• Yerine kayyum atanan Wan’ın Erciş Belediyesi Eşbaşkanı Diba Keskin ve Muradiye Belediyesi Eşbaşkanı Leyla Balkan, “Kadının inşa ettiği her şeyi yıktılar. Ancak belediyelerde kadınlar olarak ortaklaştığımız müddetçe üstesinden gelemeyeceğimiz hiçbir sorun yok” dedi.

HAVAR DERYA/WAN

Yerel seçimler yaklaşırken, kayyumların politika ve icraatları da daha fazla tartışılır hale geldi. İlk icraatları arasında kadın merkezleri ve sığınaklarını kapatmak olan kayyumların kadın düşmanı politikalarını Wan’ın yerlerine kayyum atanan Erciş (Erdîş) ve Muradiye (Bêgirî) belediye eşbaşkanlarıyla konuştuk.

“Atamalardan sonra tüm kadınlar onlara lanet okudu. Bir evleri de kurumlardı. ‘Evimiz yıkıldı’ diyerek tepki gösterdiler” diyen eşbaşkanlar, 31 Mart’ta kayyum zihniyetine son verileceğini belirtti.

Wan merkez ve ilçelerine 2019 seçimleri ardından kayyum atanmasıyla birlikte kadın orjinli kurumlar kapatıldı. Kayyumun ilk icraatı Wan Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Daire Başkanlığına bir erkek atayarak, belediyeye “ciddi” külfet yarattığı gerekçesiyle Rojin Kadın Yaşam Merkezinin tüm birimlerini kapatıp 50’ye yakın çalışan kadının işine son vermek oldu. Oysa ki Rojin Kadın Yaşam Merkezi, demokratik, ekolojik, kadın özgürlükçü paradigmanın somutlaştığı bir projeydi. Bu proje, büyük emekler sonucu ortaya çıktığı gibi, saha çalışmalarında, projenin içeriğinin oluşturulmasında kadınların görüş ve ihtiyaçları belirleyiciydi. Örneğin; şiddet, taciz, istismar vb. olaylara maruz bırakılan kadınların başvuru yapacakları kurumlar yok denecek kadar azdı. Öte yandan kadın istihdamını geliştirecek sosyal ve kültürel alanlar da çok kısıtlıydı. Rojin Kadın Yaşam Merkezi kadınlar açısından önemli bir mekân oldu; çünkü kadınların çoğunluğu başvuru için kısıtlı olan kurumlarda ana dillerinde kendilerini ifade edemiyor, Kürt kadın kimliğinden kaynaklı da birçok ayrımcı yaklaşımla karşı karşıya kalıyordu. Hal böyle olunca o kurumlarda da tekrar tekrar şiddete maruz bırakılıp herhangi bir işlem yapamadan geri dönmek zorunda bırakılıyordular. Bu da elbette kadın ve Kürt kimliğine karşı tahammülsüzlüğün bir sonucuydu.

Kadınlar halk ile iç içeydi

Yerine kayyum atanan Erciş Belediye Eşbaşkanı Diba Keskin, Erciş Kadın Akademisi ve açılış aşamasında yer aldığı Kadın Yaşam Merkezi’nin kadınlar için önemini anlattı: “Belediye bünyesinde kadınlar için kurulan Erciş Kadın Akademisi merkezi bir akademiydi. GAP Belediyeler Birliği ile Erciş Belediyesi arasında yapılan bir anlaşmayla kurulmuştu. Bu akademi sadece kadınlar için eğitim veriyordu. Belediye eşbaşkanları, encümenler, il genel meclisi üyeleri ve tüm seçilmiş kadınlara eğitim veren bir kurumdu. Belediye mevzuatı, sosyal politikalar, belediyecilik anlayışımız vb. konular işleniyordu. Erciş’teki akademiye gelen arkadaşlar sadece bu bina ile sınırlı kalmıyordu; halkla iç içeydiler.”

Pazar, fırın, atölye

Ayrıca belediye bünyesinde Kadın Politikaları Müdürlüğüne bağlı çalışmalar yaptıklarını ifade eden Keskin, “Kadın sağlığı ve toplumsal cinsiyet eğitimi gerçekleştirdik; kadın emeğini değerlendirme atölyeleri kurduk. Ev içi emeğin dışarıya taşırılması ve pazar alanı yaratılması için girişimler oldu. 30 kadın ile ekolojik bir ekonomi yaratılmaya çalışıldı. Bazı bölgelere tandırlar yapıldı. Böylece sırf ekmek yapmak için köylerine gidip gelmek zorunda kalan kadınları bu yükten kurtarmış olduk” dedi.

2 kadından 50 kadına yükseldi

Erciş’in daha önce milliyetçiliğin ve koyu muhafazakarlığın hâkim olduğu bir yer olduğunu söyleyen Keskin, orada belediyeyi kazanmanın önemine değinerek, “İlk defa halkçı bir belediyecilik anlayışıyla insanları bir araya getirdik; bu bir devrimdi. Kadın özgürlükçü bir paradigmayla ekolojik bir toplum oluşturmak zor bir şey. Bunu ancak pratiğimizle var edebilirdik. Bu noktada çok zorlandığımız da bir gerçek. Erciş Belediyesi’ni kazandığımızda 700 çalışandan sadece ikisi kadındı. Kayyum gaspına kadar kadın personel sayısı 50 olmuştu” ifadelerini kullandı.

Kadınlara halen ulaşıyoruz

Kadın merkezli politikalara karşı düşmanca tavrın kayyum şahsında kadını yok sayarak kendini var edebildiğini dile getiren Keskin şöyle devam etti: "Bu zihniyetin yıkılabileceğini gösterdik. Bunu kimseyi ötekileştirmeden yaptık. Kimlikleri, inançları ve kültürleri kabul ederek birlikte yaşayabileceğimizi gösterdik. Hz. İsa’yı havarilerinden biliriz; havarileri olmasaydı onu bilemez, tanıyamazdık. Bizim düşüncemizin havarileri de kadınlardır. Çünkü değişim isteyen, bunun bedelini veren kadınlardır. Biz binalara değil, beyinlere ve kalplere yerleşiyoruz. Kadın gücüyle üstesinden gelemeyeceğimiz hiçbir şey yok. Kurumlar kapatılsa da bir şekilde kadınlarla buluşmalarımız devam ediyor, edecek.”

İktidar mantığını yıkalım

Önümüzdeki yerel seçimler için de çağrıda bulunan Diba Keskin şunları söyledi: “31 Mart seçimleri için bütün kadın ve erkek arkadaşlara başarılar diliyorum. Özellikle kadınlara şunu söylemek istiyordum; biz iktidarı erkekten alıp kadına vermek için değil, iktidar mantığını, düşünce ve pratiğini ortadan kaldırmak için çabalıyoruz. Mahalle meclisleri, kadın meclisleri ve gençlik meclisleri bu işin önemli ayaklarıdır. 31 Mart’ta hep beraber zılgıtlar çekerek başarıya ulaşmamızı diliyorum.”

 

48 köyden kadınları buluşturdu

Kayyum atanan belediyelerden biri de Muradiye Belediyesi. Belediye bünyesinde hizmet veren Ayşe Şan Kitap Evi ve Kadın Konuk Evi de kapatılan kadın kurumlarından.

Belediyenin kayyum atanan eşbaşkanı Leyla Balkan o dönem yürüttükleri çalışmaları şöyle anlattı: “İlçemizde kadınların dinlenebileceği ve bilgilenebileceği bir mekân planladık. Açtığımız merkezde 48 köyden kadın bir araya geldi. Kadınlar öncesinde tüm gün çocuklarıyla iki büklüm hastane koridorlarında beklemek zorunda kalıyordu. Bu durum bizde rahatsızlık yarattı ve bu yönlü bir girişimde bulunduk. Belediye meclisindeki kadınlarla beraber bir mekân ayarlayarak derleyip toparladık. Hastaneye yakın bir yerde ayarladığımız mekânda kadınlar gelip dinleniyor, hastane sonuçlarını orada bekliyordu. Özellikle bebekli kadınlar için çocuk emzirme odası da oluşturduk. Film günlerimiz vardı. Kitap okuma ve ders çalışma alanları vardı. İlçedeki genç kadınlar burada ders çalışıyordu. Dershaneye gitme olanağı olmayan genç kadınlar için iyi bir fırsattı. Bu durum kadınları memnun ediyordu.”

Her şeyi yıktılar

Kayyumun ilk saldırısının kadın çalışmaları olduğunun altını çizen Balkan, “Kadının inşa ettiği her şeyi yıktılar. Kayyum denince akla ilk önce tahribat geliyor. Atamalardan sonra tüm kadınlar onlara lanet okudu. Çünkü orada öğreniyor ve dinleniyorlardı. Bir evleri de orasıydı ve ‘Evimiz yıkıldı’ dediler” şeklinde konuştu.

Yeni dönem için de çağrıda bulunan Balkan, “Belediyelerde kadınlar olarak ortaklaşa çalıştığımız müddetçe üstesinden gelemeyeceğimiz sorun yok. Her zaman olduğu gibi kadın ekonomisini öncelikli tutan, kooperatifleşme ve Jineoloji atölyelerini de büyüten bir yerde durmalıyız” mesajı verdi.

* * * 

Kayyumun kapattığı kadın kurumları

* Wan Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Rojin Kadın Yaşam Merkezi, Kadın Sığınma Evi, Alo Şiddet Hattı gibi birçok birim kapatıldı.

* Mor Kanatlı Turnalar Projesine son verilirken, Wan Kadın Futbol Takımı dağıtıldı.

* Wan’da kurulan Perperok Kreşi ilk kayyum döneminde kapatıldı.

* Saray Belediyesi’nde kadınların üretim yaptığı seralar kapatıldı.

*İpekyolu Belediyesi’nin Kadın Emeği Halk Pazarı kapatıldı ve kadınların iş imkanları ellerinden alındı. Aynı belediyeye ait 202 kişilik Yükseköğrenim Kız Öğrenci Yurdu Projesi durduruldu, belediyenin açmış olduğu kadın ve çocuk sağlık kabini kapatıldı.

* Edremit Belediyesi’nin kadın kilim atölyeleri kapatılırken, Mor Satış Noktaları Projesi durduruldu. Yine kadın merkezleri kapatıldı.

*Muradiye Belediyesi bünyesinde kurulan Ayşe Şan Kadın Kütüphanesi ve Kadın Konukevi kapatıldı.

* Özalp Belediyesi’nde kadınların istihdamı amacı ile kurulan iki seranın çalışmaları durduruldu. Çilkezî (Kırkörük) Kadın Kültür Merkezi kapatıldı.

* Erciş Belediyesi Kadın Politikalar Müdürlüğü bünyesinde faaliyet yürütecek olan Kadın Yaşam Merkezi açılışını yapamadan kapatıldı.

*Gürpınar ilçesinde bulunan Xwesor Kadın Kooperatifi kapatıldı.