Lanet olsun şahı, Esad’ı, Saddam’ı, Mübarek’i aratanlara
Amsterdam. Uluslararası PEN ve ICORN’un düzenlediği “Creative Resistance” (Yaratıcı Direniş) Konferansı‘ndan selam. Üç gün devam eden konferansta sunumlardaki ağırlık, Orta Doğu cehenneminden gelen yazar, şair, gazeteci, karikatürist ve sinemacılardaydı. Alt başlık ise “Özgürlük Eşiğinden Öyküler” idi.
Ortadoğu’da Süryaniler, Ermeniler, Yezidiler, Kürtler üç kuşak sonra nasıl yeniden soykırım tehditi ve zorunlu göç gerçekliği ile yüz yüze kalıyorsa, Filistin kökenli yazar, şair, müzisyenler de 2 kuşak sonra yeniden göç yollarına düşüyorlar.
Onlardan biri olan, Ghayath Almadhoun’un sözleri etkileyici: “Yahudiler nasıl 2000 yıl anavatanlarını unutmadılar ise biz de anavatanımız Filistin’i unutmayacağız. Kimse bunu bizden beklemesin.” Ama onun şehri Şam. Şimdi kentinden uzaklarda, kuzeyin Stockholm kentinde… Üç kimlikli, İsveç, Filistin Suriye… Herkese göre farklı kimlikteyim şimdi. Kimine göre Filistinli Suriyeli, kimine göre İsveçli Suriyeli, kimine göre ise Filistinli İsveçli..”
Bir gün Ithaka’ya da dönecek mi acaba? Kimbilir?
Ama bu yazarların döneceği Bağdat, Şam, Halep, Musul asla aynı Musul, Bağdat, Şam, Halep olmayacak.
1941 yılında pogroma uğrayan, 1949 yılında sürülen kadim Bağdat Yahudilerini kim hatırlıyor?
Ama onlar İsrail’de hala kadim Bağdat’ı yaşamaya devam ediyorlar.
Ermeniler, Rumlar, Süryaniler de anavatanlarını asla unutmayacaklar.
100. yılın global anmaları bunu bir kez daha doğruladı.
Oysa ustam Sarkis Çerkesoğlu’nun dediği gibi, “Bu dünya hepimize yeter!”
Filistin ve İsrail, Athti Atik’ten beri varolan bir gerçeklik. İkisi ne diye bir arada var olmasın?
Küçücük bir arsa üzerinde tapu davası ne zaman bitecek?
Dostum Suriyeli şair Faraj Bayraktar da Filistin kökenli. Onunla ilk kez İstanbul’da tanıştım. Şanar Yurdatapan’ın düzenlediği Uluslararası Düşünce Özgürlüğü Buluşmaları’ndan sonra.
Ve şimdi İsveç Stockholm’de yolumuz keşisti.
Kadim dostum Mehdi Zana ile yolumuzun orada kesişmesi gibi.
Ortadoğu’da herkesin yolu bazen mezarlıkta, bazen de sürgünde kesişir.
Faraj, 14 yıl hapiste yattı Suriye’de diye yazsam, hemen düzeltir, yok 13 buçuk yıl diye. (Murat Kuseyri, onunla Evrensel için harika bir röportaj yaptı. Keşke yayınevi de şiirlerini Türkçeye tercüme ettirse.)
Faraj, usta bir şair, Nazım’ın, Yeğişe Çarens’in, Mayakovski’nin, Neruda’nın, Aragon’un, Cegerxwîn’in yolundan giden.
Hafız Esad’ın zindanından sağ çıkabilmek başlı başına bir mucize.
Muhaberat’ın “sorgu”sundan sağ kalmak da.
Üç kardeşler. Faraj komünist, küçük kardeşi Müslüman Kardeşlerden, sonuncusu ise BAAS dahil hiçbirinden. Ve sonuncusu terk etmiyor köyünü. Başka bir yere de çıkmıyor. Belki de orada ölecek. Ve belki gömülmeyecek bile.
O da doğduğu Homs kentine hasret. Orası için yazdığı şiiri selendiriyor. Arapça muhteşem şiir dili, İngilizce’ye tercüme ediliyor.
Kavafis’in “Ithaka” şiirini anımsıyorum. Onun kenti de Homs.
Hani şu Esad’ın yerle bir ettiği kent.
Saddam ilk kenti doğduğu kent Tikrit’i yerle bir etmemiş miydi?
Tiranlar kentleri yerle bir etmeyi sever. Timur’dan önce de Kartaca kentini kim yerle bir etti?
Van’ı, Harput’u kim yerle bir etti?
Lice’yi, sayısız Kürt (eski Nasturi/Ermeni/Süryani) kentlerini kim yerle bir etti?
Tiranların milleti, dini, imanı, ütopyası yok ki.
Iraklı yazar Kanan Makiya’nın daha Saddam’ın düşmediği dönemleri anlatan “Korku Cumhuriyeti” ne zaman Türkçe’ye/Kürtçe’ye çevrilecek?
Belki Kemalist Türkiye’den İslam cumhuriyetine dönüştürülmeye çalışılan ülkem insanının gözleri biraz olsun açılırdı bu kitabı okusalar.
Niye şimdi ülkemde insanlar korku içine giriyor yeniden?
Kırk satır mı kırk katır mı seçeneğiden ne zaman kurtulacak ülkem?
Neden ülkemin yayıncısı New York’un best seller piyasasını takip eder de Arap, Fars yazarlarını küçümser?
Kenan Makiya ne zaman tercüme edilecek?
Arap Baharı, siyasal İslam tarafından çalındı ne yazık ki, bahar yeniden daha da azgın kışa dönüştü.
Lanet olsun, insanları Esad’ı, Saddam’ı, Kaddafi’yi, Mübarek’i, Şahı arar vaziyete sokanlara!
