Efrîn büyük bir cezaevidir

• Türk işgali altındaki Efrin’in büyük bir cezaevine dönüştüğünü belirten gazeteci Zeynep Doğan, saldırıların hedefinin de inşa edilen alternatif sistem olduğunu söyledi.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasıyla gündeme gelen Kuzey-Doğu Suriye’ye yönelik yeni işgal saldırısı girişimi, gözleri Suriye sahasındaki güçlere çevirdi. Türkiye'nin Efrîn, Serêkaniyê ve Girê Spî'yi işgal etmesi ardından Erdoğan'ın söylemleri, sahadaki aktörler tarafından ciddiyetle ele alındı. Türkiye’nin bölgeye yönelik saldırılarında en çok etkilenenler ise kadınlar ve çocuklar oldu.

Uzun zamandır Kuzey-Doğu Suriye’de araştırmacı gazetecilik yapan Zeynep Doğan, MA'dan Ceylan Şahinli'ye konuştu. Doğan, Kuzey-Doğu Suriye'ye dönük saldırılar 20 Ocak 2018’de Efrîn’e işgal operasyonuyla başladığını hatırlatarak, şunları söyledi: "Rojava Devrimi sonrası alanda gerçekleştirilmek istenen toplumsal, zihinsel ve kültürel devrimin önünün alınması temelinde de her türlü kirli uygulama devreye konuldu. Bunun ilk pratik sahası da Efrîn oldu. Türkiye iki yıldan beridir ÖSO çeteleriyle burada. Bu süreçte sivillere uygulanan insanlık dışı muameleler, kadınlara ve çocuklara yapılan işkence, taciz, tecavüz, kaçırma ve tutuklamalar DAİŞ’i aratmıyor. Gün geçmiyor ki Efrîn’de bir kadın katledilmesin ya da kaçırılmasın. Türkiye ve beraberindeki paramiliter çeteler, bölgede demografik yapıyı değiştirmekle kalmayıp Efrîn merkezinde ve kırsalında kurduğu gizli işkence zindanlarında binlerce kadını esir tutuyor.” 

Efrîn İnsan Hakları Örgütü’nün 17 Ocak 2022’de açıkladığı son verilere göre; 18 Mart 2018’den bu yana 300 binden fazla sivil Efrîn’den göçertildi. Farklı bölgelerden yaklaşık 400 bin kişi Efrîn’e yerleştirildi. Dört yıl içerisinde 2 bini kadın olmak üzere 8 bin 88 kişi kaçırıldı. 90 kadın katledildi, 70 kadın ise tecavüze maruz kaldı. 655’ten fazla yurttaş katledildi. 303’ü çocuk, 213’ü kadın olmak üzere 696’dan fazla kişi yaralandı. Kaçırılan kadınlardan bazıları büyük fidyelerle serbest kalırken 3 bin 500 kişinin akıbeti ise bilinmiyor. Aralarında 18 yaş altı kadınların da bulunduğu 400 kadın, çeteler tarafından işkence, cinsel şiddete ve zorla evlendirmeye maruz bırakıldı.
Efrîn’in büyük bir cezaevine dönüştüğünü söyleyen Doğan, açılan cezaevlerinde ise çoğunlukta kadınların tutulduğunu söyledi.
 
4 cezaevi MİT denetiminde
 
Efrîn merkezinde birçok cezaevi olduğunu ve bunlardan 4’ünün direkt olarak MİT denetiminde olduğunu ifade eden Doğan, diğer cezaevlerine dair şu bilgileri aktardı: “Bunlardan biri, Necarların (Marangozlar Caddesi) yeri denilen mevkide bulunan ve Cephe El Şamiyê’nin denetiminde olan cezaevidir. Bu cezaevinde sadece Kürtler bulunmakta. Bir diğer cezaevi Qeretepe köyünde yer alıyor. Burada daha önce YPG-YPJ içinde yer alan kişiler tutuluyor. Yine Efrîn’in Basutê köyünde bir cezaevi bulunuyor. Elqela Cezaevi olarak bilinen bu cezaevinde kadınların çoğunlukta olduğu 400’den fazla kişi var. Kadın bedeni üzerinde her türlü işkencenin yapıldığı bu cezaevi Firqet El Hamza çetesine bağlı. İşgal öncesi Şehîd Azîme okulu olarak hizmet gören işgal ardından özel timlerin kaldığı bu okulun ismi Komandos olarak değiştirildi." 

Doğan'ın bilgisini verdiği diğer cezaevleri ise şunlar:
* Elberd Cezaevi: Efrîn merkezinde. Cephet Elşamiye çetesinin kontrolünde. Efrîn ve köylerinden kaçırılan insanlar da burada tutuluyor. 
* Elkerama Cezaevi: Efrîn’in en eski ve tarihi okullarından biri olan Elkerama okulu işgalden sonra cezaevi yapıldı. Feylaq Elşam çetesi tarafından yönetilen bu cezaevinde her türlü işkence yapılırken özellikle kadınlar için özel işkence odaları kurulmuş. 
* Mahkeme Cezaevi: Efrîn merkezindeki tarihi mahkeme binası cezaevine çevrildi. Bu zindanda özellikle kaçırılan kadınlar tutuluyor. Cezaevi, Cephet Elşamiye ve MİT elemanların tarafından yönetiliyor.
 
* Tirinde Cezaevi: Efrîn merkezde bulunan bu cezaevi direkt MİT üyeleri tarafından yönetiliyor. Burada her türlü bedensel ve psikolojik işkence yapılıyor. 
* Ezhar Cezaevi: Ehrar Elşarqiye denetiminde olan cezaevi, Efrîn merkezinde. Kaçırılanların bulunduğu bu cezaevi diğer birçok cezaevi gibi MİT kontrolünde. 
* Eşrefiye Cezaevi: Efrîn merkezinde bulunan ev görünümlü bir cezaevi. Ev, Efrin’in en eski ve tarihi evlerinden biri olup hırsızlık yapan bir çete tarafından kontrol ediliyor. 
* Mahmudiye Cezaevi: Efrîn’in ilçelerinden olan Mahmudiye’de bulunan cezaevi Elhemzet çetesi tarafından kontrol ediliyor. İki bölümünde kadınlar tutuluyor.
 
Rojava da hazırlanıyor
 
Efrîn’de yaşanan tüm hak ihlallerine bir gazeteci olarak ilk elden şahit olduğunu söyleyen Doğan, Rojava halkının Türkiye’nin saldırı tehditlerini ciddiye aldığını belirtti. Doğan, şunları ekledi: "Buna karşın da sadece askeri yönden değil; toplumsal, siyasal, diplomatik her yönden Rojava halkı büyük bir direniş göstermeye hazır. Gelişebilecek saldırılara karşı gösterilecek mücadele ve karşı koyuş, Efrîn, Serêkaniyê ve Girê Spî gibi olmayacaktır. Daha örgütlü ve güçlü bir direniş gösterilecektir.”