Türkiye’nin suçları HRW raporunda

• HRW’nin 2024 yılı Irak raporunda, Türk devletinin saldırılarından dolayı 162 köyün boşaltılmasına, 3 gazeteci ve 8 sivilin SİHA’larla katledilmesine dikkat çekildi. Ülkede siyasi kutuplaşmanın derinleştiği, kadın ve çocuk haklarının askıya alındığı, DAİŞ saldırılarından sonra 1 milyondan fazla kişinin hala evlerine dönemediği belirtildi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW), 2024 yılı Irak raporunu yayımladı. Raporda Irak’ın 2024 yılı boyunca güvenlik ve istikrar alanında ilerleme kaydettiğini ancak ciddi insan hakları ihlallerinin devam ettiğini açıkladı. Cezasızlık, sivil alanın daralması, kadınlar, çocuklar ve LGBT+ bireylere yönelik ayrımcı yasalar ile devlet hizmetlerinin yetersizliği en önemli sorunlar olarak sıralandı. Türk devletinin, Başûrê Kurdistan’a yönelik saldırılarında 3 gazeteci ve 8 sivili katletmesine yer verildi.

Siyasi kutuplaşma

HRW’nin raporunda Irak ve Başûrê Kurdistan’da yaşanan siyasi gerginliklere değinilerek şu ifadelere yer verildi: “Ağustos 2024’te Başbakan Muhammed Şiya Sudani, hizmetlerin geliştirilmesi ve BM’nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma hedefleriyle uyumlu Irak Ulusal Kalkınma Planı’nı başlattı. Ancak petrol gelirleri, kamu personellerinin maaşlarının ödenmesi ve ertelenen bölgesel seçimler konusunda Bağdat ile Hewlêr arasındaki anlaşmazlıkların derinleşmesi, siyasi kutuplaşmayı artırdı.”

3 gazeteci katledildi, 162 köy boşaltıldı

Türk devletinin sivilleri hedef aldığına dikkat çekilen raporda, 2024’te 162 köyün boşaltıldığı, 3 gazeteci ve 8 sivilin insansız hava aracı (SİHA) saldırılarında katledildiği bildirildi. Raporda ayrıca, İran destekli Iraklı silahlı grupların ise ABD’nin Gazze saldırılarına verdiği desteğe misilleme olarak ABD üslerine yaklaşık 200 saldırı düzenledikleri ifade edildi.

Kadınlar hukuk önünde korumasız

HRW, Irak Ceza Kanunu’nun “namus saikiyle” cinayetlere hafifletici sebep tanıdığına, erkeklere “disiplin” adı altında şiddet uygulama hakkı verdiğine dikkat çekti. Tecavüz suçlularının mağdurlarıyla evlenmeleri halinde cezadan kurtulabilmesi, raporda “kadınların hukuk önünde korunmasız bırakılması” olarak değerlendirildi.

Çocuk evliliği alarmı

Irak’ta çocuk yaşta evliliklerin arttığına dikkat çekilen raporda, yasal evlilik yaşının 18 olmasına rağmen hâkim izniyle 15 yaşında evlenmenin mümkün olduğu, yeni tasarıyla bu yaşın kızlar için 9’a kadar düşebileceği uyarısı yapıldı. Raporda, “UNICEF’e göre Irak’taki kızların yüzde 28’i 18 yaşından önce evleniyor” bilgisine de yer verildi.

8 bin kişi idam edilecek

Irak, dünyada en fazla idam uygulayan ülkeler arasında yer aldı. 2024’te yüzlerce mahkumun idam edildiği, 8 binden fazla kişinin çoğunlukla “terör” suçlamalarıyla idam sırasını beklediği aktarıldı. HRW, birçok davada işkenceyle alınan itirafların delil olarak kullanılmasına rağmen infazların sürdüğünü bildirdi.

DAİŞ’in yenilgisinin üzerinden 7 yıl geçmesine rağmen 1,1 milyon kişinin hala yerinden edilmiş durumda olduğuna işaret eden HRW, geri dönüşlerin güvenlik kaygıları, yıkılmış altyapı ve toplumsal gerilimler nedeniyle sekteye uğradığını kaydetti. Kuraklık, çölleşme ve ağır sanayi kirliliği toplumu zor durumda bırakırken, çevre aktivistlerinin de baskı, tehdit ve tacizle karşı karşıya kaldığı belirtildi. BAĞDAT