• Dünyadaki en zengin 10 kişinin, 9 aylık servet artışıyla tüm dünya nüfusunun aşılanması mümkün! Oxfam'ın hazırladığı "Eşitsizlik Virüsü" adlı rapor, salgında  milyarderlerin servetini katladığını, yoksulların ise durumunun daha da kötüleştiğini ortaya koydu.

 

Oxfam'ın yeni raporuna göre, dünya üzerindeki en zengin bin kişi, korona döneminde yaşadıkları maddi kayıpları 9 ay gibi kısa bir sürede tamamen telafi ederken, dünyanın en yoksulları için salgının ekonomik etkilerini atlatmak 10 yıldan daha uzun bir süre alabilir.

Uluslararası sivil toplum kuruluşu Oxfam, "Eşitsizlik Virüsü" başlıklı raporunu, Dünya Ekonomik Forumu'nun düzenlediği "Davos Gündemi"nin açılış gününde yayımladı. Rapora göre; Kovid-19, neredeyse her ülkede ekonomik eşitsizliği aynı anda arttırma potansiyeli taşıyor. Eşitsizliğin artması, yoksulluk içerisinde yaşayan insan sayısının salgın öncesi seviyesine gelmesi, çoğunlukla beyaz erkeklerden oluşan dünyanın en zengin bin milyarderinin servetinin salgın öncesi seviyelere ulaşmasından 14 kat daha uzun süreceği anlamına geliyor.

Oxfam'ın yürüttüğü ve 79 ülkeden 295 iktisatçının katıldığı yeni bir küresel araştırmanın sonuçlarına göre ise Jeffrey Sachs, Jayati Ghosh ve Gabriel Zucman'ın da aralarında olduğu katılımcıların yüzde 87'si salgın sonrasında kendi ülkelerinde gelir eşitsizliğinin "artacağını" ya da "ciddi oranda artacağını" tahmin ediyor.

Oxfam'ın raporu, milyarlarca insan kıt kanaat geçinmek için mücadele ederken, yozlaşmış ekonomik sistemin, Büyük Buhran'dan bu yana yaşanan en kötü ekonomik durgunluk döneminde süper zenginler grubunun serveti kendi ellerinde toplamasına nasıl olanak sağladığını gösteriyor.

Servetleri büyüdü

Raporda şu noktalar dikkat çekiyor: Dünyanın en zenginleri için ekonomik durgunluk sona erdi. Dünyanın en zengin 10 erkeği, salgının başından bu yana toplam servetlerini yarım trilyon dolar arttırdılar; bu rakam herkesin Kovid-19 aşısına erişmesini ve kimsenin salgın nedeniyle yoksulluğa sürüklenmemesini sağlamak için fazlasıyla yeterli.

Son 90 yılın en kötü işsizliği

Aynı zamanda salgın son 90 yılın en kötü işsizlik krizini başlattı: Yüz milyonlarca insan ya işsiz ya da yeterli gelir elde edemediği işlerde çalışıyor.

Eşitsizlikleri besleyip büyüttü

Salgın, yoksulluk içinde yaşayan insanlara zenginlerden çok daha fazla zarar verdi. Dünya çapında salgının kötü etkilerini en fazla yaşayanlarsa kadınlar, siyahlar, Afrika kökenli insanlar, yerli halklar ve tarihsel olarak toplumun çeperlerine itilmiş ezilen topluluklar oldu. Kadınların, özellikle de ırksal kimliklerine hapsedilmiş kadınların koronavirüs sebebiyle işlerini kaybetme riski erkeklere kıyasla daha yüksek. Latin Amerika’da hali hazırda toplumun çeperlerine itilmiş Afrika kökenli insanlar ve yerli halklar virüsten toplumun geri kalanından daha fazla etkilendi; virüs sebebiyle ölme ve derin yoksullukla karşı karşıya kalma olasılıkları daha yüksek.

Kadınlar daha çok etkilendi

Bir kez daha, en çok etkilenenler kadınlar oldu. Küresel olarak kadınlar, salgından en çok etkilenen düşük ücretli ve güvencesiz işlerde erkeklere oranla daha fazla çalışıyor. Bu sektörlerde çalışan kadınların ve erkeklerin oranı eşit olsaydı, bugün 112 milyon kadın işini ve gelirini kaybetme riskiyle karşı karşıya olmayacaktı. Aynı zamanda, kadınlar küresel sağlık hizmetleri ve sosyal hizmet çalışanlarının yaklaşık yüzde 70'ini oluşturuyor.

Yoksullardaki bulaş oranı

Brezilya'da Afrika kökenli kişilerin salgın sebebiyle ölme olasılığı beyazlara göre yüzde 40 daha yüksek.

ABD'de ise siyahların ve Latinlerin koronadan ölüm oranları beyazlarla eşit olsaydı, bugün yaklaşık 22 bin siyah ve Latin hayatta olacaktı.

Kayıtlar, İngiltere'nin en yoksul bölgelerindeki ölüm oranlarının en zengin bölgelerindeki ölüm oranına kıyasla iki kat daha fazla olduğunu gösteriyor.

Fransa, Hindistan ve İspanya gibi ülkelerin yoksul bölgelerinde bulaş ve ölüm oranlarının diğer bölgelere oranla daha yüksek olduğu, verilerle ortaya konuluyor.

104 milyar dolarlık kaynak

Salgın sırasında en çok kar eden 32 küresel şirkete getirilecek geçici bir kar vergisi, 2020'de 104 milyar dolarlık bir kaynak yaratabilirdi. Bu rakam tüm çalışanlara işsizlik yardımı ve düşük ve orta gelirli ülkelerdeki çocuklar ve yaşlılara mali destek vermek için yeterli olabilirdi.

Eşitsizlikteki en büyük artış

Oxfam İcra Direktörü Gabriela Bucher raporla ilgili olarak, "Eşitsizlikte yaşanan en büyük artışa şahitlik ediyoruz" dedi.  Bucher, sözlerine şöyle devam etti: "Yozlaşmış ekonomiler serveti, salgından lüks içinde çıkan zengin elitlere iletirken ön cephede savaşanlar faturalarını ödemekte zorluk çekiyor."

Eşitsizlik kaçınılmaz değil

Rapora göre; eşitsizlikte bir artış yaşanacak. Bu artışın boyutu, eşitsizliğin ne hızda azaltılacağı ve daha eşit bir toplumun ne hızda kurulacağı dünyadaki hükümetlerin yapacağı bir seçim. Dünya Bankası’na göre, hükümetler eşitsizliğin yılda yalnızca yüzde 2 oranında artmasına izin verse bile 2030 itibarıyla 501 milyon kişi günde 5,5 dolardan daha az gelirle yaşıyor olacak ve yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı salgın öncesinden bile daha fazla olacak. Diğer yandan, hükümetler eşitsizliği yılda 2 puan azaltmak için hareket geçmeyi seçerlerse üç yıl içinde salgın öncesi yoksulluk seviyesine geri dönebiliriz ve eşitsizliğin artmasına izin verilen ihtimale oranla 2030’da yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı 860 milyon daha az olacak.

Safsata ve mitlerin sonu

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres: Koronavirüsü, inşa ettiğimiz toplumların kırılgan iskeletindeki kırıkları gösteren bir röntgen cihazına benzetiliyor. Dünyanın dört bir tarafındaki yanlış düşünceleri ve yalanları ifşa ediyor: Serbest piyasanın herkese sağlık güvencesi sağlayabileceği yalanı, ücretsiz bakım emeği işinin gerçek bir iş olmadığı kurgusu, ırkçılık sonrası bir dünyada yaşadığımız safsatası, hepimizin aynı gemide olduğu miti. Hepimiz aynı denizde seyrediyor olsak da bazılarının lüks yatlarda seyahat ederken diğerlerinin savrulan bir enkaza tutunmaya çalıştığı çok açık.

Servetleri 540 milyar arttı

En zengin 10 kişi, 18 Mart 2020'den 31 Aralık 2020’ye kadar servetlerini 540 milyar dolar arttırdı. En zengin 10 erkek listesindekiler şunlar: Jeff Bezos, Elon Musk, Bernard Arnault ve ailesi, Bill Gates, Mark Zuckerberg, Larry Ellison, Warren Buffett, Zhong Shanshan, Larry Page ve Mukesh Ambani.

Başka bir dünya talebi

Krizden önce zaten açık bir şekilde gördüğümüz, krizden sonra daha da netleşen bir şey var; insanlar daha iyi bir dünya talep ediyor. 2019’da, salgından önce, eşitsizliğe karşı örgütlenen protestolar, dünyanın dört bir tarafını sarmıştı. 2020’de Siyah Hayatlar Önemlidir protestoları ırk eşitsizliğinin açıkça reddedildiğini bize gösterdi. Dünyanın çeşitli yerlerinde yapılan anketler, salgının ardından daha eşit ve sürdürülebilir bir dünya inşa etmek için atılacak adımlara çok kuvvetli bir destek olduğunu gösteriyor.

2008 finans krizinin ardından hükümetler çok açık bir seçim yapmışlardı; en zenginler ve şirketler için vergi kesintisine gittiler; şirketlerin, zengin hissedarlarına işçilere göre daha yüksek ödemeler yapmayı öncelik haline getirmesine izin verdiler; sağlık gibi kamu hizmetlerinde kesintiler yaparak acımasız kemer sıkma politikalarını uyguladılar; fosil yakıtları ve iklim tahribatını sübvanse etmeye devam ettiler. Tüm bu seçimler eşitsizliği arttırdı ve çok büyük acılara sebep oldu. Bu sefer, farklı olmak zorunda.

Oxfam, daha iyi bir dünya kurma amacı doğrultusunda 5 adım belirledi:

* Gerçekten önemli olanı hesaba katan ve daha eşit bir dünya.

* İnsanları önemseyen insani ekonomilerin olduğu bir dünya.

* Sömürünün olmadığı ve gelir güvenliğinin olduğu bir dünya.

* Zenginlerin paylarına düşen vergiyi ödedikleri bir dünya.

* İklim güvenliğinin olduğu bir dünya.

HABER MERKEZİ