Filistin’i tanıma kararı

• Norveç, İrlanda ve İspanya birbiri ardına yaptıkları açıklamalar ile Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıdıklarını duyurdu. BMGK’nın 1967 yılında aldığı iki devletili çözüm ve sınırları esas alan açıklamalarda kararın 28 Mayıs’ta yürürlüğe gireceği vurgulandı. Şimdiye kadar Birleşmiş Milletlere üye 139 devlet Filistin’i devlet olarak tanıdı.
• İlk açıklamayı Avrupa Birliği üyesi olmayan ancak çatışma bölgelerinde barış için tarafları bir araya getirmesi ile ünlü Norveç yaptı. PKK ile Türk devleti arasındaki görüşmelere de arabulucu olan Norveçin, Başbakanı Store, “tanıma olmazsa Orta Doğu'da barış olamaz” dedi.

Norveç, İrlanda ve İspanya, günün erken saatlerinde bir biri ardına yaptıkları açıklamalar ile Filistin devletini resmen tanıma kararı aldıklarını duyurdu. Filistin'i devlet olarak tanıma kararı alan ülkeler bunu uluslararası hukuk ve ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına bağlı kalarak uygulayacaklarını açıkladı. Her üç ülkenin tanıma kararları 1967 BMGK karalarının çizdiği sınırları esas alarak 28 Mayıs'ta yürürlüğe girecek. Kararın duyurulması ardından Tel Aviv, Norveç ve İrlanda'daki büyükelçilerini geri çağırdı.

Geçtiğimiz haftalarda birçok Avrupa Birliği ülkesi, bölgede kalıcı barış için iki devletli bir çözümün şart olduğunu savunarak tanıma kararı alacaklarını belirtmişti. 1988'den bu yana 193 BM üyesi ülkeden 139'u Filistin devletini tanıdı.

2014 yılında İsveç, Filistin'i bir devlet olarak tanıyan ilk AB üyesi olmuştu. Bulgaristan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya ve Romanya Filistin'i tanıyan diğer Avrupa Birliği üyeleri.

Tanıma olmazsa barış olmaz

Günün ilk açıklaması Avrupa Birliği üyesi olmayan Baltık ülkesi Norveç'ten geldi. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide ile birlikte düzenlediği ortak basın toplantısında, "Norveç hükümeti, Norveç'in Filistin'i bir devlet olarak tanımasına karar verdi." dedi. Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, iki devletli çözümün İsrail'in de çıkarına olduğunu belirterek tanıma kararının bunu mümkün kılabileceğinin altını çizdi. Başbakan, “tanıma olmazsa Orta Doğu'da barış olamaz” dedi.

Filistin ve İrlanda için tarihi

Aynı saatlerde benzer bir açıklama yapan İrlanda Başbakanı Simon Harris, "Filistin ve İrlanda için tarihi ve önemli bir gün" dedi, Filistin'i tanımanın İsrail-Filistin sorununa iki devletli çözüm sağlanması çabalarını destekleyeceğini söyledi. Başbakanı Harris, Filistin halkının özgürce yaşama arzusunu tanıyan bugünkü duyurunun güçlü bir siyasi ve sembolik değere sahip olduğunu söyledi.

İrlanda başbakanı diğer ülkelerin de “önümüzdeki haftalarda” bir Filistin devletini tanıma konusunda Norveç, İspanya ve İrlanda'ya katılacağını düşündüğünü söyledi.

Acı ve yıkım politikalarına karşı

Her iki ülkeyle koordineli biçimde İspanya’nın 2018 yılından beri başbakanı olan Sosyalist Pedro Sanchez’de parlamentoda yaptığı konuşma ile Filistin'i bağımsız devlet olarak tanıyacaklarını ilan etti. Sanchez, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun "acı ve yıkım politikası ile iki devletli çözümü riske attığını" ifade etti. Sanchez, Filistin'in tanınması fikrine destek bulabilmek için aylardır Avrupa genelinde lobi faaliyeti yürütüyordu. Gazze'de olası bir ateşkes için çaba sarfeden Başbakan Sanchez destek toplamak amacıyla aylardır Avrupa ve Orta Doğu ülkelerini geziyor.

Gazze savaşı harekete geçirdi

Gazze’de yaşayan Filistinli Arapların İsrail saldırıları ile yurtsuzlaştırılma tehlikesinin artması üzerine harekete geçen birçok ülke Filistini bağımsız bir devlet olarak tanıma yoluna gidiyor. 7 aydan beri devam eden İsrail Hamas savaşı 3,5 milyon Filistiniliyi açlık ve ölüm ile iç içe yaşamaya mecbur etti.  Üç Avrupalı ülke de Filistin'in bağımsızlığını tanıma kararını, İsrail'in yoğun sivil nüfuslu Refah kentine karadan operasyon başlatması üzerine aldı. Uluslararası kamuoyu, Gazze'de yerinden olan yaklaşık 1,5 milyon Filistinlinin çadırlarda yaşam mücadelesi verdiği Mısır sınırındaki kente bir operasyon düzenlenmesine karşı çıkıyor.

Slovenya ve Malta da açıklayacak

Her üç Avrupa ülkesinin çarşamba günü ilan ettikleri kararlar, hükümetlerin atacağı resmi adımla birlikte 28 Mayıs'ta yürürlüğe girecek. İlerleyen süreçte Slovenya ve Malta'nın da benzer yönde adım atması beklenirken bölgede barışın ancak iki devletli çözümle mümkün olacağı görüşü Avrupa genelinde hakim.

Abbas: Diğer ülkeler de tanımalı

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Norveç'in Filistin devletini tanımasını memnuniyetle karşıladı. Diğer ülkeleri de bunu takip etmeye çağıran Abbas, Norveç'in açıkladığı kararın “Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını” güvence altına alacağını ve İsrail ile iki devletli bir çözüme ulaşma çabalarını destekleyeceğini söyledi.

İsrail büyükelçilerini çekti

İsrail'den ise Avrupa'ya tepki var. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, kararların "İran ve Hamas'ı ödüllendirmek" anlamına geldiğini savunarak büyükelçilere derhal İsrail'e dönme talimatı verdi. Daha önce sosyal medya platformu X üzerinden de bir video mesaj yayınlayan Katz, "Filistin'i tanımak sizi İran ve Hamas'ın pençesine düşürme riski taşıyor" ifadelerini kullanmıştı. OSLO