Basın yasası kabul edildi

• Avrupa Birliği’nde (AB) basın yayını araçları ve gazetecilerin keyfi izlenme ve soruşturulmasını önleyen Medya Özgürlüğü Yasası kabul edildi.

Avrupa Parlamentosu üyeleri yaptıkları oylama ile AB’de gazetecileri ve medyayı siyasi ya da ekonomik müdahalelerden koruyacak yeni mevzuat Medya Özgürlüğü Yasası’nı (Media Freedom Act) onayladı. 92'ye karşı 464 lehte ve 65 çekimser oyla kabul edilen yeni yasa uyarınca, üye devletler medyanın bağımsızlığını korumakla yükümlü olacak ve editoryal kararlara her türlü müdahale yasaklanacak. Eylül 2022'de AB Komisyonu tarafından sunulan ve 2023 yılı sonunda AB liderleri zirvesinde de kabul gören yasa, Strasbourg'da, AP Genel Kurulu’nda da ele alınarak kabul edildi.

Yine de casus yazılım var

Yetkililerin gazetecilere ve editörlere kaynaklarını açıklamaları için baskı yapmaları, gözaltına almaları, yaptırım uygulamaları, ofislerini aramaları veya elektronik cihazlarına izinsiz izleme yazılımı yüklemeleri yasaklıyor. Parlamento, casus yazılımların kullanımı için, sadece vaka bazında izin verecek bir adli makamın iznine tabi olacak. Kişiler mahkemede buna itiraz edebileceklerdir.

Kim bu yayının sahibi?

Kabul edilen mevzuatta, halkın medyayı kimin kontrol ettiğini ve hangi çıkarların haberciliği etkileyebileceğini bilmesini sağlamak için kuruluşların devlet tekelinde olup olmadıklarının açıklıkla ifade edimesine hükmediyor. Mevzurat, “Büyüklüklerine bakılmaksızın tüm haber ve güncel olaylar kuruluşları, doğrudan veya dolaylı olarak devlete ait olup olmadıkları da dahil olmak üzere, sahipleri hakkındaki bilgileri ulusal bir veri tabanında yayınlamak zorunda olacaktır” deniliyor.

Kamu fonları kime gidiyor?

Medya ayrıca, AB üyesi olmayan ülkeler de dahil olmak üzere, devlet reklamlarından alınan fonlar ve devlet mali desteği hakkında rapor vermek zorunda olacak. Medyaya ya da online platformlara kamu fonlarının kamuya açık, orantılı ve ayrımcı olmayan kriterlere göre tahsis edilmesi gerekecek. Devletin reklam harcamalarına ilişkin bilgiler, yıllık toplam tutar ve kuruluş başına düşen miktar da dâhil olmak üzere kamuya açık olacak.

Sosyal medyaya ölçü

Avrupa Parlamentosu milletvekilleri, Facebook, X (eski adıyla Twitter) veya Instagram gibi çok büyük çevrimiçi platformların bağımsız medya içeriğini keyfi olarak kısıtlamasını veya silmesini önleyecek bir mekanizma ekledi. Platformların öncelikle bağımsız medyayı bağımsız olmayan kaynaklardan ayırt etmesi gerekecek. Platform içeriklerini silmeye ya da kısıtlamaya niyetlendiğinde medya bilgilendirilecek ve yanıt vermek için 24 saat süreleri olacaktır. Ancak cevaptan sonra (ya da cevap verilmemesi halinde) platform, koşullarına hala uymuyorsa içeriği silebilir ya da kısıtlayabilir. STRASBOURG