı özetliyor
Şenyayla'da ağaç kıyımı
- Kurdistan’ın birçok kentinde ekolojik kıyım sürüyor. Yapılacak karakol için Cûdî, Gabar, Besta’da binlerce ağaç kesilirken, Şenyayla’da bir yıl arayla çekilen iki fotoğraf bu kıyımının boyutlarını çok net ortaya koyuyor. Ağaç kesimi ve yangınlarla sermayeye de alan açılıyor.
- “Ağaç kesimi kolluk gözetiminde, yangınlar kolluk eli ile çıkarılıyor. Türkiye devleti iklim suçlusu” diyen HDP Ekoloji Komisyonu Eşsözcüsü Menekşe Kızıldere, “Mezopotamya’nın son ormanları yok olursa iklim krizine karşı bizi koruyacak her bir ağaç tehlike altındadır” uyarısında bulundu.
MEDİNE MAMEDOĞLU
Sonbaharın gelişi ile sıcak havalar geride kalırken, Kurdistan coğrafyasında bulunan ormanlarda ‘nedeni belli olmayan’ yangınlar çıkmaya devam ediyor. Bir yazı daha talan, yıkım ve yangınlarla geride bırakan Kurdistan’ın Cûdî, Gabar, Besta, Godernê veya Şenyayla gibi bölgelerinde ağaç kesimleri bir yıldan uzun süredir devam ederken yeterli tepkinin oluşmaması sebebiyle bu kıyım sistematikleşiyor.
Kürt kentlerindeki ağaç kıyımını ve çıkan orman yangınlarını derlediğimiz bu haberde ‘güvenlik’ gerekçesiyle yapılan karakol için ağaçların kesildiği Şenyayla’nın bir yıl önce ve bir yıl sonraki fotoğrafını paylaşıyoruz. Bu iki fotoğraf her şeyi özetler nitelikte.
ŞENYAYLA
Doğal güzelliğiyle herkesi kendine hayran bırakan Şenyayla bölgesi, yaz aylarında koçerlerin uğrak mekânlarındandı. Amed’in Kulp ilçesi sınırlarında bulunan ancak Mart 2021’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Muş'a bağlanan Şenyayla’da karakol yapımı gerekçe gösterilerek ağaç kesimi başlatıldı. Korucular eliyle başlatılan bu operasyon ilk olarak karakola gidilecek yol üzerindeki ağaçların kesilmesiyle başladı. Ardından yine ‘güvenlik’ gerekçesiyle yolun etrafında bulunan binlerce ağaç da kesildi. Yaylada kalan koçerler ise tepkili. Birkaç yıla gölgesinde oturacakları bir ağacın bile kalmayacağını söyleyen koçerler yapılan kıyıma defalarca tepki gösterdiklerini ancak güçlerinin kıyımı durdurmaya yetmediğini söyledi.
CÛDÎ
Neredeyse her sene orman yangınlarının çıktığı Cûdî’de yaklaşık 3 yıldır ağaç kesimleri yaşanıyor. Korucuların eliyle kesilen ağaçlar batı illerine götürülüp satılırken, özel mülklerde bulunan ağaçlar da “Siz kesmezseniz biz keseriz” tehditleriyle kesime zorlanıyor. Eylül 2022 tarihinde yapılan kıyıma karşı binlerce kişi Cûdî’ye yürüdü. Yine Şırnak Barosu konuya dair defalarca suç duyurusunda bulunarak kesimin durdurulmasını talep etti. Tepkiler ve yapılan başvurular sonuçsuz kalırken, fotoğraflar yıkımın boyutunu gözler önüne seriyor. Orman yangınları da talanı derinleştiriyor.
BESTA
Cûdî’nin yanı sıra Besta’da da ağaç kesimi aylardır sürüyor. Köylülerin müdahalesine rağmen devam eden kesim burada da korucuların eliyle gerçekleşiyor. Köylülerin ağaçları asker ve korucular tarafından izinsiz kesiliyor. Traktörle dağlık alandan çıkarılan ağaçlar buradan tırlara bindirilerek şehir dışına gönderiliyor. Kıyıma tepki gösteren köy halkına ise, “Burada tek bir ağaç kalmayacak” cevabı veriliyor. Kentte yaşanan ağaç kesimine ise devlete yakınlığı ile bilinen Babat ailesi öncülük ediyor.
GELİYÊ GODERNÊ
Kısa bir süre sonra faaliyete geçecek olan “Silvan Barajı” ile sular altında kalacak olan Geliyê Godernê’de yılbaşında başlayan ağaç kıyımı sürüyor. Bölgede korucular eliyle binlerce ağaç kesildi. Geçişi kontrol etmesi amacıyla Hazro ve Kulp arasında bulunan vadiye yapılacak karakola alan açılması hedefleniyor. Vadinin çıkış noktasından Kulp merkeze kadar giden yolda kesilen binlerce ağaç, arkasında kilometrelerce öteden fark edilen bir sarılık bırakırken gençleştirme adına herhangi bir çalışma yürütülmüyor.
Licê 8 Cûdî 7 defa yandı!
Ağaç kesimlerinin yanı sıra Kurdistan’ın birçok yerinde orman yangınları da doğayı olumsuz etkiledi. Sadece üç ay içerisinde Licê’de 8, Cûdî’de ise 7 kez çıkan yangınlarda köylülerin müdahalesi askerler tarafından engellenirken sosyal medya hesaplarında paylaştılan görüntülerde yangının yine askerler tarafından yapılan silah taramaları ve roketlerle çıkarıldığı ortaya çıktı.
Kesilen ağaçlara ağıt
Yaşanan ağaç kesimi ve “kendiliğinden çıkan” yangınlara dair Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ekoloji Komisyonu Eşsözcüsü Menekşe Kızıldere ile görüştük. Konuşmasına ilk olarak Cûdî’de edindiği izlenimleri aktararak başlayan Kızıldere, “Ağaç kıyımının yapıldığı ve Cûdî’nin tam bağrında bulunan bu vadi, birçok yer üstü su varlığı bulunan, genç nemli ormanların olduğu, toprağı son derce verimli bir vadi. Kuraklıkla kavrulan Mezopotamya’nın son ormanları bu vadiden başlar. Gözlem yapmak içi gittiğimiz Cûdî’de halk kesilen her bir ağaç için ağıt yakıyordu” dedi.
Maden şirketleri için ağaçsızlandırma
Ağaç kesimi ve yangınlarla sermayeye alan açıldığını ifade eden Kızıldere, ardından şunları söyledi: “Köylüler ile yaptığımız değerlendirmelerde yangınların kolluk tarafından çıkarıldığı bilgisini doğruladılar. Yangınların en yoğun yaşandığı alanda bir petrol arama kuyusu bulunuyordu. Yine ağaç kesimleri belli alanlarda yoğunlaşmıştı. Şirnex’de çok ciddi bir maden ruhsatlandırması olduğuna dair bilgilerimiz mevcuttu. Karşılaştığımız ağaç kıyımı, bölgenin maden şirketleri için ağaçsızlaştırıldığını ortaya koyuyor. Güvenlik bahanesi ile yapılan karakollarla bölge çok büyük bir ekolojik talana hazırlanıyor.”
Mezopotamya’nın son ormanları
Bölgede ciddi bir ormansızlaştırma politikasının yürütüldüğünü belirten Kızıldere, “Ormansızlaşma, bölgedeki tüm canlılığı yok etmenin ilk girişimidir. İnsanın var olduğu, ilk tarımın yapıldığı kadim Mezopotamya coğrafyası çok ileri bir kuraklıkla karşı karşıya ve Kuzey Kurdistan ormanları Mezopotamya’nın son ormanlarıdır. Bu ormanlar, her geçen yıl bant genişliği ve sıcaklık sınırları artan hava dalgalarına karşı Kurdistan ve Türkiye’yi koruyan son ormanlar. Doğaya dönük bu saldırılar karşısında hem ağaçların hem de doğanın geleceğini kurtarmak için bu alanların iyileştirilip genişletilmesi gerekiyor” ifadeleri kullandı.
‘Türkiye iklim suçu işliyor’
Türkiye’nin ağaç kıyımıyla iklim suçu işlediğine dikkat çeken Kızıldere, Birleşmiş Milletler’e (BM) “gündeme alın” çağrısında bulundu. Kızıldere, “Bu ormanların yok edilmesi Kurdistan ve Türkiye’de bulunan tüm canlılara ve gelecek kuşaklara karşı işlenen bir suçtur. Yöre halkının tanıklığına göre ağaç kesimi kolluk gözetiminde, yangınlar kolluk eli ile çıkarılıyor. Bu, Türkiye devletini iklim suçlusu konumuna düşürür. Ağaç kıyımı sadece ulusal kamuoyunun değil, dünya kamuoyunun konusudur” dedi.
Kıyıma karşı harekete geçme zamanı
Sessizliğin yaşanan ekolojik kırımı onaylamak anlamına geldiğini belirten Kızıldere, harekete geçme vurgusu yaparak sözlerini tamamladı: “Devam eden siyasi politikanın yanı sıra bu talan topluma iyi anlatılmalı ve dayanışma mekanizmaları kurulmalıdır. Çevre ve ekoloji dernekleri, platformlar, demokratik kitle örgütleri, hukuk yapıları bu talanı gündemine alıp, sesini çıkarmalı.’ Güvenliğin’ sermayeyi korumak için yaratılan bir bahane kalkanı olduğu ifşa edilip, ırkçılık ile zehirlenen dimağların temizlenmesi gerekiyor. Son olarak tekrar ve tekrar söylemek gerekiyor; Mezopotamya’nın son ormanları yok olursa iklim krizine karşı bizi koruyacak her bir ağaç tehlike altındadır.”
