Gazze’de üç aşamalı anlaşma

• ABD Başkanı Joe Biden'ın hazırladığı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) onaylanan üç aşamalı anlaşma tamamlandı. Anlaşmanın 48 saat içerisinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
• İlk ayağında Hamas ile İsrail arasında rehine-mahkûm takası bulunuyor. İkinci aşamada Gazze’den geri çekilme var. Üçüncü aşamada ölen rehinelerin verilmesi ile Gazze’de yeniden inşa süreci başlayacak.

ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda 15 aydır devam eden savaşı sona erdirme ve rehinelerin takas edilmesi başlıklarında yürütülen İsrail-Hamas dolaylı görüşmelerinde sonuca ulaşıldı. Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelerde yeni bir engel ortaya çıkmazsa uzlaşmanın bugünden itibaren ilan edilmesi ve 48 saat içerisinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. Görüşmelere katılan üç ayrı yetkili Associated Press’e (AP) anlaşmanın son halinin verildiğini ve onaylanması ile ateşkesin başlayacağını açıkladı. İsrailli bir yetkili de ilerleme kaydedildiğini, anlaşmanın İsrail Kabinesi'nde onaya sunulması sonrası resmileşeceğini söyledi. Her üç yetkili de isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştu.

İki koridordan çekilecek

Anlaşmanın ilk aşaması 33 hafta sürecek ve İsrail kara kuvvetleri sivillerin yoğun yaşadığı Netzarim ve Philadelphia (Selahaddin) koridorlarından kademeli olarak çekilecek. Netzarim Koridoru’ndan çekilme hemen başlayacak; Philadelphia Koridoru’ndan çekilmenin ise ilk aşamanın başladığı andan itibaren 40 ila 50 gün sonra gerçekleşmesi bekleniyor. Ateşkesin 7. gününden itibaren yerinden edilmiş kişilerin dönüşüne izin verilecek. Bu ilk aşamada Hamas, Gazze Şeridi'ndeki 33 rehineyi teslim edecek, İsrail tarafı da müebbet hapis cezasına çarptırılmış yüzlerce Filistinliyi gönderecek.

Günlük 600 kamyon gıda

Gazze Şeridi'nin güneyinden kuzeye dönen araçlar, Mısır-Katar şirketleri tarafından işletilen ve herhangi bir silah transferini önlemek amacıyla İsrail de dahil olmak üzere çeşitli taraflarca izlenen bir X-ray cihazı tarafından taranacak. Evlerinden edilmiş Filistinliler mahallelerine dönecek ve Gazze Şeridi'ne her gün 600 kamyon yardım malzemesi ulaştırılacak.
Kaynaklar, İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması mekanizması üzerinde anlaşmaya varıldığını söyledi. İsrail güçlerinin 700 metreye kadar değişen mesafelerde sınırda bulunmalarına izin verileceği açıklandı.

Rehine takası hemen başlayacak

7 Ekim 2023 saldırısına karışmamış olmaları koşuluyla, mevcut savaş sırasında Gazze Şeridi'nde tutuklanan bin mahkûm karşılığında kadın, çocuk ve yaşlı rehineler teslim edilecek. İlk aşamada, yüksek cezalara çarptırılmış 200 mahkûm İsrail tarafından serbest bırakılacak. Kaynaklar, serbest bırakılacak Filistinli mahkûmların isimlerinin belirlenmeye başlandığını ifade etti.

Sınır kapısı açılıyor

Refah Sınır Kapısı’ndan ilk etapta hasta ve yaralıların geçişine izin verilecek, sonrasında sınır kademeli olarak yeniden açılacak. Ayrıca, seyahat özgürlüğü sağlanacak ve hiçbir yolcunun gözaltına alınmaması ya da Philadelphia Koridoru’nda konuşlanacak İsrail güçleri tarafından hedef alınmaması garanti edilecek. Yapılan anlaşmanın uzamasının Gazze’de esir tutulan 11 İsrailli askerin hızlı salıverilmesi pazarlıklarından kaynaklandığı ifade edildi. Kaynaklar, 11 esir için bir sonuca ulaşıldığını bildirdi.

İhlal savaş gerekçesi olacak
İsrailli kaynaklar, anlaşmaya yakın olunduğunu teyit ederken, İsrail'in savaşa geri dönme hakkı olduğunu vurguladı. Bu hakkın, anlaşma şartlarının herhangi bir tarafça ihlal edilmesi durumunda devreye gireceği açıklandı.
Yerlerinden edilmiş insanların çadırlarından, yaklaşan anlaşma haberini sevinçle karşılayan şarkılar ve sloganlar duyuldu.
İkinci aşamadaki görüşmeler, birinci aşamanın vaatlerinin yerine getirildiği sırada gerçekleştirilecek. Taslağa göre Hamas, İsrail'in Gazze Şeridi'nden tam anlamıyla geri çekilmesine karşılık olarak kalan rehineleri teslim edecek.
Son olarak, üçüncü aşamada, Hamas hayatını kaybeden rehinelerin cesetlerini İsrail'e iade edecek ve Gazze'nin yeniden inşasına başlanacak. DOHA