Kediler kendi istedikleri için evcilleşti!

• Kedigillerden beklenecek şekilde, kediler insanların kucağına atlayıp atlamama kararını oldukça uzun süre düşünmelerinin ardından verdi.

Evcilleşmiş kedilerin dünya üzerinde yayılmasını gösteren kapsamlı bir araştırmaya göre, DNA analizleri kedilerin evcilleşmeden önce binlerce yıl boyunca insanların yanında yaşadığını ortaya koyuyor. Bu süre boyunca, kedilerin genleri, vahşi kardeşlerine göre çok az değişti. Neredeyse tek bir özellik kazandılar; tekir kedilerin kürklerindeki belirgin çizgi ve noktalar.

Araştırmacılar son 9 bin yıla ait, 200'den fazla kedinin DNA'sını gözlemledi. Bunlar arasında antik Roma'dan kedi kalıntıları, Mısır'dan kedi mumyaları ve günümüz Afrikasından vahşi kedi türleri de yer alıyor.

Erinç Eröz’ün mashable.com için çevirdiği ScienceAlert’teki araştırmanın sonuçlarına göre, bugün o kedigillere iki ana kedi soyu katkıda bulundu.

Karşılılık çıkar ilişkisi!

Günümüzün evcil kedilerinin erken dönem ataları güneybatı Asya'dan Avrupa'ya M.Ö. 4400 yıllarında yayıldı. Kediler büyük ihtimalle günümüzden 8 bin yıl kadar önce, Mezopotamya ve Akdeniz dolaylarında tarımla uğraşan toplulukların yakınında yaşamaya başladı. Burada insanlarla karşılıklı bir çıkar ilişkisi kuruldu, kediler insanlar için "kemirgen savar" görevi yapıyordu.

Fareler ve sıçanlar, insan ırkının tarımsal ürünlerine "sulanıyordu". Kediler de muhtemelen artan kemirgen nüfusunu takip etti ve sonuçta insan yerleşimlerine düzenli olarak yaklaşmaya başladılar.

İlk yakınlaşma

Araştırmanın eş yazarı olan, Leuven Üniversitesi'nden Claudio Ottoni "İnsanlar ve kediler arasındaki ilk yakınlaşma muhtemelen buydu" diyor ve devam ediyor: "İnsanlar kedileri alıp, onları kafesler içerisine koymadı yani." Bunun yerine, insanlar kedilerin kendi kendilerini evcilleştirmesine izin verdi.

İkinci soy ise, Mısır'da sıkça rastlanan Afrika kedileriydi. M.Ö. 1500'lü yıllarda Ege ve Eski Dünya'nın büyük bir kısmına yayılmışlardı. Bu Mısır kedisi muhtemelen sosyal ve uysal bir hayvan olması gibi özellikleriyle insanların ilgisini çekti.

Araştırmanın sonuçları tarih öncesi insan topluluğunun kedilerini antik toprakları ve deniz ticaret rotaları boyunca, kemirgenlerden kurtulmak için taşıdığını gösteriyor.

Ottoni, "araştırma, tarih boyunca yaşayan kedilerin DNA'larını karşılaştırarak, bu hayvanların insanlar daha onları dünyanın dört bir yanına taşımaya başlamadan önce nasıl değiştiklerini gösteriyor" diyor.

Şaşırtıcı şekilde, vahşi ve evcil kediler genetik anlamda çok büyük fark göstermiyor.

Kediler evcilleşmeyi, çok değişmeden başardı
Evrimsel genetik bilimcisi ve araştırmanın eş yazarı Eva-Maria Geigl "yani kediler insanların evcil yoldaşı olmayı, çok da değişmeden başardı" diyor. Evcil kediler vahşi kedilere benziyor ancak yalnızlığı sevmiyor ve insanlar ile diğer kedileri tolere edebiliyorlar. Ya da bize tahammül sınırları daha yüksek diyebiliriz.

Durum köpeklerde ise tam tersi

Geigl, bu durumun evcilleştirilen ilk hayvan olan köpeklerde tam tersi olduğunu söylüyor. Köpekler belirli görevleri gerçekleştirmeleri için seçiliyordu, ki bu durum kediler için asla geçerli değil. Bu farklı özelliklere göre yapılan seçimler de, günümüzdeki çok sayıda köpek ırkının altında yatan neden.

"Onları değiştirmek gerekmediği için, kediler böylesi bir seçim sürecine girmedi. Oldukları halleriyle mükemmeldiler" diyor Geigl.

Tabii herkes kedilerin mükemmelliğinde hemfikir olmayabilir. Yine de kediler dünyadaki en popüler evcil hayvanlardan ve sadece ABD'de evlerde yaşayan 74 milyon kadar kedi var. HABER MERKEZİ