Kansere 'feminist yaklaşım' yüzbinleri kurtarabilir

• Kanser, kadın ölümlerinde ilk sıralarda yer alan ve her kıtadaki hemen her ülkede erken ölümlerin ilk üç nedeninden biri.

Çeviri: Serap GÜNEŞ

Uluslararası tıp dergisi Lancet'de yayınlanan bir rapora göre, cinsiyet eşitsizliği ve ayrımcılığı, kadınların kanser riskinden kaçınma şansını azaltıyor ve zamanında teşhis ve kaliteli sağlık hizmeti almalarını engelliyor.
Eşitsizlik kansere yol açıyor
The Guardian gazetesinin yer verdiği raporda yer alan bilgilere göre, kadınlar ve kanser üzerine 185 ülkede yapılan alanındaki en büyük araştırma, dünya genelinde toplumdaki eşitsiz güç dinamiklerinin kadınların kanseri önleme ve tedavi etme deneyimi üzerinde "çok ciddi olumsuz etkileri" olduğunu ortaya koyuyor. 
Araştırmacılar, akciğer kanseri ve kolorektal kanser, hastalıktan ölümlerin ilk üç nedeni arasında yer alsa da meme ve rahim ağzı dahil olmak üzere "kadın kanserlerine" özellikle odaklandıklarını söylüyor.

Kanseri araştırmaları engelleniyor
Rapora göre, cinsiyet eşitsizliği kadınların kanser araştırmaları, uygulamaları ve politika oluşturma alanlarında mesleki ilerlemelerini de engelliyor ve bu da kadın merkezli kanser önleme ve bakımında başarısızlığı devam ettiriyor.
Raporu hazırlayan Lancet Komisyonu, dünyanın dört bir yanından araştırmacıları araya getirdi. Kadın çalışmaları, insan hakları, hukuk, ekonomi, sosyal bilimler, kanser epidemiyolojisi, önleme ve tedavi alanlarında uzmanların yanı sıra hasta savunucularını da kapsayan bu ekip, dünyanın dört bir yanındaki kadınların kanseri nasıl deneyimlediğini analiz etti.
Sonuç olarak, cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmak için kanser tedavisine yönelik yeni bir feminist gündem çağrısında bulunuyorlar.

Ataerkil toplumun etkisi görülmüyor
Ulusal Kanser Enstitüsü Küresel Sağlık Merkezi'nde klinik araştırmalardan sorumlu kıdemli danışman ve komisyon üyesi Dr. Ophira Ginsburg, "Ataerkil bir toplumun kadınların kanser deneyimleri üzerindeki etkisi büyük ölçüde göz ardı ediliyor" diyor.
"Dünya çapında kadın sağlığı, kadınların toplumdaki değer ve rollerine ilişkin dar tanımlamalar doğrultusunda genellikle üreme ve anne sağlığına odaklanmış durumda olduğundan, kanser ve kadınlar konusunda araştırmalar yetersiz. Bu sorunu çözmek için kanserin kadın sağlığında öncelikli bir konu olarak görülmesi gerekiyor ve kansere feminist bir yaklaşımın derhal uygulamaya konması çağrısında bulunuyoruz."
Lancet Global Health dergisinde yayınlanan ikinci bir çalışma, 2020 yılında 70 yaşın altındaki kadınlarda kanserden kaynaklı 1,5 milyon erken ölümün, temel risk faktörlerine maruziyetin ortadan kaldırılması veya erken teşhis yoluyla önlenebileceğini öne sürüyor.

800 bin kadın kurtarılabilir
Araştırma, 30-69 yaş arasındaki kadınlar arasında kanserden kaynaklanan erken ölümleri analiz etti ve tüm kadınların optimal kanser tedavisine erişimi olması halinde her yıl 800.000 hayatın kurtarılabileceğini ortaya koydu.
2020’de her yaştan yaklaşık 1,3 milyon kadın, kanser için başlıca dört risk faktörü olan tütün, alkol, obezite ve enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybetti. Ancak rapora göre, bu dört risk faktörünün kadınlarda neden olduğu kanser yükü "yeterince yaygın bilinmiyor”.

Araştırmalar meme ve rahim ağzı kanseri eksenli 
Komisyon üyesi Dr. Isabelle Soerjomataram, "Kadınlarda kanserle ilgili tartışmalar genellikle meme ve rahim ağzı kanseri gibi 'kadın kanserlerine' odaklanıyor" diyor ve ekliyor:
"Her yıl 70 yaşın altındaki yaklaşık 300.000 kadın akciğer kanserinden ve 160.000 kadın da kolorektal kanserden ölüyor; bu rakamlar küresel olarak kadınlar arasında kanserden ölümlerin ilk üç nedeninden ikisi. Dahası, onlarca yıldır birçok yüksek gelirli ülkede kadınlarda akciğer kanserinden ölümler meme kanserinden ölümlerden daha yüksek. Tütün ve alkol endüstrisi ürünlerini özellikle kadınlara yönelik olarak pazarlıyor; hükümetlerin buna karşı farkındalığı artıran ve bu risk faktörlerine maruz kalmayı azaltan cinsiyete özgü politikalarla karşılık verme zamanının geldiğine inanıyoruz."
Bir diğer üye Dr. Verna Vanderpuye ise, "2020 yılında 50 yaşın altında kanser teşhisi konulan 3 milyon yetişkinin üçte ikisi kadındı” şeklinde konuşuyor.
Komisyonun cinsiyet eşitsizliğinin olumsuz etkilerine karşı koymak ve kadınların kanser konusunda sağlık sistemiyle etkileşim biçimlerini dönüştürmek için önerileri ise şöyle:
*Cinsiyetin kanserle ilgili tüm politika ve kılavuzlara dahil edilmeli
*Kadınlar kanser risk faktörleri ve semptomları konusundaki farkındalığını artırmayı hedefleyen stratejiler geliştirmeli
 *Erken teşhis ve tedaviye eşit erişim sağlanmalı