Avrupa da yaptırımı tartışıyor

• Türkiye’ye olası yaptırımların görüşülmesi beklenen 10 Aralık’taki AB Liderler Zirvesi öncesinde konuşan Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Akdeniz bölgesine ekonomi, göç, enerji gibi konuları göz önünde bulundurarak yaklaştıklarını ifade ederek, bu konularda ilerleme sağlayabilmek için Türkiye’nin tek taraflı eylemlerini ve hasmane açıklamalarını sonlandırması, uluslararası hukuka uyması gerektiğini vurguladı.

AB liderleri, 10-11 Aralık’ta Türkiye’ye yaptırım uygulanıp-uygulanmayacağını konuşmak üzere toplanacak. Basın toplantısı düzenleyen Charles Michel, önümüzdeki zirvede Doğu Akdeniz konusunda bir karar vereceklerini söyledi. Michel, ”Bu karar, AB üyelerine ve AB’nin çıkarlarına saygı duyulması mesajını içeren bir karar olacak” dedi. İnternet üzerinden yayınlanan basın toplantısında bir gazetecinin ”Türkiye şimdilik Oruç Reis’i çekti ama zirveden sonra yeniden gönderirse ne yapacaksınız?” sorusuna Michel, ”Artık Türkiye’nin kedi-fare oyunu sona ermeli. Ekim’deki zirvede yoğun, stratejik ve üst düzey tartışmalar yaptıktan sonra Türkiye’ye pozitif bir öneri sunduk. Türkiye’den, bir süredir devam eden tek taraflı eylemler ve düşmanca söylemlere son vermesini istedik. Ancak Ekim’den beri ne gördük? Değerlendirmemiz olumsuz. Önümüzdeki hafta konuyu tartışacak ve bu bir karar alacağız. Türkiye’ye karşı elimizdeki araçları kullanmaya hazırız” yanıtını verdi.

AB Konseyi Başkanı Michel, bir gazetecinin ”Türkiye ile görüştünüz mü? Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştünüz mü? Diyalog araçlarının tümü kullanıldı mı? Daha çok diyalog talepleri hakkında ne düşünüyorsunuz?” soruları üzerine ”Ben doğal olarak diyalog yanlısıyım. Elbette önceliği diyaloğa vereceğiz. Hepimiz Türkiye’yle daha istikrarlı, daha öngörülebilir bir ilişki istiyoruz. Bütün diyalog kanallarını göreve geldiğimden bu yana her aşamada zorladım. Sadece Türkiye’yle değil, tüm bölgeyle görüştük. Ekim ayında net bir pozisyon aldık. Oy birliğiyle, Türkiye’ye pozitif bir gündemle elimizi uzattık. Ama ne gördük, eylemler devam etti” yanıtını verdi.

İki ayrı yaptırım formülü

AB liderleri, Ekim’de düzenlenen zirvede, Türkiye’ye Aralık zirvesine kadar süre vermiş, Doğu Akdeniz’deki tek taraflı davranışları sona ermezse yaptırım araçlarını uygulamaya koyma kararı almıştı. Liderler, haftaya düzenlenecek yılın son zirvesinde Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs’ın girişimiyle gelen yaptırım talebini tartışacak.

Fransa’nın AB’den sorumlu Devlet Bakanı Clement Beaune, ya sektörel ekonomik yaptırımlar ya da yaptırım uygulanacak geniş bir isim listesi hazırlanacağını açıklamıştı. AB kulislerinde, henüz Almanya ve Polonya’nın Türkiye’ye yaptırım konusunda ”yeşil ışık yakmadığı” da vurgulanıyor. Fransız Le Figaro gazetesine konuşan AB diplomatları, ”Avrupa zirvesinde yaptırım kararı alınacak, ancak bunların kapsamına henüz karar verilmedi” dedi. Bir AB bakanı da ”Almanya ve Polonya’nın hangi tavrı benimseyeceklerini görmemiz gerekecek” diyerek henüz bu konuda bir oy birliğinin sağlanmadığının işaretini verdi.

Borrell: İsteksiz olanlar var

Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Türkiye ile ilişkilerde önemli bir iyileşme olmadığını, ancak yaptırım konusunda bazı ülkelerin isteksiz olduğunu kaydetti.

Euronews’ün sorularını yanıtlayan Borrell, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de Avrupa Birliği için ciddi zorluklar yarattığını belirterek, ”10 Aralık’ta Türkiye ile ilişkileri gözden geçireceğiz. Yaptırımlar için bastıran ülkeler ve daha isteksiz olan diğerleri var. Her şey bir önceki incelemeden bu yana olanların değerlendirilmesine bağlı olacak. Türkiye ile ilişkilerde önemli bir iyileşme olmadı, ancak buna Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından karar verilmesi gerekiyor. Olaylar hakkındaki değerlendirmemi ifade etmekle kendimi sınırlayacağım” dedi.

Ekim’de çıkan karar

Ekim’deki zirvede Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğal gaz arama faaliyetleri görüşülmüş, ancak Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs’ın Türkiye’ye yaptırım uygulanması talebi kabul edilmemişti. Liderlerin ortak açıklamasında Ankara’ya ”iyi niyetli görüşmelere devam etmesi ve tek taraflı eylemlerden kaçınması” halinde AB ile daha yakın bağlar ve daha iyi ticari ilişkiler kurulabileceği mesajı verilmiş, Türkiye’nin faaliyetlerini sürdürmesi durumunda ise Aralık’taki zirvede yaptırımların gündeme alınacağı iddia edilmişti. Türkiye ise zirve sonrası Doğu Akdeniz’deki arama faaliyetlerini sürdürdü. Bu süre içinde Kıbrıs’ta Yeşil Bölge içinde yer alan Kapalı Maraş‘ın açılması da tepkilere neden oldu. Türkiye’nin Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ’daki askeri girişimleri de eleştirilere neden oluyor.

Avrupa Parlamentosu da geçtiğimiz günlerde bir karar tasarısı kabul ederek AB ülkelerinden Kapalı Maraş’ın açılması ve Ankara’nın Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri nedeniyle Türkiye’ye karşı yaptırım uygulanması talebinde bulundu.   WASHINGTON