• Irak’ta 18 Aralık’ta bölgesel seçimlerle vilayet meclisleri yeniden belirlenecek. 10 yıl aradan sonra düzenlenen vilayet meclis seçimleri kaotik bir atmosferde gerçekleştiriliyor. 

Irak’ın 15 vilayetinde 15 gün sonra bölgesel seçimler gerçekleştirilecek. 2019’dan beri fiilen feshedilmiş olan vilayet meclislerinin yeniden belirleneceği seçimler siyasi açıdan kaotik bir dönemde düzenleniyor. Zira Irak Meclis Başkanı ve Sünni Takaddum Partisi’nin lideri Muhammed Helbusi’nin mahkeme kararıyla vekilliğinin düşürülmesinin yankıları sürerken, diğer yandan merkezi Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesi arasındaki bütçe krizi de çözülmüş değil. Irak’ta bulunan ABD askeri güçlere dönük saldırıların son dönemde büyük artış göstermesi işin cabası. Başûr’daki işgalini genişleten ve Irak sahasında etkili bir aktör olmak için büyük çaba sarf eden Türk devleti ise özellikle Kerkûk’teki kirli emelleri uğruna yerel seçimler öncesi aktifleşti. 

Vilayet meclisleri geniş yetkili

ABD’nin Irak işgali ile birlikte çökertilen Baas rejiminden sonra ülke idari yönden de büyük değişimler yaşadı. 2005 Anayasası ile birlikte federal bir devlete dönüşen Irak, günümüzde 19 vilayetten oluşuyor. Yerel yönetimi oluşturan vilayet meclisleri geniş yasama ve yürütücü yetkilere sahip. Herhangi bir bakanlığın denetimi altında bulunmayan meclislerin geniş idari yetkileri de bulunuyor, eğitim ve sağlık gibi bir çok hizmet alanının bütçesini belirleme hakkına sahip. Vilayet meclislerinin seçtiği ve aynı şekilde görevden alabildiği valiler, şehrin her türlü güvenlik kararlarını alabilir. Hal böyle olunca yerel seçimler Irak’ta ülke siyaseti üzerinde büyük etki yaratıyor. 

Kerkük’te 18 yıldan sonra seçim

Normalde 4 yılda bir yapılması gereken bölgesel seçimler, en son 10 yıl önce gerçekleştirildi. Zira 2013’teki üçüncü seçimden sonra DAİŞ Irak’ın üçte birini ele geçirdi. Ancak DAİŞ işgali altındaki Mûsil’ın özgürleştirilmesinden sonra da seçimler düzenlenmedi, hatta 2019’da meclis kararıyla bütün vilayet meclisleri ortadan kaldırıldı. Yani son 5 yılda valiler herhangi bir denetime tabi olmadan tümüyle kendi başlarına vilayetleri yönetti. Bu bakımdan 15 gün sonra yapılacak seçimler bölgesel düzeyin ötesinde büyük öneme sahip. 

Mûsil ile birlikte tartışmalı bölge statüsünde olan Kerkûk’te 2005’ten beri seçim yapılamıyor. Kerkûk’te en son 18 yıl önce yapılan yerel seçimde 41 sandalyenin 26’sını KDP ve YNK’den oluşan ittifak kazanmıştı. Türkmen ve Arapların da yaşadığı Kerkûk’te 2005 Anayasası’nın 140. Maddesine göre iki yıl içinde gerçekleştirilmesi gereken Kerkûk’un Statüsüne İlişkin Referandum bugüne kadar yapılmadı. Buranın Vilayet Meclisi bundan sonra 16 kişiden oluşacak; 15 sandalye seçimle belirlenirken, bir kota ise Hıristiyan azınlığa ayırıldı.

Kurdistan seçimleri Şubat’ta

Kurdistan Bölgesini oluşturan 4 vilayet seçimlere katılmayacak zira bölge özerk olduğundan vilayet meclisi sistemi burada geçerli değil. Ancak Kurdistan Bölgesi’nde de 25 Şubat 2024’te bölge parlamentosu seçimlerinin yapılması öngörülüyor. Kürdistan Bölge Parlamentosu seçimleri aslında Ekim 2022’de yapılacaktı, ancak KDP ile YNK arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle ertelendi. Seçimlerin ertelenmesi nedeniyle bölge parlamentosunun kendi görev süresini uzatan kararı Irak’ın en üst mahkemesi tarafından yasa dışı sayıldı. Şubat’ta yapılması beklenen seçimler bu kez Irak Yüksek Seçimler Konseyi’nin gözetimi altında gerçekleştirilecek. 

Kürt partiler açısından tartışmalı bölgelerde elde edecekleri sonuçlar önem arz ediyor. KDP Musul’un bağlı olduğu Ninova’da kazanacağı oylar üzerinden Şengal üzerindeki etkisini büyütmeyi amaçlıyor. Ninova’da kendi listesi ile seçimlere katılan KDP, Kirkûk’te ise YNK’ye karşı Yekgirtû ya Îslam ve Komala’nın oluşturduğu Maalim Kirkûk İttifakı içinde yerini alıyor. YNK Kirkûk’ta Kurdistan Komünist Partisi ve Ninova’da El Refah el Vatani Partisi ile ittifak içinde seçimlere katılıyor. Nifşê Nû (Neway Nwe) kendi listesiyle katılım sağlarken, Irak seçimlerinde tek vekil çıkaramayan Gorran ise aday göstermedi. 

275 sandalyeye 6 bin aday

Seçimlerin düzenlendiği 15 vilayette 16 milyon 159 bin kayıtlı seçmen bulunuyor. Irak’ta 296 siyasi parti 50 ittifak içinde seçimlere katılıyor. Toplam 275 vilayet meclisi sandalyesi için yarışan adayların sayısı 6 bin 22. Bunların bir kısmı bağımsız adaylardan oluşuyor. Ancak Mart ayında Irak meclisinden geçirilen yasa değişiklikleri ile birlikte ufak partilerin ve bağımsız adayların seçilme şansı düşürüldü. Zira seçim bölgeleri genişletildi. Bu karar, mevcut meclisteki en büyük bloğu oluşturan Koordinasyon Çerçevesi öncülüğünde alınırken, birçok siyasi blok ve bağımsız vekil yasa değişikliğine karşı durdu. İran destekli Şii Koordinasyon Çerçevesi, genel seçimler öncesinde BM’nin önerdiği seçim sistemi değişikliği sonucu sandalyelerinin üçte ikisini kaybetmişti. Mecliste aldırdığı karar ile aynı durumun yerel seçimlerde tekrarlanmasını önlemeyi amaçlıyor. HABER MERKEZİ

 

*****

DAİŞ saldırısında 10 asker öldü

DAİŞ çeteleri Irak’ın Diyala ilinde bir aracın geçişi sırasında mayın intifak ettirdi, 10 asker yaşamını yitirdi. Saldırı önceki gece saat 21.30 sıralarında Diyala’nın Wecîhiye ilçesine bağlı Îmraniye köyü yakınlarında düzenlendi. DAİŞ çetelerinin ilk olarak bir aracın geçişi sırasında mayın infilak ettirdiği, ardından olay yerine giden güvenlik güçleri ve halka kanas türü silahlarla saldırdığı belirtildi. Irak medyası, saldırıda 10 askerin öldürüldüğünü ve 25 kişinin yaralandığını duyurdu. İran sınırında yer alan Diyala vilayeti, Silêmanî ilinin güneyine, başkent Bağdat’ın ise kuzeydoğusuna düşüyor. BAĞDAT