• Hukuk Üstünlüğü Endeks’i sıralamasında 139 ülke arasına 117. sırada yer alan Türkiye, yolsuzlukla mücadele konusunda ise 134 ülke arasında 69. sırada. 

Coğrafi bölgelere göre kategorize edilen endekste Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya grubunda bulunan 13 ülke arasında ise Rusya'nın da gerisinde sonuncu sırada yer aldı. Hukukun üstünlüğünde ilk 10’da Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Lüksemburg, Avusturya ve İrlanda yer aldı.
Doğu Avrupa ve Orta Asya kategorisinde, Türkiye 0,42 puanla 14, yani son sırada yer aldı. Türkiye, Kazakistan, Özbekistan, Belarus gibi ülkelerin gerisinde. Gürcistan ise 0,61 puanla ilk sırada yer aldı. 
Yolsuzlukla mücadele konusunda ise 134 ülke arasında 69. sırada yer alan Türkiye gelir grubuna göre ülke sınıflandırmalarına bakıldığında ise orta üst gelir grubundaki 40 ülke arasında 38. sırada yer aldı.

 

Ocak-Eylül’de faize 142,3 milyar TL gitti

Merkezi bütçe Eylül’de 23,6 milyar TL açık verdi. Faiz harcamaları Eylül’de 14,1 milyar TL, Ocak-Eylül döneminde 142,3 milyar TL oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eylül ayı merkezi bütçe verilerini açıkladı. Buna göre, Eylül’de merkezi bütçede 23,6 milyar TL açık verildi. 2021 yılında Ocak-Eylül dönemindeki toplam açık 61,1 milyar TL’ye ulaştı. Faiz dışı denge, Eylül ’de 9,5 milyar TL açık verdi.
Eylülde bütçe geliri 117,9 milyar TL olurken, harcamalar 141,5 milyar TL olarak açıklandı. 
Merkezi bütçeden yapılan faiz harcamaları Eylül’de 14,1 milyar TL oldu. Ocak-Eylül dönemindeki toplam faiz harcaması ise 142,3 milyar TL oldu. Bu rakam geçen yıl aynı dönemde 107,8 milyar TL olmuştu.

 

TL yine kapaklandı

Dolar/TL'de dün sabah 9,24'lük yeni zirve görüldü. Euro/TL'de de 10,73 seviyesine yükselirken, gram altın da güne 530 TL'den başladı.
Dolar/TL, enflasyonun yükseldiği bir dönemde faiz indirimlerine başlayan Merkez Bankası’nda (TCMB) aralarında indirim kararına itiraz edenlerin de yer aldığı üç yöneticinin görevden alınması ardından 9.24’e yükselerek yeni zirveyi gördü.
Önümüzdeki hafta gerçekleşecek TCMB’nin olağan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz indirimlere karşı çıkan üyelerin gönderilmesi sonrası indirimlerinin devam edeceği endişesi de TL’deki değer kaybında etkili oldu. Dolar/TL Resmi Gazete’de yer alan üç üyenin görevden alınması ardından önceki gün 9.19’a kadar yükseldikten sonra dün sabah 9.21’e tırmandı. Öğlen saatlerinde zirve 9,24’e taşındı.
Euro/TL’de 10,73 seviyesi görülürken, 10,75’lik tarihi zirveye yaklaşıldı. Gram altında da önceki günkü 530 seviyelerinden güne başlandı.
Yatırımcılar, dünyanın pek çok yerinde merkez bankalarının sıkılaştırma yönlü adımları değerlendirdiği, Türkiye’de ise enflasyonun iki buçuk yılın zirvesine yükseldiği bir dönemde TCMB’nin geçen ay 100 baz puanla başladığı faiz indirimlerine devam edip etmeyeceğini yakından izliyorlar. TCMB’nin politika faizi şu an yüzde 18 seviyesinde bulunuyor.
Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri ise önceki gün 6 baz puan yükselişle Nisan ortasından bu yana yeni zirve olan 446/451 baz puandan kapandı.
Erdoğan, Çarşamba günü TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile görüştükten sonra aynı gece faiz kararlarında oy hakkı bulunan TCMB başkan yardımcıları Semih Tümen, Uğur Küçük ile PPK üyesi Abdullah Yavaş’ı görevden aldı. Gece yarısında Resmi Gazete’de yer alan atama kararına göre başkan yardımcılığına Taha Çakmak ve PPK üyeliğine Yusuf Tuna atandı.
Reuters’a bilgi veren kaynaklara göre, piyasanın iktisadi gerekçelerle açıklamakta zorlandığı faiz indirim kararına Eylül’de de itiraz eden Küçük, ABD’de yaşayan ve sadece PPK kararları için Türkiye’ye gelen ve birçok karara katılmayan Yavaş ve başkan olmak istediği basında yer alan Tümen TCMB’den gönderilmiş oldu.
Dolar/TL’deki yükselişe TCMB’nin para politikasına ilişkin endişeler ve dolardaki küresel değer kazancı yön verirken TCMB Eylül başında ilk faiz indirimi mesajını vermeden önce kur 8.3 seviyesindeydi.
Eylül başından beri yüzde 10’a yakın değer kaybeden TL’de kayıplar sürüyor. Bu bile yaratacağı iki puanın üzerinde geçişkenlik etkisiyle TÜFE’yi yüzde 20’nin üzerine tek başına yükseltebilecek bir neden. Enflasyon yüzde 19.58 ile iki buçuk yılın zirvesinde bulunuyor. TL yılbaşından beri ise dolar karşısında yaklaşık yüzde 20 değer kaybetti.

 

Hazine 2 trilyon 32.3 milyar TL borçlu

Hazine'nin Temmuz sonu itibarıyla toplam borcu 2 trilyon 32.3 milyar TL. Bunun 1 trilyon 152 milyar TL'si iç borç, 880 milyar TL'lik kısmı ise dış borç. Dış borcun dolar karşılığı ise 104.4 milyar dolar düzeyinde.
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, Adalet Raporu'nun dördüncüsünü yayımladı. Raporunda Cumhurbaşkanlığı Genel Faaliyet Raporu’na atıf yapan Bülbül, "2020 yılında dernek, vakıf, birlik ve benzeri teşekküllere yardım amacıyla 969 milyon TL cari transfer ödemesi yapıldı. 953 milyon TL genel bütçeli idarelerin, 15 milyonu da özel bütçeli idarelerin bütçelerinden aktarıldı. Sermaye transferi tutarı ise 129 milyon TL oldu. Geçen yıl aktarılan tutar 1,1 milyar TL’ye ulaşırken şampiyon 431 milyon TL ile MEB oldu. 2021’in 7 ayında aktarılan tutar da 600 milyon TL" dedi. 

Yolluk gideri 40 milyon TL

Akdeniz ve Ege bölgelerinde özellikle yaz döneminde yaşanan orman yangınlarında söndürme uçakların müdahale etmemesi nedeniyle eleştirilen Türk Hava Kurumu'na (THK) ilişkin Bülbül, raporunda şu değerlendirmeyi yaptı: "THK'nın yangın söndürme uçakları için 4 milyon dolar bulamamakla eleştirilen Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yolluk ve temsil giderleri dikkat çekti. Faaliyet raporuna göre Bakanlık, 2020'de yolluk gideri olarak 39 milyon 716 bin 831 lira harcadı. Orman Genel Müdürlüğü de aynı dönemde 27 milyon 777 bin 529 lira yolluk harcaması yaptı. Bakanlık 2020’de temsil ve tanıtmaya da 1 milyon 762 bin lira ödedi. Orman Genel Müdürlüğü'nün temsil ve tanıtma gideri ise 22 milyon 280 bin lira olarak belirlendi. Bakanlık ayrıca, 'kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yardım' adı altında 11 milyon 587 bin 496 lira para dağıttı. Toplam 4 bin 215 aracı bulunan Bakanlık bünyesindeki araçların sayısı da bin 104 olarak açıklandı. Bakanlık bünyesinde, 482 yolcu taşıma aracı, bin 323 yük taşıma aracı, 295 de deniz aracı bulunuyor."

46 bin TL alan bürokrat

Bülbül, raporuna çift maaş alan kamu çalışanlarını da taşıdı. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz'ın paylaşımına yer veren Bülbül, "Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı, İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Mehmet Emin Birpınar'ın, Bakan yardımcılığı dışında Emlak Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı’ndan aldığı maaşı ifşa etti. Buna göre Birpınar, Bakan Yardımcılığı’ndan 27 bin 917 TL, Emlak Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığından 18 bin TL olmak üzere aylık toplam 45 bin 917 TL maaş alıyor" dedi. 

Borç batağında

CHP Grubu'nun hazırladığı ekonomi raporuna değinen Bülbül, Hazine'nin Temmuz ayı sonu itibarıyla toplam borcunun 2 trilyon 32.3 milyar TL olduğunu belirtti. Toplam tutarın 1 trilyon 152 milyar TL'sinin iç borç, 880 milyar TL'lik kısmının ise dış borçlardan kaynaklandığına işaret edilen CHP Grubu'nun ekonomi raporunda, dış borcun dolar türünden ise 104.4 milyar dolar düzeyinde olduğu ifade edildi. ANKARA