Yayınevleri uyardı: Kürtçe okur azalıyor

• Şair Reyhan Sarhan: “Kürtçe kitap okurları gittikçe daha fazla azalıyor. Kürtçe eğitim ve ticaret dili olmadan okur ve yayıncılık sürekli bu krizle yüz yüze kalacaktır.”
• Pall Yayınları sorumlusu İnan Eroğlu: “Kürt okurların Türkçe edebiyat kitaplarına daha fazla ilgi gösterdiğini görüyoruz. Bu durumdan şikayetçiyiz.”
• Mezopotamya Vakfı Yayınlarından Sürya Human: “Kürtçe eserlere ilgi gittikçe azalıyor. Fuara şehir dışından gelen yayınevlerinin bazıları kendi masraflarını bile karşılayamadı.”
• Wate Yayınlarının sahibi Deniz Gündüz: “Çocukların Kürtçe kitaplara ilgi göstermemesi, geleceğimiz açısından ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.”

ROJHAT ABİ/AMED

9. Amed Kitap Fuarı’na katılan Kürt yayınevleri, Kürtçe basılan kitaplara ilginin düştüğünü söyleyerek ana dilin gelişimi için önlem alınması gerektiğini ifade etti.

Tüyap Fuarcılık tarafından, Türkiye Yayıncılar Birliği iş birliği ve Amed Ticaret Odası’nın da (DTSO) destekleriyle 18-26 Ekim tarihlerinde Mezopotamya Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen 9’uncu Amed Kitap Fuarı, son buldu.

Yaklaşık 200 bin kitapseverin ziyaret ettiği kitap fuarına 31’i Kürtçe yayınevi olmak üzere toplamda 215 yayınevi ve sivil toplum kuruşu katıldı. Yayınevlerinin stantlarında okurlarıyla buluşan 400 yazar ise hem kitaplarını imzaladı hem de çeşitli panellere konuk oldu. 

Sayı artsa da beklenen ilgi görülmedi

Uzun yıllardır baskı, asimilasyon ve sansür politikalarından muzdarip olan Kürt yayıncılar için büyük önem taşıyan Amed Kitap Fuarı, bu yıl da yayıncıların beklediği atmosferde geçmedi. Kürtçe gramer ve çocuk kitaplarının alındığı fuarda edebiyat, araştırma, etimoloji, tarih ve teori disiplinlerinde ise okur sayısı oldukça az. Gazetemize konuşan Kürt yayınevleri, bu yıl düzenlenen kitap fuarına katılan Kürt yayınevlerinin sayısının geçen seneye göre arttığını, ancak okurlardan Kürtçe kitaplara bekledikleri ilgiyi bulmadıklarını ifade ederek ana dilin önemine dikkat çekti ve önlem alma çağrısında bulundu.

 

 

Kürtçe yayıncılığın engelleri

Bêjîng Yayınlarından Kürtçe şiir kitapları yayımlanan şair Reyhan Sarhan, kitap fuarlarının Kürtçe yayıncılık için umut olduğunu söyledi. Dünya genelinde kitap okuma alışkanlığının düştüğüne dikkat çeken Sarhan, “Ancak Kürtçe kitap okurları da gittikçe daha fazla azalıyor. Bir ilgi ve alaka var ama yetmiyor. Daha çok Kürtçe kitap okunmalı. Zaten Kürtçe yayıncılığı sürdürebilmek başlı başına ciddi bir zorluk. Finansal açıdan, teknik açıdan birçok engelle karşılaşılıyor. Kürtçe eğitim ve ticaret dili olmadan okur ve yayıncılık durumu sürekli bu engellerle yüz yüze kalacaktır. Herkes Kürtçe okumalı ve Kürtçe yazmalı” ifadelerini kullandı.

 

 

Kürt yayıncılar direniyor

Kitap fuarına katılan okurların sayısında düşüş olduğunu ancak umutsuz olmadıklarını dile getiren Pall Yayınları sorumlusu İnan Eroğlu da, Kürtçe yayıncılar olarak finansal anlamda ciddi zorluklar yaşadıklarını, kitap fuarlarında Türkçe eserlere daha fazla ilgi gösterildiğini dile getirdi. Eroğlu, “Kürt okurların Türkçe edebiyat kitaplarına daha fazla ilgi gösterdiğini görüyoruz. Bu durumdan şikayetçiyiz genel olarak. Umarım gelecek yıllarda bu durum değişir ve Kürtçe edebiyata ilgi artar. Kitap okumak da meşakkatli bir olgudur. Dikkat ister. Bundan dolayı hem genel olarak tüm yayıncılar hem de Kürtçe yayıncılar direniyor. Aşağı yukarı durumlarımız birbirine benzer. Ama kitap fuarlarında okurların gelip sadece selam vermesi bile bize iyi geliyor. Bu durum bizi daha iyimser kılıyor” şeklinde konuştu.

 

 

Ana dil daha fazla gündemleşmeli

Çok dilli üniversite kurma şiarıyla 2013 yılında kurulan ve Kürtçe standardizasyonu üzerine dil araştırmalarını sürdüren Mezopotamya Vakfı Yayınlarından Sürya Human da fuarda Kürtçe eserlere ilginin gittikçe azaldığını belirterek konu ile ilgili yetkililere seslendi. Human, “Kürtçe yayıncıların dışında şehir dışından gelen yayınevlerinin bazıları kendi masraflarını bile karşılayamadı. Fuarı organize eden TÜYAP’a da daha fazla reklam yapılması ve yayılması gerektiğini ilettik ancak birçok insan buraya gelince ‘haberimiz yoktu’ diyorlar. Kürtçe okur da genç değildir. Sadece sosyal medya duyuruları veya paylaşımları yeterli olmuyor. Yaşam burada gittikçe daha da zorlaşıyor ekonomik olarak. Bu tabi en çok yayınevlerine yansıyor. Bu konuya dikkat çekmek gerekiyor. Gündem olması çare bulunması gerekiyor” diye konuştu.

 

 

Acil önlem alınmalı

Wate Yayınlarının sahibi Deniz Gündüz ise Kurmanci ve Kirmanckî eserlere olan alakanın düştüğüne dikkat çekerek gelecekte Kürtçenin yok olma tehlikesi ile yüz yüze kalmaması için önlem alma çağrısında bulundu. Gündüz, “Fuarlarda ilgi artıyor ancak bu yetmiyor. Kürt yayınevleri ayakta kalabilmek için mücadele veriyor ciddi bir şekilde. Biz Kürtçe ile ilgili Kürdistan ile ilgili kitapları yayınlıyoruz. Bu mevcut durumdaki ilgi de yayınevleri için maalesef yeterli olmuyor. Zazaki kitaplar da basıyoruz. Özellikle çocukların Kürtçe kitaplara ilgi göstermemesi, geleceğimiz açısından ciddi bir uyarı niteliği taşıyor. Bu durum, dilimizin ve kültürümüzün geleceği için bir alarmdır. Şu an Zazaki yok olma tehlikesi ile karşı karşıya, böyle giderse Kürtçe de yok olmakla karşı karşıya kalacak. Acilen önlem alınması gerekiyor. Ancak bu önlemler yalnızca yayınevlerinin çabalarıyla sınırlı kalmamalı. Kalıcı bir çözüm, kurumsal farkındalık oluşturulması ve bu konuda somut adımların atılmasıyla mümkün olacaktır” dedi.