Sudani krizi çözecek mi?

Dünya Haberleri —

Muhammed Şiya es-Sudani

Muhammed Şiya es-Sudani

  • Irak'ta Koordinasyon Çerçevesi'nin başbakan adayı Muhammed Şiya es-Sudani'nin Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr'ın engeline takılması ve veto edilmesinden endişe duyuluyor. KDP ve YNK arasındaki siyasi anlaşmazlık da Sudani’nin seçilmesi önünde engel oluşturma potansiyeline sahip.

İran destekli Şii çatı kuruluş Koordinasyon Çerçevesi'nin Salı günü başkent Bağdat'ta yapılan toplantısında, eski kabinelerde bakanlık yapmış 52 yaşındaki Muhammed Şiya es-Sudani oybirliğiyle başbakan adayı olarak seçildi. Sudani, uzun yıllar eski başbakanlardan Nuri el-Maliki liderliğindeki Dava Partisi’nin üyesiydi ve seçimlere yine Maliki'nin Kanun Devleti Koalisyonu listesinden girmişti. Sudani'nin en çok bakanlık yaptığı dönem de Maliki dönemiydi. 

Maliki ve İbadi destekliyor

Sudani isminin açıklanması sonrası, Maliki’nin yanısıra Koordinasyon Çerçevesi içinde yer alan eski başbakanlardan Haydar el-İbadi, Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim, Şii milis gücüne sahip Asayib Ehlilhak Hareketi lideri Kays Hazali, Irak Hizbullahı'nın siyasi kanadı ve diğer milis liderlerden Sudani'ye destek açıklamaları yapıldı. Meclis'te Koordinasyon Çerçevesi'ne yakın Sünni el-Azim Grubu da Sudani'nin doğru seçim olduğunu açıklarken, Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden (YNK) de yeni başbakan adayına destek açıklaması geldi. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve ortak hareket ettikleri Meclis’in en büyük Sünni grubu Egemenlik Koalisyonu'ndan ise dün akşam saatlerine kadar Sudani'ye dair herhangi bir açıklama gelmemişti.

'Sadr veto eder’ endişesi

Sudani'nin adaylığını İran yanlısı Şii gruplar ile KDP ve müttefikleri desteklerken, gözler en geniş Şii tabanına sahip ve seçimlerin galibi Mukteda es Sadr'a çevrildi. Sadr, daha önce yaptığı bir açıklamada Sudani'yi kabul etmeyeceğini belirtmişti. Sadr'ın Sudani'yi başbakan yaptırmamak için gösteri çağrısı gibi değişik kartları öne süreceğinden de endişe ediliyor. 

Sokak gösterileri başlayabilir 

ANHA’ya değerlendirmelerde bulunan Iraklı siyasi analist Nebîl Cebar, Sadr Hareketi’nin Sudani’ye karşı olası tutumuna ilişkin ise şunları söyledi: “Pratikte Sadr Hareketi etkin siyasetten uzaktır. Ancak rakip muhalif politikacıları kızdırmak için fırsatları kullanabilir. Sadr halka dayanarak protestoları destekleyebilir.” 

Nitekim Salı akşamı bir grup Sadr destekçisi, Sudani’nin Bağdat’taki evi ve çalışma ofisinin önünde toplanarak, başbakan adaylığına karşı sloganlar attı. 

Cebar: Sudani makbul bir aday

Nebîl Cebar ise Sudani’nin Koordinasyon Çerçevesi için en doğru aday olduğunu belirterek, “Sudani diğer adaylara oranla daha kabul edilebilir bir aday. Çünkü Sudani mütevazi bir kişiliğe sahip ve siyaseten de ılımlı biri. Aynı zamanda bürokrat bir kişi ve 1990’ların ortalarından bu yana hükümette birçok görevde yer almış tecrübeli bir siyasetçi” dedi. 

Kürtlerin cumhurbaşkanlığı anlaşmazlığı

Sudani’nin aday gösterilmesinin ardından, gözler Kürtlere çevrildi. Zira Irak'ta 2003'te kurulan siyasi denkleme göre, cumhurbaşkanı Kürtlerden, Meclis Başkanı Sünnilerden ve Başbakan da Şiilerden seçiliyor. Meclis tarafından seçilecek cumhurbaşkanı, başbakan adayına hükümeti kurma görevini verecek. Başbakan adayı da kabinesini 30 gün içinde Meclise sunmakla yükümlü.

KDP ve YNK uzlaşamıyor 

Ancak Kürt partileri KDP ve YNK’nin cumhurbaşkanlığı adayı anlaşmazlığı sürüyor. Bu da siyasi anlaşmazlık da Sudani’nin seçilmesi önünde engel oluşturma potansiyeline sahip. KDP’nin Genel Sekreteri Arafat Karam, Sudani isminin duyurulması sonrası yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanı adaylarının Reber Ahmet olduğunu yineledi. Bu açıklama, Kürtlerin henüz tek bir aday üzerinde anlaşamadığını gösterdi. YNK de cumhurbaşkanlığı adaylığı için halen Berhem Salih’te ısrarcı. Kürtler iki ayrı adayla Meclis oturumuna katılırsa 2018'deki senaryonun benzeri yaşanmış olacak. O dönemde KDP ve YNK ayrı adaylarla cumhurbaşkanlığı yarışına katılmış ve YNK’nin adayı Berhem Salih yarışı kazanarak Cumhurbaşkanı olmuştu. Salih şu an hala bu görevi yürütüyor. 

Cebar’a göre ise cumhurbaşkanlığı makamı için en şanslı adaylar YNK’li Berhem Salih ile bağımsız yargıç Rizgar Mihemed Emin.

HABER MERKEZİ 

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.