İran 823 kişiyi idam etti

• İranlı insan hakları örgütleri 2023 yılında İran devletinin 823 kişiyi idam ettiğini, devlet güçlerinin 333 kolbere yönelik de doğrudan öldürme amaçlı saldırı düzenlendiğini duyurdu.

• Farklı etnik ve inançlara dönük baskıların arttığı 2023, İran’da hak arama yollarının kapalı olduğu yıllardan bir oldu. 547 aktivist hapis cezası alırken, 2 bin 547 kişi de kırbaçlandı.  

İran’da 2023 yılı içinde 823 kişi idam edilirken, İran devlet güçleri 333 kolbere öldürmek kastı ile doğrudan ateş açtı.  İranlı insan hakları örgütleri 2023’te yaşanan idamlar ve hak ihlallerindeki endişe verici yükselişe dikkat çekiyor. Geride bıraktığımız yılda 27 kişinin mayın ve patlayıcıların sonucu hayatını kaybettiği ülkede, cezaevlerinde 34 mahkum da yaşamını yitirdiği de bilgiler arasında yer aldı. İran genelinde yıl boyunca kayıtlara geçen tutuklu sayısı 2 bin 342 kişi olurken, yine yıl içerisinde 21 siyasi aktivist ve protestocu ölüm cezasına çarptırıldı. İstatistiklere göre; 547 aktivist, 94 yıl ertelenmiş hapis, 2 bin 547 kırbaç cezasının yanı sıra toplamda 2 bin 944 yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kaldı.

Beluclar ve Kürtler ilk sırada
İdam edilen tutuklulardan 31'i, siyasi ve dini faaliyetler ile Jin, Jiyan, Azadî protestolarından dolayı idam cezası aldı. Ahvaz Araplarından 98 kişi de Aban’daki protestolara katıldıkları için idam cezası aldı, bunların da 9’u Kürt. 
İdam edilenlerin yüzde 21,5'ini 179 kişi ile Beluclar ve yüzde 18,5'ini oluşturan 151 Kürtlerin ilk sıralarda yer aldılar. Ayrıca 54 Türk mahkum, 48 Lor mahkumu ve 28 Afgan mahkum da aynı kaderi paylaştı. Geçen yıl İran İslam Cumhuriyetinde 18 yaşın altında 5 çocuk da idam edildi.

Etnik ve dini ayrımcılık
Raporda, mahkumların yaygın şekilde infaz edilmesi, keyfi tutuklamalar ve aralarında kolber ve sivil aktivistlerin de bulunduğu savunmasız gruplara yönelik artan şiddet, yaygın insan hakları ihlallerine dikkat çekildi. Raporda, “Dahası, siyasi ve sivil aktivistlerin hedef alınmasıyla birlikte ulusal ve dini ayrımcılık örnekleri, adalet ve ifade özgürlüğünün rahatsız edici bir şekilde yokluğunu ortaya koyuyor. Bu durum, uluslararası toplumun ve insan hakları savunucusu kurumların, İran vatandaşlarının haklarını koruma sorumluluğu ile uyumlu temel reformları savunmak için artan ilgi ve baskısını gerektirmektedir” ifadelerine yer verildi.

121 kadın katledildi
İran’da yine yıl içerisinde en az 121 kadın cinayeti yaşanırken, kadın cinayetlerinin tamamının, yakın ilişkileri olan kişiler tarafından işlendiği tespit edildi. Raporda, “İslam Cumhuriyeti’nin kadınlara yönelik politikası, cinsel ve toplumsal cinsiyet azınlıklarını da kapsayacak şekilde kadınların haklarının sistematik bir şekilde ihlal edilmesini yansıtıyor. Bu değersizleşme sadece siyasi ve idari alanlarda değil, toplumsal bağlamda da açıkça görülüyor. Kadınların hedef alınmasının kolaylığı ve bu eylemlerin maliyet etkin doğası, rahatsız edici bir eğilimin altını çiziyor. İslam Cumhuriyeti hükümetinin kendisi kadın cinayetlerini işliyor ve bu alanda çalışan kadınlar için aşılmaz engeller yaratıyor. Sonuç olarak, gerçek kadın cinayeti sayısı haberlerde ve medyada gösterilenin çok üzerindedir” denildi. TAHRAN