Uluslararası Kürt Kültür Festivali'nin kronolojisi
Harold Pinter'den mesaj
İlk 'Uluslararası Kürdistan Festivali' 1 Ağustos 1992'de Almanya'nın Bochum kentindeki Ruhr Stadı'nda gerçekleştirildi. İlk kez yapılmasına rağmen etkinliğe 55 bin kişi katıldı 'Ulusal meclis için ileri' sloganı altında düzenlenen bu festival, ERNK'nin Temmuz'daki Brüksel Yürüyüşü'nden sonra Avrupa'daki Kürtlerin ikinci merkezi etkinliği olmuştu. Festivale mesaj gönderen isimlerden bir tanesi de, daha sonra Nobel Edebiyat Ödülü'nü alacak olan İngiliz yazar Harold Pinter idi. Pinter mesajında "Bağımsızlık mücadelesi veren Kürt halkına en güçlü dayanışma mesajını iletmek istiyorum. Kürt halkının mücadelesinden dolayı gururu ve onuru tüm dünyaya örnektir" demişti.
İkinci festivalde sayı ikiye katlandı
2'nci Festival, gelenekselleşecek büyük buluşmaların ipuçlarını veriyordu. 4 Eylül 1993'te Frankfurt'taki Wald stadında yapılan festivale 100 bin kişi katıldı. İlginç olan, Almanya'daki Kürt kurumlarına karşı kriminalizasyon politikasının resmileşmesine 2 buçuk ay kala yapılan bu festivale mesaj gönderen şahıs ve kuruluş arasında, dönemin Almanya Başbakanı Helmut Kohl ve Cumhurbaşkanı Richard von Weizsaecker'in de olması. Festivalin yapıldığı gün, dönemin DEP Mardin Milletvekili Mehmet Sincar ve Batman İl Yönetim Kurulu Üyesi Metin Özdemir'in katledildiği haberi gelmişti.
1994 yılında yapılan 3'üncü Festival bu kez Alman devletinin engellemeleri nedeniyle Avrupa'daki Kürtlerin çoğunlukla yaşadığı Almanya'da değil, komşu ülke Hollanda'da yapılmıştı. Laandgraf'ta gerçekleştirilen Festival, Alman polisinin kurşunlarıyla yaşamını yitiren Kürt genci Halim Dener'e adandı. Neredeyse hiç durmadan yağmur yağmasına rağmen onbinlerce insan coşkuyla Ciwan Haco, Koma Berxwedan, Nasır Rezazi, Şah Turna ve Hasan Lor'un seslendirdiği parçalara halaylarla eşlik etti. Ayrıca festivale Keldani, Tamil ve Bask halk oyunları grupları da renk kattı. Yine bu sene ilk olarak Kürdistan Ulusal Korosu sahne aldı. Koroyu yöneten ise Hozan Serhad idi.
Yasaklara karşı Zîlanca direniş
4'üncü Festival 1995 yılında Avrupa devletlerinin yasaklamalarından dolayı yapılamayınca bir yıl sonra, 22 Eylül 1996'da yapıldı. Köln'deki Müngersdorf stadyumunda gerçekleştirilen festival, aynı yıl yaşamını yitiren Zeynep Kınacı (Zîlan)'ya adandı. 85 bin kişinin katıldığı ve adeta Kürtlerin yasaklamalara karşı gövde gösterisine dönüşen festivalde Med TV ve Sürgünde Kürdistan Parlamentosu PKDW'ye yönelik baskılar kınandı.
'Hewlêr Şehitleri'ne adandı
6 Eylül 1997'de düzenlenen 5'inci Festival yine Müngersdorf stadyumunda yapıldı. Güney Kürdistan'ın Hewlêr kentinde gerçekleşen katliam nedeniyle, festivalin adı '5. Hewlêr Şehitleri'ni Anma Kürdistan Kültür Festivali' olarak belirlendi. Festivalde, katliam ve saldırılar kınanırken Kürt halkının barış talebi dillendirildi. Festivale Türkiye'den sınırdışı edilen Musa Anter Barış treni yolcuları da katılmıştı. Konuşmacıların arasında ANC Milletvekili, Musa Anter Barış yolcusu ve FKÖ temsilcisi Gasson Salomon bulunmaktaydı. Bu yıl da Festival 100 bin Kürt'ü buluşturdu.
Med TV ilk kez canlı verdi
6'ıncı Sema Yüce Kültür Festivali, 12 Eylül 1998'de Hollanda'nın Rotterdam kentinde yapıldı. Med TV tarafından canlı yayınlanan bu festivalde Kürt halkının siyasi çözüm talepleri öne çıktı. Telefonla katılımcılara seslenen Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, 1 Eylül'de ilan ettikleri ateşkese değinerek, "eğer barış süreci başlarsa anlamsız bir savaştan anlamlı bir barışa gidilmiş olacak. Kürt barışı, Ortadoğu barışıdır" dedi. 12 Eylül darbesinin 18'inci yıldönümüne denk gelen festivale 70 bin kişi katıldı.
1999 yılında Abdullah Öcalan'a düzenlenen uluslararası komplo nedeniyle, Avrupa'daki 7'nci buluşma öfke seli olarak tarihe geçti. "Abdullah Öcalan'a Özgürlük-Kürdistan'a Barış" adı altında düzenlenen festival, Dortmund'un Westfalen stadyumunda yapıldı. 110 bin Kürdistanlı ve dostlarının katıldığı festivalde, 'Bijî Serok Apo' sloganları hiç kesilmedi. Festivale Radical Raid isimli Regae grubu Fransa'dan katılırken, Suavi, Çar Neva, Beser Şahin, Necmettin Xulami, Şivan Perwer. Koma Berxwedan, Arap muzik grubu Boukakas ve İtalyan müzik grubu Blindesborra Kürtler için söylediler.
Basın toplantısı yapıldı
"Barış, Demokrasi ve Özgürlük Festivali" 2 Eylül 2000'de Almanya'nın Köln kentinde gerçekleştirildi. O yıl Kürdistan ve Türkiye'de barış etkinliklerinin yasaklanmasına inat Kürdistanlılar ve dostları Avrupa'nın dört bir yanından Köln'e aktı. Festivale 150 bine yakın barışsever katıldı. Bir ilk olarak, Güney Afrika, İtalya, Fransa ve İngiltere'den de konuşmacıların katıldığı ve siyasi çözüme destek verildiği bir basın toplantısı düzenlendi. Hasankeyf için imzaların toplandığı festivalin çok zengin bir müzik programı da vardı. Sahneye o sene Ahmet Kaya, Koma Berxwedan, Yeni Türkü, Ciwan Haco, Koma Amed, Tolga Sağ, Nizamettin Ariç, Semih Şiqer, Kardeş Türküler, Merziye & Nasır Rezazi ve Zugasi Berepe çıkıp, katılımcılara şarkılarıyla seslendi.
Onbinlerin kimlik bildirimi
"Abdullah Öcalan'a Özgürlük" adıyla 1 Eylül 2001'de düzenlenen 9'uncu Festivalin de kendine özgü yanları vardı. 2001 yılında PKK'nin 'terör listesi'ne alınması tartışmalarına tanık olan Kürtlerin başlattığı "Kimliğimiz Onurumuzdur" kimlik bildirimi kampanyası Festival'de doruğa ulaştı. Köln'de Ren nehri kıyısında düzenlenen festivale katılan on binlerce Kürt 'kimliğimiz onurumuzdur', 'gelin birlikte barışı ekelim' mesajı verdi. Festivale katılan sanatçılardan biri de, katılımcılara şiir okuyan şair Ahmet Telli idi.
10'uncu Festival barışa adandı
10'uncu Uluslararası Kürdistan Festivali 1 Eylül 2001'de "Barış Adalet Gerektirir" şiarı ile Almanya'nın Gelsenkirchen şehrindeki 'Arena auf Schalke' stadyumunda 100 bine yaklaşan bir katılımla gerçekleşti. Katılımcılar, Öcalan'ın AİHM'de başlayan davasının, bir halkın davası olduğunu dile getiriyordu. Festivalde Öcalan adına tüm katılımcılara gül dağıtılması ise, en anlamlı yönüydü. Festivalde 51 kişilik kadın dans grubu tam bir ziyafet sunarken, 12 metre uzunluğunda 'Kimliğimiz onurumuzdur' yazılı pankart asıldı. Ayrıca erbane ustası Hejar, burada enstrümanı ile adeta katılımcıları coşturdu.
Yol haritası sahiplenildi
2003 yılındaki festival, 3 festivalin hazırlıklarını bizzat yürüten ve Ağustos ayında yaşamını yitiren Engin Sincer'e adandı. "Demokratik Ortadoğu - Özgür Kürdistan" sloganı adı altında yine Gelsenkirchen kentinde 13 Eylül'de düzenlenen Festivale katılan 150 bini aşkın Kürdistanlı, Öcalan'ı sahiplenerek, 'sağlığı sağlığımızdır' mesajı verdi. Ayrıca, aynı süreçte KADEK tarafından sunulan Yol Haritası'na tam destek verdiler. 300 kişilik folklor grubu da bir gösteri yaptı. Festival o kadar coşkulu geçmişti ki, öfkesini sanatçılardan çıkaran Türk devleti, festivale katılan Musa Eroğlu ve Haluk Levent'i gözaltına alarak, cezalandırmıştı.
12. Uluslararası Kürt Kültür Festivali ise 25 Eylül 2004 tarihinde aynı kentte aynı yoğunlukta bir insan selini buluşturdu. Bu yılki festivale damga vuran en önemli olay ise Kürt kurumlarının kendi pankartlarıyla yaptığı geçit töreniydi. Festivale kapatılan Demokrasi Partisi eski milletvekillerinden Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak da bir mesaj göndererek, barış ve demokrasi taleplerini ilettiler. Ulusal koro, MKM'den Vengê Sodirî, Aynur Doğan, Xêro Abbas, Delîl Dîlanar, Zarîfe Zerrîn, Dilşad Saîd, Dengbêj Mahmuz Kızıl Kürtlere müzik ziyafeti verdiler.
3 Eylül 2005'te Köln'de gerçekleştirilen 13'üncü Kürt Kültür Festivali'nde buluşan yüzbini aşkın Kürdistanlı, Kürt sorununun çözümünde muhatabın Öcalan olduğunu haykırdı. Festivalde, İmralı'nın kapatılması istenirken, Öcalan'ın özgürlüğüne kavuşması talebinde bulundu. Festivalin açılışı ise İsviçre Sefkan Kültür Merkezi'ne ait 34 kişilik ritm grubu ile yapıldı. Selim Sadak, Mehmet Demir, Ali Yiğit, Şarf Bedirxan ve Ardısmır Rasuni Kalmur da birer konuşma yaptılar. Semah gösterisinin yapıldığı festivalde, Vengê Sodirî ve Metin Kemal Kahraman'ın da aralarında bulunduğu sanatçılar sahnede yer aldı.
Mehmed Uzun'a adandı
2 Eylül 2006'da Gelsenkirchen'de yapılan 14'üncü Festival, kansere yenik düşen Kürt yazar Mehmed Uzun'a adandı. İki sahnenin birden kullanıldığı etkinlikte, her yıl olduğu gibi bu yıl da Kürdistan'ın değişik yörelerine ait halk oyunları ve yaptıkları uzun yürüyüşle festivale katılan gençlerin coşkusu görülmeye değerdi. Mehmet Demir'in açılış konuşmasını yaptığı festivalde, Aram Dikran, Nilüfer Akbal, Ferhat Tunç, Cewat Mervanî, Rojhan Beken, Şahram Nazeri, MKM'den Şahiya Stranan, Dilşad Seid, Emre Saltık, Metin Karadaş, Peywan Arjin ve kadın dengbejler sahne aldılar.
Dost halklardan destek mesajları
1 Eylül 2007'de Gelsenkirchen'de yapılan 15'inci Kürdistan Festivali'nin temel gündemlerinden biri, orada buluşan 100 bine yakın Kürdistanlı tarafından kınanan Şengal katliamı idi. Sahnesi Hasankeyf tarihini anımsatarak dekor edilen festivalde dikkat çeken bir nokta, yabancı konuk konuşmacıların çoğunlukla, Kürtlerle benzer süreçlerden geçmiş halkların temsilcilerinden oluşmasıydı. Galler milletvekili Hywel Williams, Güney Afrika'dan hukukçu Joel Moses, Sinn Fein Milletvekili Francie Broly ve Katalonya Cumhuriyet Partisi'nden Jordi Perale Gimenez, Kürtlere destek mesajları verdi.
16'ncısı Halil Uysal'a adandı
16'ncı Festival'de ana sahnedeki 'Kürdistan'a Barış, Öcalan'a Özgürlük' pankartı yanı sıra yan sahnelerdeki 'Dilimizin sınırı dünyamızın sınırıdır' ve 'Tecride son verilsin' yazılı pankartlarla temel mesajlar verildi. 6 Eylül 2008'de yapılan festival Halil Uysal'a adandı. Festival esnasında ayrıca, dönemin DTP Eşbaşkanı Emine Ayna, Işık İşcanlı, DİDF Başkanı Hüseyin Avgan, Avrupa Barış Meclisi Sözcüsü Murat Çakır ile avukat Mahmut Şakar'ın konuşmacı olarak katıldığı 'Demokrasi güçleri ve Çatı Partisi' konulu panel yapıldı. Ayrıca Almanya Sol Parti (Die Linke) Eşbaşkanı Lothar Bisky de ana sahneden katılımcılara seslenip, Roj TV yasağını kınadı.
Darbe yıldönümünde acı kayıp
17'nci Festival Avrupa'daki Kürdistanlıları ve dostlarını yine Gelsenkirchen'de buluşturdu. 'Özgür Önderlik, Özgür Kürdistan ve Demokratik Özerklik' şiarıyla düzenlenen festival, ikinci kez 12 Eylül'e denk geldi. İsviçre'de kanser tedavisi gördüğü sırada yaşamını yitiren Musa Günay ile Ermeni sanatçı Aram Dikran'a adanan festivale Aram'ın eşi Sirvant da katılarak, acısını alanı dolduran Kürdistanlılarla paylaştı. 17'nci Festival'e dair bir acı ayrıntı ise, tam da askeri darbenin yıldönümünde Amed zindan direnişçilerinden Şükrü Çiçek'in, festival alanında kalp krizini geçirerek hayata veda etmesi oldu.
Hollandalı teolog koşarak geldi
18'inci Uluslararası Kürt Kültür Festivali'nin sloganı 'Varlığımızı savunalım, özgürlüğümüzü gerçekleştirelim' oldu. 18 Eylül 2010'da Köln'deki Rhein Energie stadyumunda yapılan festivalin en renkli görüntülerinden birini, 300 kişilik halk oyunları ekibinin sunduğu gösteri idi. Öcalan'ın özgürlüğü için 825 kilometrelik bir yürüyüş yapan Hollandalı teolog Henri Dahlem de festival stadında iki tur koşarak, katılımcılar tarafından ayakta alkışlandı. Festivalde konuşma yapanlar arasında yer alan Sol Parti Milletvekili Jürgen Klute'nin geçen yıl söyledikleri, bu yıl da hala geçerliliğini koruyor: "Acilen Kürtlerin taleplerini kapsayan geniş bir anayasa reformuna gidilmeli. Hükümet PKK'nin ateşkesini kabul edip bunu çifttaraflı ateşkese dönüştürmeli. Avrupa Birliği de PKK'yi terör örgütleri listesinden çıkarmalı."
