Uygur çetelere özel tugay

• HTŞ rejimi, her gün yaklaşık 50 yabancı uyruklu çeteye Suriye kimliği veriyor. Rejimin Savunma Bakanlığı, Uygur çetelerden oluşacak bir tugay kurmayı planlıyor. “84. Tugay” adı verilecek çete yapısı Suriye’nin kuzey bölgesinde aktif olacak.

Suriye’de savaşın başladığı ilk yıllarda DAİŞ’in “Hilafet Devleti” kurma çağrısına yanıt vererek bölgeye gelen yabancı uyruklu çeteler, şu anda birer birer Suriye kimliği alıyor. DAİŞ’in yenilgiye uğratılmasından sonra Heyet Tahrir el-Şam’a (HTŞ) katılan veya silahlı yapılar kurarak HTŞ bünyesinde faaliyet kuran çeteler, Beşar Esad rejiminin devrilmesiyle daha rahat alan buldu.

Başlangıçta Suriye’nin farklı bölgelerine dağılan çeteler, önce İdlib ve Halep kırsalına geçti. Şu anda ise Lazkiye’nin Ceble köylerinde, Tartus’un güneyindeki El Hemîdiye köyü çevresinde, Şam, Hama ve Humus’a bağlı köylere yerleşti. Bu yayılım, yalnızca HTŞ’nin askeri bir stratejisi olarak değil; aynı zamanda demografik ve ideolojik bir yerleşim politikası olarak da okunabilir. Çeteler, Baas rejiminden kalan askeri üs ve merkezleri karargah olarak kullanıyor. Bu askeri merkezler; işkence, kışkırtma, kaçırma, talan ve infaz gibi ağır ihlallerin gerçekleştirildiği yerler.

HTŞ lideri Ahmed El Şara (Colani), 18 Aralık 2024’te yabancı uyruklu çeteler için yaptığı açıklamada, “Yabancı uyruklu askerler, Esad rejiminin devrilmesinde büyük rol oynadı. Onları ödüllendirmemiz gerekir. Eğer bir kişi 7 yıldır bu ülkede yaşıyorsa, vatandaşlık alabilmelidir. Bu, kesinlikle reddedilecek bir şey değildir. Onlar Suriye toplumunun bir parçası olabilir” dedi. HTŞ içindeki yabancı uyruklu çetelerin sayısı yaklaşık 6 bin civarında ve HTŞ’nin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor.

Hawar Haber Ajansı (ANHA), HTŞ’nin Savunma Bakanlığı’nı kurmasıyla bazı tugaylar içerisinde konumlandırdığı çetelerin isimlerine ulaştı:

- Türkistan İslam Partisi – Çetebaşı Ebû Muhammed el-Türkistani - 2.500 çete

- Ensar el-Tevhid -Çetebaşı Ebû Diyab Sermîn - 200 çete

- Ecnad el-Kavkaz – Çetebaşı Muslim el-Şişanî - 250 çete

- El-Şişan (Ecnad el-Şam) -Çetebaşı Ebû Ebdulmelik el-Şişanî -300 çete

Yine 3’ü yüzbaşı 3’ü de albay gibi yüksek rütbelere atandı. Bu isimler şöyle:

- Ebdel Semrîs Yaşarî (Ebû Qutada El Elbanî), Arnavutluk kökenli, yüzbaşı rütbesinde.

- Elai Mihemed Ebdulbaqî, Mısırlı, yüzbaşı rütbesinde.

- Ebdulezîz Dawid Xdabirdî, Uygur kökenli, yüzbaşı rütbesinde.

-Uygur kökenli Molan Terson Ebdulsemed ve Ebduselam Yasîn Ehmed de albay rütbesinde.

Uygur çeteler kuzeyde aktif olacak

Öte yandan, Savunma Bakanlığı’nın Uygur çetelerden oluşacak özel tugaylar kurma planı da gündemde. Tugayın adı henüz resmi olarak açıklanmasa da ANHA’ya göre, “84. Tugay” olarak adlandırılması planlanıyor. Ve bu tugay Suriye’nin kuzey bölgesinde aktif olacak.

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack, söz konusu plana dair, “ABD, Geçiş Hükümeti’nin binlerce yabancı savaşçının Suriye ordusuna katılmasını öngören planını kabul etti. Bizim için temel şart ise bu meselenin açık ve net bir şekilde uygulanmasıdır” dedi.

Çetelere kimlik veriliyor

Reuters, yabancı çetelerin 15 Ağustos’ta Suriye vatandaşlığı almak için HTŞ rejimine dilekçe verdiğini ortaya çıkardı. Dilekçe, "Ekmeğimizi, acımızı, Suriye'nin özgür ve adil bir geleceğe kavuşması umudunu paylaştık. Ancak biz muhacirlerin durumu belirsizliğini koruyor. Suriye yönetiminden, bilgelik, basiret ve kardeşlik ruhuyla, bize tam Suriye vatandaşlığı ve Suriye pasaportu taşıma hakkı vermesini talep ediyoruz” yazıyordu.

HTŞ, bu haberin ortaya çıkmasının ardından hiçbir açıklama yapmadı. Ancak, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), son iki ayda pek çok yabancı uyruklu çeteye kimlik verildiğini duyurdu. SOHR’a göre, her gün 30 ila 50 yabancı uyruklu çete Suriye kimliği alıyor.

BM: Yabancı çeteler tehdit

Şam’daki rejim çetelere kimlik verip koruma altına alırken, BM bunun büyük bir tehlike yaratacağını söylüyor. BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, yabancı çetelerin ciddi bir tehdit olduğu konusunda bir kez daha uyarıda bulundu. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde düzenlenen Suriye oturumda konuşan Geir Pedersen, ülkedeki mevcut kırılgan istikrarın kalıcı bir çözüm anlamına gelmediğini vurguladı ve özellikle güven artırıcı adımlar atılmadığı takdirde şiddetin yeniden tırmanabileceğine dikkat çekti.

Siyasi sürecin şeffaflığa bağlı olduğunu, güvenlik ve silahsızlanma alanlarını kapsayan bir reform programı çağrısı yapan Pedersen, yabancı çetelerin varlığının ciddi bir tehdit olmaya devam ettiğini ve bu konunun uluslararası iş birliğiyle ele alınması gerektiğini kaydetti.

Pedersen ayrıca, son dönemde Süveyda’da sivillere yönelik saldırılara değinerek, bu katliamlardan sorumlu olanların hesap vermesi gerektiğini, soruşturma komitesinin ulaştığı sonuçların ise şeffaf biçimde kamuoyuna açıklanmasının önemini vurguladı. Kuzey ve Doğu Suriye temsilcileri ile Suriye Geçiş Hükümeti temsilcileri arasındaki ilişkileri ise “olumlu bir gelişme” olarak nitelendirdi.

HABER MERKEZİ