Çin de ‘Kürt kartı’na sarıldı

• Çin, Türk devletinin Uygurlar ile ilgili söylemine Kürt sorunuyla karşılık veriyor. Dr. Nurettin Akçay, “Türk devleti Uygur üzerinden Çin’i eleştirirse Çin de Türk devletinin işlediği suçları uluslarası kamuoyunu gündemine sokacak” diyor. 

 

Dr. Akçay’ın Türkiye-Çin ilişkileri üzerine The Diplomat’a yazdığı makaleyi okurlarımız için alıntıladık. Akçay 1971’den başlayarak Çin-Türkiye ilişkilerini ele alıyor ve 2000’li yıllarda iyi olan ilişkilerin Erdoğan’ın Urumçi’deki ayaklanmanın bastırılması ile ilişkili söylemleri ardından 2009 yılında kesildiğini belirtiyor. Fakat bir yıl sonra yani 2010’da tekrardan ilişkilerin iyileştiğini ve 2010’dan 2018’e kadar Pekin ve Ankara ilişkilerinde altın çağını yaşandığını yazıyor. Bu süre zarfında iki devlet arasında birçok anlaşmanın imzalandığını ifade eden Akçay, aynı zamanda Türkiye’de 1000’den fazla Çinli şirketin bulunduğunu aktarıyor. Türkiye’nin de Çin’in jestlerine karşılık “Kuşak ve Yok İnisiyatifi(BRI)” projesine desteğini ilan ettiğini belirtiyor. 

12 Kasım’da Türk Konseyi İstanbul’da toplandı ve adını “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirdi. 17 Kasım’da MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin Türk Dünyası Haritası’nı göstermesi ve bu haritada Çin’in Xinjiang bölgesinin de bulunması dikkat çekiciydi. Sonrasında Çin'in BM Daimi Temsilci Yardımcısı Geng Shuang, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Suriye’nin durumunun tartışıldığı oturumda Türk devletine tepki göstermişti. Türkiye’yi Suriye’de işgalci olmakla suçlayan Shuang, Suriye’nin yabancı ülkelerin işgali yüzünden zor durumda olduğunu, Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye'yi yasadışı bir şekilde işgal ettiğini belirterek şöyle konuşmuştu: “Türkiye, yasa dışı şekilde işgal ettiği Suriye’nin kuzeydoğu bölgesindeki Alouk barajından bölgeye sağlanan suyu defalarca kesti. Yüz binlerce sivilin susuz kalmasına neden oldu. Bu durum, BM'nin bölgedeki insani yardım çalışmalarını aksatarak büyük zorluklara neden oldu. Çin, Türkiye'yi uluslararası insani hukuk da dahil olmak üzere uluslararası hukuka uymaya, sivilleri korumaya, altyapı operasyonlarını sürdürmeye ve BM’nin insani yardım erişimini garanti etmeye çağırıyor.”

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin Irak gündemi ile toplandığı oturumda ise Irak’ta 10 Ekim’de gerçekleştirilen seçimler, Hewlêr  ile Bağdat arasında yaşanan ihtilaflar ve Türkiye'nin Kürdistan Bölgesi’ndeki operasyonları da ele alınmıştı. Çin’in BM Daimi Temsilcisi Geng Shuang burada yaptığı konuşmada “Irak, 4 Ekim'de BM Güvenlik Konseyi Başkanlığı’na Türkiye'nin Haziran-Eylül ayları arasında Irak'ın hava sahasını ihlallerini listeleyen bir mektup gönderdi. Mektupta, hava saldırıları ve bombalamalar nedeniyle sivillerin öldürüldüğü belgelendi. Çin, tüm tarafların Irak'ın birliğine ve egemenliğine saygı duymasını umuyor” ifadelerini kullanmıştı. Ve bu toplantıda Çin’in Türkiye’ye verdiği net mesaj “Irak’ın egemenliğine saygı duyun!” olmuştu.

Akçay’a göre bu karşılıklı atışmaların basit bir sebebi var: Eğer Türk devleti Uygur üzerinden Çin’i eleştirirse Çin de Türk devletinin Irak ve Suriye’deki uygulamalarını, işlediği suçları uluslarası kamuoyunu gündemine sokacak.  HABER MERKEZİ