96 tutsağı idam etti, 6 kolberi katletti

• İran rejimi, Temmuz ayında 11’i Kürt, 9’u Beluç ve14’ü Lor olmak üzere 96 tutsağı idam etti. İki kişi gizlice, iki kişi ise halka açık biçimde idam edildi. İdamlar geçen yıla oranla yüzde 74,5 arttı. Rejim, 12 kolberi de sınırda doğrudan hedef aldı; 6’sını katletti, 6’sını yaraladı.
• Ağustos ayının ilk haftasında 11 kişi idam edilirken, Ghezel Hesar Cezaevi'nde 9 tutsak baskılara karşı açlık grevinde. Rejim, Zanko Muhammedi adlı eski tutsağı işkenceyle kaçırdı, Mehdi Asgharzadeh ise her an idam edilebilir.

İran rejimi, Haziran ayında İsrail’le 12 gün süren savaşın ardından Rojhilatê Kurdistan’a yönelik baskılarını yoğunlaştırdı. Rutin haline getirilen idamlar, gözaltılar, tutuklamalar ve infazlarla halkın iradesi kırılıp, teslim almaya çalışılıyor. Özellikle cezaevlerindeki hak ihlalleri ve idamlar, rejimin işlediği suçların boyutunu gözler önüne seriyor; sadece Temmuz ayında 96 kişi idam edildi. Bu rakam, 55 infazın kaydedildiği Temmuz 2024'e kıyasla yüzde 74,5’lik artışa tekabül ediyor.

Hengaw İnsan Hakları Örgütü, idam edilen 90 kişinin kimliğini tespit etti, diğer 6’sı için araştırmalarını sürdürüyor. İdam edilenler arasında Tahranlı Mehdi Hassani ve Behrooz Ehsani Eslamloo adlı siyasi tutsaklar da bulunuyor. İki tutsak Karaj'daki Ghezel Hesar Cezaevi’nde gizlice idam edildi.

Yezd, Şiraz ve Meşhed cezaevlerinde en az 3 kadın idam edildi. Yezd'den Atefeh Amini cinayet, Şiraz'dan Nahid Jokar ve Meşhed'den Mahtab Bayatni uyuşturucu suçlamasıyla idam edildi.

Hengaw’ın raporuna göre, Temmuz ayında gerçekleştirilen 96 infazdan sadece dördü resmi olarak duyuruldu. Ayrıca iki kişi ailelerine haber verilmeden ve son ziyaret hakkı tanınmadan gizlice, iki kişi ise Bukan ve Damghan şehirlerinde halka açık biçimde idam edildi.

İdam edilenlerin 11’i Kürt, 9’u Beluç, 14’ü Lor, 21’i Fars, 4’ü Arap, 8’i Gilak, 5’i Afgan, 13’ü Türk, 1’i Türkmen iken, 10’unun kim veya hangi halktan olduğu belirlenmedi. İdamların eyaletlere göre dağılımı ise şöyle: Fars 11, Hemedan 10, Elborz 7, Yezd, Gilan ve Xurasana Rezewî eyaletleri 6'şar vaka, Qum ve Zencan 5'er vaka, Kirmanşah, Golestan, Merkezî, Loristan ve Tewrêz 4’er vaka, Sistan ve Belucistan ve Huzistan 3'er vaka, Hormozgan, Mazenderan, Qezwîn, Urmiye ve Îsfehan 2'şer vaka, İlam ve Güney Horasan ise 1'er vaka.

 

 

6 kolber katledildi

Rejim, Temmuz ayında kolberleri de hedef aldı. İran sınırlarında geçimini kolberlik yaparak sağlamaya çalışan en az 6 kolberi katletti ve 6’sını yaraladı. Kolberlerin isimleri ve katledildikleri bölgelerin bilgileri rapora şöyle yansıdı: -Khaled Mohammadi, 23 yaşında Baneli. 8 Temmuz’da Bane sınırında doğrudan hedef alındı.

-Payam Ahmadi, 24 yaşında Sarvabadlı. 15 Temmuz’da Merivan sınırında katledildi.

-Latif Yaghoubi, 45 yaşında Salmaslı. 22 Temmuz’da Salmas sınırında katledildi.

 -Amin Gardi, 40 yaşında Merivanlı. 23 Temmuz’da Sarvabad sınırında katledildi.

-Barzan Salehi, 38 yaşında Baneli. 26 Temmuz’da Bane'nin Siranband sınır bölgesi yakınlarında katledildi.

-Hemin Danesh, 26 yaşında Merivanlı. 28 Temmuz’da Merivan sınırında katledildi.

Kolberler, doğrudan ateş alınarak katledilirken; 5’i Senendecli, 1’i Urmiyeli.

Kaçırma, idam, infaz

Ağustos ayının ilk haftasında da cezaevlerine yönelik baskılar ve hak ihlalleri dikkat çekiyor. Bokanlı eski siyasi tutsak Zanko Muhammedi,  2 Ağustos’ta AliKand köyünde işkenceyle gözaltına alınarak kaçırıldı. Muhammedi, 13 Temmuz 2018'de tutuklanmış, daha sonra Bukan Ceza Mahkemesi'nin 102. Şubesi tarafından "İran Kürdistan Demokratik Partisi'ne üyelik" suçlamasıyla 30 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Aynı gün, Yasuj Merkez Cezaevi ve Kaçsaran Cezaevi'ndeki Lor tutsaklar Fuad Azar ve Sajad Zare idam edildi. Azar ve Zare, beş yıl önce tutuklanmış ve idam cezasına çarptırılmıştı.

3 Ağustos’ta Fariborz Haqi, Muslim Celali ve Haydar Mohammadi adlı Kürt tutsaklar Kirmanşah’taki Dizel Abad Cezaevi’nde idam edildi. Karaj Merkez Cezaevi'nde ise Muhammed Goluşi, Fariborz Haghi, Ali Hüseyinpur, Reza Bahtavar, Meysam Joudaki ve Sajad Pourdaneş idam edildi.

Karaj'daki Ghezel Hesar Cezaevi’nde tutuklu bulunan Kürt din alimi Mehdi Asgharzadeh de her an idam edilebilir. 10 yıl önce tutuklanan ve iki yıl önce idam cezasına çarptırılan Asgharzadeh, 35 yaşında. 28 Temmuz’da idam edilmek üzere Dizelabad’dan Ghezel Hesar Cezaevi'ne gönderildi. Rejim mahkemesi, Asgharzadeh hakkındaki idam cezasını iki kez onadı ve cenazesini ailesine vermeyerek el koyacağını belirtti.

9 tutsak açlık grevinde

Öte yandan, Ghezel Hesar Cezaevi'ndeki tutsaklar 8 gündür açlık grevinde. 9 tutsak, Bêhruz İhsanî ve Mehdî Hasanî isimli tutsakların maruz kaldığı kötü muameleye karşı protesto amacıyla açlık grevine başladı. Açlık grevindeki tutsaklar bir haftadır tek kişilik hücrelerde tutuluyor, sağlık durumları giderek kötüleşiyor. 27 Temmuz’da cezaevi müdürünün emriyle, 100 silahlı gardiyan ve istihbarat görevlisi, siyasi tutsakların koğuşlarına baskın düzenleyerek birçok tutsağı tek kişilik hücrelere götürdü. HABER MERKEZİ