Savaş yönetmeliği yürürlükte
İç Güvenlik Paketi’yle birlikte adım adım savaş yasalarını devreye koyan AKP, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmenliği”nde de değişikliğe gitti. 1985 yılından beri yürürlükte olan Yönetmelik, Kürtlere karşı savaşın boyutlandığı 90’lı yıllarda bile değişmemişti.
İçişleri Bakanlığı, son dönemde yapılan yasal düzenlemeler ışığında “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliği” güncelledi. Değişiklik, “İç Güvenlik Yasası” esas alınarak yapıldı.
Yasada yer alan mülkü amirlerin toplantı ve gösterinin yasaklanmasına ilişkin “açık ve yakın tehlike” bulunduğu gerekçesiyle yasaklama yetkisi, yönetmeliğe de taşındı. Eski yönetmelikte eylem güzergahı “mahallin en büyük mülki amirince” belirleniyordu.
Yandaş sendikalar da eklemlendi
Yapılan değişiklikle toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin güzergahları TBMM’de grubu bulunan siyasi partilerin il ve ilçe temsilcileri ile güzergahın geçeceği ilçe ve il belediye başkanları ve en çok üyeye sahip üç sendikanın ve kamu kurum niteliğindeki meslek kuruluşlarının il ve ilçe temsilcilerinin yazılı görüşü alındıktan sonra, mahallin en büyük mülki amiri tarafından belirlenecek. Yönetmeliğe göre, İstanbul gibi birden fazla toplantı ve gösteri yürüyüşünün bulunduğu güzergah bulunuyorsa, il ve ilçelerde düzenleme kurulu, kamu düzenini ve genel asayişi bozmayacak ve vatandaşların günlük yaşamını zorlaştırmayacak şekilde ‘belirlenen yer ve güzergahlardan birisini’ tercih edebilecek. Yapılan düzenleme ile “3 büyük sendika” tanımı ile AKP’ye yakın Memur-Sen, Hak-İş, Türk-İş gibi sendikalar da yetkili kılınmış oldu. Askeri birlikler hazır edilecek Yine yönetmenlikte, belirlenen toplantı ve gösteri yürüyüşü yer ve güzergâhı yerel gazeteler ile valilik ve kaymakamlık internet sitelerinden ilan edilerek halka duyurulacağı belirtilirken, “Ayrıca, kuvvet talep edilecek askeri birlik komutanlığına da bildirilir” ibaresine yer verildi. Bayrak sopası dahi yasak Ayrıca “Ateşli silahlar veya havai fişek, molotof ve benzeri el yapımı olanlar dahil patlayıcı maddeler veya her türlü kesici, delici aletler veya taş, sopa, demir ve lastik çubuklar, boğma teli veya zinciri, demir bilye ve sapan gibi bereleyici ve boğucu araçlar veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler veya her türlü sis, gaz ve benzeri maddeleri toplantı yerine sokmak isteyen kişileri önlemek” ibaresi ile plastik bayrak sopaları yasaklandı.
Muhbirlik yönetmelikte
“Toplantı ve gösteri yürüyüşüne katılmak isteyen kişileri önlemek amacıyla, bu gibilerin varlığından güvenlik kuvvetlerini haberdar etmek, yakalanmalarına yardımcı olmak” ibaresiyle muhbirlik de yönetmeliğe dahil edilmiş oldu.
Kürtlerin kıyafetleri yasaklandı
Yönetmelikle yine “örgüt üniformasını andıran kıyafetler” başlığıyla Kürtlerin yöresel kıyafetleri suç unsuru olarak gösterildi. “Halkı suç işlemeye özendirici konuşmaların” ise önleneceği yer aldı. Saldırının tarifi Yönetmelikte kanuna aykırı hale gelen toplantı ve gösteri yürüyüşüne nasıl müdahale edileceği de ayrıntılı bir şekilde anlatıldı. Eski yönetmelikte “gurubun sadece zor kullanılarak dağıtılacağı” belirtilirken, yapılan değişiklikle bu zor kullanmanın kapsamı izah edildi. Buna göre, topluluk dağılmazsa güvenlik kuvvetleri “basınçlı veya boyalı su veya diğer zor kullanma” araçlarını kullanabilecek.
İhtara gerek duymadan
Yönetmeliğin 10. Maddesindeki değişikliklerden biri şöyle:
Kanuna uygun olarak başlayan bir toplantı veya gösteri yürüyüşü, kanuna aykırı toplantı veya gösteri yürüyüşü hâline dönüşürse;
“Mahallin en büyük mülki amiri, yazılı veya acele hâllerde sonradan yazı ile teyit edilmek kaydıyla sözlü emirle, mahallin güvenlik amirlerini veya bunlardan birini görevlendirerek olay yerine gönderir.
Bu amir, topluluğa Kanuna uyularak dağılmalarını, dağılmazlarsa zor kullanılacağını ihtar eder. Topluluk dağılmazsa zor kullanılarak dağıtılır. Güvenlik kuvvetlerine karşı fiili saldırı veya mukavemet veya korudukları yerlere ve kişilere karşı fiili saldırı hali mevcutsa, ihtara gerek olmaksızın zor kullanılır.”
Fişleme maddesi
16. maddeyle polise eylemcileri kameraya kaydetme hakkı tanındı. Y2911 sayılı yasada yer alan ve fişleme tartışmalarına yol açan şu ibare yönetmeliğe eklendi: “Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, katılımcıların ve konuşmacıların ses ve görüntüleri kolluk tarafından yapıldığı belli olacak şekilde kaydedilebilir. Elde edilen kayıt ve görüntüler şüphelilerin ve suç delillerinin tespiti dışında bir amaçla kullanılamaz.” Ayrıca, tertip komitesine de “suç işlenen eylemi dağıtma” sorumluluğu getirilmesi de dikkat çeken bir diğer değişiklik.
Keyfi şekilde erteleme
Mülki amirlerin bir gösteri veya yürüyüşü yasaklanmasına düzenleyen madde de değişikliğe gidildi. Yasaya göre mülki amirler, “Belirli bir toplantıyı bir ayı aşmamak üzere erteleyebilir veya suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike mevcut olması halinde yasaklayabilir.” Böylece vali veya kaymakam toplantı ve gösteriye ilişkin “açık ve yakın bir tehlike” bulunduğunu düşünürse, söz konusu eylem yasaklanacak.
HABER MERKEZİ
