Savaşın resmi bütçesi 1 trilyon 133,5 milyar

• Türk Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türk devletinin 2024 yılı bütçesinde savaş için öngördüğü ödeneğin, 1 trilyon 133,5 milyar lira olduğunu açıkladı.
• Sınır dışına taşınan savaşı işaret ederek gerçek rakamın daha büyük olduğunu söyleyen Prof. Mustafa Durmuş, “Militarist, siyasal İslamcı, otoriter bir rejimin bütçesidir” dedi.

Prof. Dr. Aziz Konukman, normalde bu yıla ait bütçenin 5,5 trilyon olması gerektiğini ama 6, 6 trilyon olduğuna dikkat çekerek, o bir trilyonun ‘gizli, paralel sarayın ek bütçesi’ olduğunu söyledi.

Bütçe görüşmelerine, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başlandı. Bütçe müzakereleri, bir ayda ve ardı ardına gerçekleştirilecek, toplam 226 Sayıştay raporu ele alınacak. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, komisyona 2024 yılı bütçesini sundu. Yılmaz, savaş harcamaları için 2024’te 1 trilyon 133,5 milyar lira ödenek öngörüldüğünü, söz konusu tutarın merkezi yönetim bütçe büyüklüğünün yüzde 10,2'sine karşılık geldiğini söyledi. Yılmaz, 2002’de yalnızca 62 savunma projesi yürütülürken bu sayının 850'ye yükseldiğini, savunma ve havacılık satışlarını içeren toplam cironun 12,2 milyar dolara ulaştığını anlattı. 170 ülkeye, İHA ve SİHA'lar, kara araçları, deniz platformları başta olmak üzere ihraç edilen ürün çeşidinin yaklaşık 230'a çıktığıyla övünen Yılmaz, 2023 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerine ilişkin yıl sonu beklentilerini de paylaştı. Yılmaz, 2023'te merkezi yönetim bütçe giderlerinin 6 trilyon 562,6 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 4 trilyon 929,7 milyar lira, bütçe açığının 1 trilyon 633 milyar lira, faiz dışı açığın da 986,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini bildirdi.

Savaşın bütçeye etkisi tartışılmaz

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) “Orta vadeli program ve bütçe gerçeği” başlıklı panelinde konuşan uzmanlar, bütçedeki çarpıklığı, iktidarın karakterinin bütçeye yansıması ve savaşın etkisini tartıştı. Panelde söz alan Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, AKP ilk iktidara geldiği dönemde dış borçların 132 milyar dolarken şu anda 476 milyar dolara çıktığını hatırlatarak, AKP’nin ekonomi anlayışının dış sermaye girişlerine bağlı olduğunu, bunun da ister istemez borçları arttırdığını söyledi.

Rojava’da savaş sürüyor

Prof. Dr. Mustafa Durmuş ise 2024 bütçe teklifinin, iktidarın kimliğini de ortaya koyduğu belirterek, “Çoklu krizler dönemindeyiz. Yani sadece iktisadi kriz yok. Sadece enflasyon, derin işsizlik falan yok. Aynı zamanda jeopolitik krizler de söz konusu. Bir tanesi burnumuzun dibinde yaşamaktayız. Hem Kuzey Irak’a hem de Suriye’ye, Rojava’ya dönük savaşın sürdürüldüğü bir ortamda biz bunları görüyor ve yaşıyoruz. Bütün bunları bütçeyi etkilememesi mümkün değildir” dedi.

En büyük bütçe açığı

Emek, barış ve demokrasi mücadelesi verenlerin, kendi mücadelelerini çoklu krizleri gözeterek yeniden tasarlaması gerektiğine işaret eden Durmuş, “Bu güçleri yan yana dizmek zorundasınız. Bunu yapmadığınız taktirde bu savaşı kazanabilmek mümkün değil. Bütçeye baktığımızda faturanın emekçilerin üzerine yıkıldığını görüyoruz. Son yılların en büyük bütçe açığını vermiş. Aynı zamanda bir faiz bütçesi. Güvenlikçi, militarist, siyasal İslamcı, otoriter bir rejimin bütçesidir. Kemer sıkma bütçesidir. Ağır vergilerin yükünün emekçilerin omuzlarına bindirildiği bir bütçedir. Bütçe hakkının da tamamen yok edildiği bir bütçedir” şeklinde konuştu.

Seçim harcamaları 

Bu yıl 1,1 trilyonluk harcama yapılacağına dikkat çeken Durmuş, “Bu bize seçimi gösteriyor. İktidarın kaderi zaten büyük ölçüde buna bağlı, çünkü son aşama olarak görüyor. Bu otoriter rejimini perçinlenmesi demek. Seçim harcamaları aratacak. Bu kadar büyük bir bütçe açığınız varsa sizin enflasyonunuz aratacaktır demektir” dedi.

Savaşa ayrılan bütçe

2024 için 1,2 trilyon ve üç yılda 5 trilyon faiz ödemesi yapılacağının altını çizen Durmuş, şöyle devam etti: “Üç yılda ödenecek faiz eğitime ayrılan bütçeyi geçiyor. Eğitimin içi zaten boşaltıldı. Tamamen gericileştirilmiş, cinsiyetleştirilmiş, ırkçılaştırılmış ve gerçekten bilimsel bakış açısından kopartılmış bir eğitimden bahsediyoruz. Savaşa ayrılan kaynak eğitim ile nasıl baş başa geliyor. Savaş ayrılan bütçe, resmi açıklamaların çok ötesinde. Üç yıl için Diyanet’e 303 milyar ayrıldı.“

1 trilyonluk paralel bütçe

Panelde konuşan Prof. Dr. Aziz Konukman da normalde bu yıla ait bütçenin 5 buçuk trilyon olması gerektiğini ama 6, 6 trilyon olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi: “İşte o bir trilyon ‘gizli, paralel sarayın ek bütçesidir.’ Cumhurbaşkanı kararları ile bazı kurumlara ödenek eklenmiş. Rakam, kime verildiği bilinmiyor. Normalde böyle bir yetkisi yok. Bu kararı bulmaya çalıştım, ancak bulamadım. Meğerse Temmuz’da Resmi Gazete’nin şekline ilişkin bir karar var. Orada, ‘Her karar yayınlanmak zorunda değil’ yazıyor. Bu tek adam rejimi dahi olmaz. Bu Muz Cumhuriyeti!”

Yine ek bütçe

Ek bütçeye de değinen Konukman, burada yer alan ifadeler nedeniyle Erdoğan’a 2, 6 trilyon harcama yetisi verildiğini kaydetti. Konukman, “Sen deprem olmuş ülkede 4 trilyon harcarken ne oldu da üç ay için 2, 6 trilyon harcamak istiyorsun? Bu seçim hazırlığı. ‘Bu seçimi kazanacağım’ diyor. Yine bir ek bütçe gelebilir. Seçimi kazandıktan sonra dozer gibi geçer. Herkes hazırlığını bu şekilde yapmalı” dedi. ANKARA