Covid ve kapitalizm aynı anda vuruyor

• Fransa’da korona krizinde işsiz kalan nüfusun yüzde 54’ünü kadınlar oluşturuyor, Şiddet ise yüzde 16 oranında arttı.

SELMA AKKAYA

Fransa’da geçtiğimiz 14 Mart’tan bu yana Covid-19 salgını nedeniyle iki kez sokağa çıkma yasağı ve birçok iş kolunun kapatılmasına karar verildi. Bu sürecin yarattığı ekonomik ve sosyal krizin en büyük faturasını kadınlar ödedi. Ülkede 2020’de aile içi şiddet yüzde 16 oranında artarken, ülke genelinde Covid-19 krizi sonrasında işsiz kalan 4.6 milyonun yüzde 54’ünü kadınlar oluşturuyor.

Bedelini kadınlar ödüyor

Geçtiğimiz Mart ayından bu yana ülkede Covid nedeniyle karantina uygulaması belli aralıklarla devam ediyor. İşsizlik, şiddet ve açlık sınırında yaşam kendini daha belirgin bir biçimde hissettirirken bu sürecin en büyük bedelini ise kadınlar ödüyor. Ülke genelinde 337 bin şirketin 97’bini kapanırken, işten atılma listelerinin ilk sıralarını kadınlar kaplıyor. Otel, turizm, temizlik, giyim, küçük esnaf dahil her sektörde önce yüzde 70 ücretle işsizlik uygulaması, ardından işten atma furyası devam ediyor. 1 Ocak itibarıyla 700 bin yeni işten atmanın söz konusu olduğu ifade edilirken, bunun yine yüzde 65’ini kadınların oluşturacağı tahmin ediliyor.

Şiddet yüzde 16 arttı

İşsizliğin en büyük mağduru olan kadınlar, aile içi şiddetin de kurbanıydı. İçişleri Bakanlığı’nın son verilerine göre; ülkede yılın başından bu yana yüzde 16 oranında şiddet arttı. Mart ayında uygulanan karantina sürecinde çocukların da evde olmasından kaynaklı şiddet bilançosu kadın ve çocuklar için sadece Mart-Mayıs ayları arasında yüzde 25 oranında artmıştı. Bu nedenle parlamento bünyesinde uzmanlardan alt bir komisyon oluşturulmuş, durumun vehametine müdahale yolları aranmıştı. Sokağa çıkma yasağı boyunca eczaneler, alışveriş merkezleri için şifreler oluşturulmuş, kadınların yardım çağırması için çeşitli yol ve yöntemler aranmıştı. Tüm bu çabalara karşın Mart-Mayıs arasında ülke genelinde erkek şiddeti nedeniyle 37 kadın hayatını kaybetti. 125 bin kadın ilgili merkezlere şiddet nedeniyle başvurdu. Sadece Paris’in içinde yer aldığı Ile De France bölgesinde 37 kadın sokak ortasında tecavüze uğradı. Rakamlar yükselirken kadına yönelik şiddeti engelleyici bir tedbir olarak elektronik kelepçe uygulaması şiddeti önleyici olmadı.

İşten ilk atılan kadınlar

Kadınların en fazla çalıştığı konfeksiyon, giyim ve gastronomi, alışveriş merkezleri, market zincirleri birbir kapılarını kapatırken Covid-19 krizi altında kapitalizm kadınları vurmaya devam ediyor. Bilişim, telekominikasyon, kamu vb. sektörlerde devreye sokulan evden çalışma ise özellikle çocuklu kadınlar için verimli olmadı. Evde çocuklarla da ilgilenmek durumunda kalan kadınlar, bu alanda verimli olamadıkları için ilk işten atılan oldu.

İş edinme zorlaşacak

Ülke genelinde yaşanan ekonomik ve sosyal krizin faturasını her yönüyle ödeyen kadınların, özellikle karantina sonrası iş bulma oranı ise erkeklere oranla daha düşük görünüyor. Uzmanlar, yaş ortalaması 40’ın üzerinde olan kadınların yeniden iş edinmesinin zorluklarından bahsediyor. Çünkü söz konusu kriz sonrası birçok sektörün form değiştireceği ifade ediliyor. Örneğin son bir yıl içerisinde market zincirleri, kasiyer sayılarını yarıdan yarıya düşürerek otomatik kasa sistemine geçti. Bu ise, sektörde çalışan kadınların  bir daha aynı işe dönmeyeceğini gösteriyor.
İşsizlik, şiddet sarmalı ile birlikte ekonomik ve sosyal krizin en büyük faturasını yine kadınlar öderken, bu dalganın 1 Ocak itibarıyla daha da katmerlenmesi bekleniyor.