132 yıllık Fransız sömürgeciliği suç sayıldı

• Cezayir Parlamentosu, Fransa'nın ülkeyi sömürgeleştirmesini suç ilan eden yasayı oybirliği ile kabul etti.

Cezayir Parlamentosu, Fransa’nın ülkeyi sömürgeleştirmesini suç olarak nitelendiren ve Paris’ten resmi özür ile tazminat talep eden yasayı oybirliğiyle kabul etti.

Oylama, Cezayir ile Fransa arasında son dönemde giderek derinleşen diplomatik gerilimin yeni bir aşaması olarak değerlendiriliyor.

AFP’nin haberine göre milletvekilleri, oylama sırasında Cezayir bayrağının renklerinde eşarplar takarak “Yaşasın Cezayir” sloganları attı.

Nükleer denemeler, infazlar, katliamlar

Meclis Başkanı İbrahim Boughali yaptığı açıklamada, yasanın “Cezayir’in ulusal hafızasının silinemeyeceği ve pazarlık konusu yapılamayacağına dair açık bir mesaj” taşıdığını söyledi.

Yasa metninde Fransa’nın sömürge döneminde neden olduğu trajediler nedeniyle “yasal sorumluluk” taşıdığı vurgulanırken, “tam ve adil” tazminatın “Cezayir devleti ve halkının devredilemez hakkı” olduğu ifade edildi. Metinde ayrıca nükleer denemeler, yargısız infazlar, fiziksel ve psikolojik işkence ile kaynakların sistematik yağmalanması sömürge suçları arasında sayıldı.

Cezayirli milletvekilleri ayrıca, Fransız ordusunun 1830’da Cezayir’i işgal ettikten sonra sökerek Fransa’ya götürdüğü ve bugün Brest kentinde bulunan, “Baba Merzoug” olarak bilinen 16. yüzyıla ait bronz topun iadesini de talep ediyor.

Cezayir-Fransa ilişkileri geriliyor

Cezayir-Fransa ilişkileri, son bir yılda ciddi biçimde gerildi. Bu gerilimin başlıca nedenlerinden biri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Batı Sahra’da Fas egemenliğini tanıdığını açıklaması oldu. Cezayir, bölgede bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi’nin en güçlü destekçilerinden biri olarak biliniyor.

Macron daha önce Cezayir’in sömürgeleştirilmesini “insanlığa karşı işlenmiş bir suç” olarak tanımlamış ancak resmi özür dilemekten kaçınmıştı. Fransa Dışişleri Bakanlığı ise son oylamaya ilişkin yorum yapmaktan kaçındı.

132 yıl süren sömürgecilik

Fransa’nın 1830’dan 1962’ye kadar süren sömürge yönetimi, toplu katliamlar, zorunlu sürgünler ve 1954-1962 arasındaki kanlı bağımsızlık savaşıyla sonuçlanmıştı. Cezayir, bu süreçte 1,5 milyon kişinin hayatını kaybettiğini belirtirken, Fransız tarihçiler ölü sayısını yaklaşık 500 bin olarak veriyor.

PARİS