Y
usuf Serhat FAİK
30 Temmuz 1983 tarihinde Baas rejimine bağlı güçlerce gözaltına alınan Barzan aşiretine mensup sivil 8 bin Kürt’ten uzun zaman haber alınamadı.
Bu sivil Kürtlerin bir bölümünün cesetleri Saddam rejiminin yıkılışından sonra ortaya çıkartılan toplu mezarlarda bulundu.
30 Temmuz 1930 tarihinde sömürgeci İran Şehinşahlığını onbir yıl sürdürdüğü başkaldırılarla meşgul eden İsmail Ağa Simko Uşni’de kurulan bir pusuda öldürüldü.
1887 yılında Salmas ilçesinin Şehrug kasabasında doğan Simko kardeşi Cafer’in Azerbaycan valisi tarafından Tebriz’de öldürülmesi üzerine Şikak aşiretinin başına geçti.
1919’da İran rejiminin kendisine düzenlediği suikast üzerine İran rejimine başkaldırdı. Abdurezzak Bedirhan ve Seyit Taha ile ilişki kurmasından sonra bunlardan etkilenerek ulusal bir kişiliğe dönüştü. 1918 yılında Nasturi patriği Mar Şamun’u davet ettiği yemekte öldürmesi üzerine Kürtlerle Nasturiler arsında kanlı mücadelenin başlanmasına neden oldu.
1919 yılında ordusunu kurarak yaptığı birçok çatışmadan sonra Mahabad, Hoy, Maku, Miandabad ve Piranşehiri sömürgecilerden temizledi. 1922’de Miandabad savaşında İran ordu komutanı Xalo Qurban’ı yenerek onu öldürdü. Yine 1922’de Sarkaryazı’da İran ordusuna yenildi. Sarıtaç savaşında da İran ordusuna yenilerek Kuzey Kurdistan’a çekildi.
1926 yılında Doğu Kürdistan’a dönerek Salmas ovasını işgal etti. İran ordu komutanı Hasan Mukaddeme yenilince bu sefer Irak’a geçti. İngilizlerin kendisine yaptığı yardım teklifini geri çevirdi. 1930’da İran rejimi tarafından af edildiği ve Uşni valiliğine atandığının bildirilmesi üzerine Tebrize döndü. Uşni’ye geldiğinde damların üzerinde pusu kuran İran askerleri tarafından oğlu ile birlikte öldürüldü. Renkli bir kişiliği olan Simko kimine göre eşkıya, kimine göre de Kürt milliyetçisi idi. Abdurezzak Bedirxan’ın gazetesinin yayınını İran’da sürdürdü. Ayrıca “Gehandî“ isimli eğitim ve Kültür kurumunuda oluşturdu.
30 Haziran 1979 tarihinde kayınpederinin Kırbaşı köyüne iftar yemeğine giden AP Urfa Milletvekili M.Celal Bucak’a PKK tarafından düzenlenen suikastte, M.C.Bucak’ın dayısı öldürüldü oğlu Fatih yaralandı. PKK öncü kadrolarından Salih Kandal da aynı olayda yaşamını yitirdi. Olay sonrasında Siverek’te dağıtılan bildiri ile PKK’nin kuruluşu ilan edildi. Bu olayla birlikte 12 Eylül sabahına kadar devam eden Siverek silahlı mücadelesi başlamış oldu. Bir yıl devam eden olaylar sırasında Siverek’ten göç başladı.
31 Temmuz 1992 tarihinde Kürt gazetecilere yönelik saldırı olaylarına bir halka daha eklendi. Yeni Ülke ve Özgür Gündem Gercüş muhabiri Yahya Orhan evinin önünde uğradığı saldırıda şehit oldu. Yahya Yeni Ülke mutfağında yetişti. Hafız Akdemir şehit olduğunda yazdığı yazıda şimdi sıra bizde demişti.
Avrupa’da yapılan Kürt festivallerinin ilki 1 Ağustos 1992 tarihinde Bochum’da yapıldı. Festivaller bugüne kadar geleneksel olarak sürdürüldü.
2 Ağustos 1973 tarihinde Kürt aydını, eylemcisi, yazarı Baytar Nuri Dersimî G.Batı Kürdistan’da Efrîn’de vefat etti. 1899 yılında Ovacık’ın Burnak Köyü’nde doğdu. Colikzadelerden İbrahim Bey’in oğludur.
İlk öğretimini Hozat’ta, Orta öğrenimini Elazığ Askeri okulunda tamamlayan Dersimî, lise tahsilini ise yatılı olarak bitirdi. 1911 yılında istanbul’a gelen N.Dersimî, Baytar (Veteriner) okulana kayıt yaptırır. Kürdistan Muhiban Cemiyetinin kurucusu ve sekreter idi. 1913 yılında kurulan Hêvî Talebe Cemiyeti’nin de üyesi idi. 1918 yılında okulunu bitirdikten sonra Koçgiri’ye gitti. Burada Kürt Teali Cemiyetinin şubesini açtı. Alişer bey ile birlikte Koçgiri ve Dersim Harekatlarının koordinatörü idi. 1937 de Suriye’ye geçti.
Dersim olayını Milletler Cemiyetine duyurmaya çalıştı. 1927’de kurulan Xoybûn örgütünün üyesi idi. Xoybûn’un dağılmasından sonra Suriye ve Ürdün’de veteriner olarak çalıştı. Son dönemlerinde Dr.Nafiz ile birlikte ziraat yapıyordu. Ünlü eseri „Kürdistan Tarihin’de Dersim“i Halep’te yayınlattı. Ayrıca „Hatıratım“ adlı eseride vardır. Kürt gençliğine vasiyeti Kürt gençliğinin halen dilindedir. Mezarı Efrîn’de İbrahimiye Camii külliyesindedir.
2 Ağustos 1989 tarihinde Kürt tutsakların Eskişehir’den Aydın’a nakli sırasında PKK’li tutsaklardan Mehmet Yalçınkaya ve Hasan Hüseyin Eroğlu yaşamını yitirdi.
2 Ağustos 1999 tarihinde PKK G.Sekreteri sayın A.Öcalan tarafından gerillaların konumlandıkları Kuzey Kürdistan’dan çıkması için çağrı yapıldı. Çağrıya uyan gerillaların Güney Kürdistan’a gidişleri sırasında kurulan pusularda 5000 yakın gerilla yaşamını yitirdi.
Kürt siyasetçi, yazar, Hêvî örgütü başkanı Refik Hilmi 4 Haziran 1960 tarihinde Bağdat’ta vefat etti. Kerkük’te doğan Hilmi ilk ve orta öğretimini tamamladıktan sonra İstanbul’da Askeri Akademi ve teknik okulu bitirdi. Şey Mehmud Berzenci’nin danışmanı olan Hilmi 1922 yılında “Rojî Kurd” ve “Bangî Kurd” dergilerini çıkarttı. 14 Temmuz’da Irak monarşisinin yıkılmasından sonra Irak Ankara elçiliğinde kültür ataşeliği yaptı. Eserleri:
Kurdistanî Eraq o Sereskanî Şeyh Mahmut (Irak Kürdistanı ve Şeyh Mahmut), Tarihin başlangıcından 1920’ye kadar Kürtler, Şe’ere o edebiyate Kurd. Anılar kitabı Türkiye’de basıldı.
