• Rusya’dan S-400 aldığı için ABD tarafından F-35 programından çıkarılan Türkiye’nin, 10 milyar dolara mal olacak  40 adet yeni F-16 ve ve mevcut bazı F-16’ların bakımı talebine henüz resmi bir yanıt verilmeden 11 Kongre üyesi, reddedilmesi için Biden’a mektup yazdı.

 

Cumhuriyetçi Parti'den Nicole Malliotakis ve Demokrat Parti'den Carolyn Maloney'nin girişimiyle bir grup Kongre üyesi Başkan Joe Biden ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a mektup yazarak, Türkiye’nin F-16 talebinin reddedilmesi çağrısında bulundu.

Reuters haber ajansı, 6 Ekim’de Türkiye’nin 40 adet F-16 savaş uçağı ve var olan yaklaşık 80 uçak için modernizasyon kiti satın almak için ABD’ye talepte bulunduğunu duyurdu. Satın alma, ABD’nin Yabancı Askeri Satışlar düzenlemelerine tabi olduğu için ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan ve ABD Kongresi’nden onay alması gerekiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, “Politikalarımız gereği bakanlık Kongre’ye resmi olarak bilgi verene kadar askeri satış ya da transferler ile ilgili yorum veya doğrulama yapmıyor” dedi. Washington’daki Türkiye elçiliği sorulara cevap vermedi.

Savaş uçaklarının satışına ABD Kongresi’nin onay vermesi iki ülke arasındaki ilişkilerin son yıllarda özellikle Ankara’nın S-400 hava savunma sistemleri satın alması nedeniyle bozulmasından ötürü zor gözüküyor. Biden yönetimine S-400’lerin alımı ve insan hakları sicili nedeniyle Türkiye üzerinde daha fazla baskı yapılması fikri ABD Kongresi’ndeki her iki partiden de destek buluyor.

Nitekim önceki gün Kongre üyeleri Nicole Malliotakis, Carolyn Maloney, Gus Bilirakis, Chris Pappas, David Cicilline, Jim Costa, David Valadao, John Sarbanes, Dina Titus, Brian Fitzpatrick ve Jackie Speier’ın imzasını taşıyan mektup, Başkan Biden ve Dışişleri Bakanı Blinken’a gönderildi.

Mektupta, Türkiye'nin 40 adet F-16 uçağı ile bir kısım uçağın iyileştirmesi için kit satın almak istediği yönündeki haberleri endişeyle takip ettiklerini belirten Kongre üyeleri, Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Türkiye'nin Eylül'de yeni bir S-400 hava savunma sistemini satın alabileceğine dair yaptığı açıklamayı hatırlattı. "ABD yapımı bir uçağı, düşman gibi davranmaya devam eden bir anlaşma müttefikine göndererek ulusal güvenliğimizi tehlikeye atmayı göze alamayız" ifadesinin kullanıldığı mektupta, Ankara'nın S-400 sistemini satın almasının ardından Türkiye'nin F-35 programından çıkarıldığı anımsatıldı. ABD'de her iki iki parti tarafından desteklenen ve Biden yönetiminde de devam eden söz konusu kararın, F-35 sisteminin Türkiye tarafından riske atılmasını engellediği kaydedildi.

Türkiye’nin F-35 uçakları için 1.4 milyar dolar ödediği yönündeki haberlerin anımsatıldığı mektupta, Cumhurbaşkanı Recep T. Erdoğan’ın, nakit F-35 sevkiyatı, yeni F-16 savaş uçakları veya mevcut F-16 uçaklarının filosu için modernizasyon kitleri şeklinde tazminat istediği ifade edildi. Mektupta “Bu planların ilerlemesi halinde Kongre’nin bu tür ihracatları engellemek üzere ortak bir tavır sergileyeceğinden emin olmakla birlikte, ABD’nin şu aşamada herhangi bir gelişmiş askeri ekipmanı Türk hükümetine transfer etme lüksü yoktur" denildi.

Kongre üyelerinin mektubunda Türk hükümetinin Doğu Akdeniz’deki saldırgan ve yayılmacı girişimlerine de işaret edildi. Mektupta şunlar kaydedildi: “Cumhurbaşkanı Erdoğan Doğu Akdeniz’de projesini ilerlettiği sürece ulusal güvenliğimizi ve bölgedeki en yakın müttefiklerimiz Yunanistan, İsrail ve Kıbrıs’ın güvenliğini tehdit etmeye devam edecektir. Türkiye’nin yaşlanan savaş uçakları filosunu güçlendirmeyi reddederek ulusal çıkarlarımız ve Doğu Akdeniz’in istikrarı doğrultusunda hareket etmeniz çağrısında bulunuyor, yanıtınızı sabırsızlıkla bekliyoruz."

Beyaz Saray sessiz kaldı

Beyaz Saray, mektupla ilgili açıklama yapmadı. ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü ise bakanlığının Kongre'yle yazışmaları hakkında açıklama yapmadığını söyledi.

ABD, S-400’leri satın almasından dolayı Türkiye’ye yaptırım başlatmış ve Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı Başkanı İsmail Demir ve diğer üç çalışanı kara listeye alınmıştı. O günden bu yana ABD, Rusya’dan başka silah almaması konusunda Ankara’yı birçok defa uyardı. Ancak Erdoğan, Rusya’dan ikinci bir parti S-400 alma planında değişiklik olmadığını ifade etmişti. Türk Savunma Bakanı Hulusi Akar, Reuters’in haberini dorulayan bir açıklama yapmıştı.

Türkiye, F-35 programına dönüş için ABD’de lobi yürütse de dönüş ABD Kongresi tarafından S-400’lerin mülkiyetinden vazgeçilmesi şartına bağlandığı için yakın dönemde bu konuda çözüm bulunabilmesi beklenmiyor. Daha önce F-35’lerin gelmesiyle sayıları 30 ile 50 arasında olan F-4 savaş uçaklarını peyderpey envanterden çıkarmayı planlayan ancak ABD ile yaşanan sorun nedeniyle bu planı sekteye uğrayan Türk Hava Kuvvetleri’nin temel gücünü, sayıları 240 civarında olan F-16’lar oluşturuyor.

Görüşme beklentisi

Erdoğan’ın bu ay sonunda Roma’da yapılacak olan G20 Zirvesi kapsamında ABD Başkanı Joe Biden ile de bir görüşme yapması bekleniyor. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, önceki günkü basın toplantısında, aralarında ABD’nin de olduğu 10 ülkenin büyükelçisinin işadamı Osman Kavala’nın serbest bırakılması yolundaki ortak çağrısı sonrasında yaşanan diplomatik krizi değerlendirdi; G-20 zirvesinde yapılması planlanan Biden-Erdoğan görüşmesi hakkında açıklamalarda bulundu. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Programda yerimiz var. Programa başka ikili görüşmeler için son şeklini vermek üzere çalışıyoruz. Bildiğiniz gibi Haziran ayındaki ilk yurtdışı seyahatinde Türkiye Cumhurbaşkanı ile görüşmüştü. Önümüzdeki günlerde uçakta Başkan’la birlikte seyahat edecekler için daha fazla bilgi verebilmeyi umuyoruz” dedi.

 

Türk delegasyonu ABD'de

NATO Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu, ABD’nin başkenti Washington’da temaslarını sürdürüyor.

AKP Rize Milletvekili Osman Aşkın Bak’ın başkanlığındaki NATO Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu’nda AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Ekonomi İşleri Başkanı İstanbul Milletvekili Nurettin Canikli, AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu, NATO-PA Transatlantik Ekonomik İlişkiler Alt Komitesi Raportörü ve CHP Tekirdağ Milletvekili ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, MHP Genel Başkan Yardımcısı Mevlüt Karakaya, İyi Parti Erzurum Milletvekili Naci Cinisli yer alıyor. Türk delegasyonu, Washington temasları çerçevesinde Kongre üyesi Gerry Connolly ile bir araya geldi.

Heyet, Washington temasları kapsamında NATO Parlamenter Asamblesi Ekonomi ve Güvenlik Komisyonu ile Demokrasi ve Güvenlik Komisyonu toplantılarına da katıldı, düşünce kuruluşları uzmanlarıyla bir araya geldi.

Türk heyeti bu ziyaret kapsamında Amerikan Kongresi Üyesi Michael Waltz ve Güney Carolinalı Temsilciler Meclisi Üyesi Joe Wilson ile de buluştu.

Heyet temasları kapsamında Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği konutunda, Amerikan Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon yetkilileri ile toplantı yaptı.Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği konutunda düzenlenen Türkiye-ABD savunma ve askeri ilişkiler resepsiyonunda da iki ülke savunma iş birliği konuları ele alındı.

Heyet, dün öğle saatlerinde Washington'dan ayrıldı.

 

Yeni büyükelçi Jeff Flake

ABD Başkanı Joe Biden'ın ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ne aday gösterdiği Jeff Flake, Senato Genel Kurulunda onaylandı.

Jeff Flake'in Ankara Büyükelçiliği adaylığı, önceki gün Senato Genel Kurulu'nda yapılan sözlü oylamada kabul edildi. Flake'in, yakın zamanda ABD'nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield'den görevi devralması bekleniyor.

ABD Başkanı Joe Biden, Temmuz 2021'de, Flake'i ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'ne aday göstermiş, Senato Dış İlişkiler Komitesi, 20 Ekim'de Flake'in adaylığını onaylayarak Senato Genel Kurulu'ndaki nihai oylamanın önünü açmıştı.

Cumhuriyetçi olmasına rağmen 2020 başkanlık seçiminde Demokrat Partili Biden'ı destekleyen Flake, 2013-2019'da ABD Senatosu'nda Arizona senatörü olarak görev yapmış, 2001-2013 arasında da Temsilciler Meclisi üyeliği görevinde bulunmuştu.

Jeff Flake, 2019'da eski Başkan Donald Trump'ın yönetimi ve Cumhuriyetçi Partinin politikalarıyla ayrıştığı gerekçesiyle Senato'dan emekli olmuştu. Emekliliğinin ardından, Trump'ı eleştirdiği Conscience of a Conservative (Bir Muhafazakarın Vicdanı) adlı kitap yazan eski Cumhuriyetçi senatör, Ankara'da büyükelçilik görevine aday gösterilmesinden sonra yaptığı açıklamada şunları ifade etmişti: "Bu atamayla Biden yönetimi Amerikan dış politikası ve diplomasisinin en iyi geleneğini yeniden doğruluyor: Partizan politikaların iç mesele olarak kalması ve diğer ülkelerle ilişkilere karıştırılmaması gerektiği inancı. Amerikan dış politikası, partiler üstü olabilir ve olmalı. Bu benim inancım ve aynı zamanda taahhüdüm."

Senato'da Senatörlerin sorgusuna maruz kalan Flake, Türkiye'nin gelecekte S-400 ve benzeri Rus silahlarını satın alması durumunda Washington'ın ek yaptırımlarına maruz kalacağını söylemişti. Türkiye'nin ileriki dönemlerde Rus silahları satın alması durumunda şu anda yürürlükte olan CAATSA yaptırımlarına ek olarak, yeni yaptırımlarla karşılaşabileceğini belirten Flake, "ABD-Türkiye ilişkilerindeki zorluklara rağmen Türkiye, NATO'ya bağlı ve sürekli değişim içinde olan bir bölge için hem köprü hem de tampon görevi gören vazgeçilmez bir müttefiktir" ifadelerini kullanmıştı.