Kurdistan ve İran’da grev 

• PJAK başta olmak üzere Rojhilatê Kurdistanlı parti, örgüt, kurum ve aktivistlerin çağrısı ile üç günlük genel greve giden İran ve Rojhilatê Kurdistan’da esnaf dükkan açmadı, okullar boykot edildi, işçiler işe gitmedi. 
• İran devleti adalet talebi ile sokaklara dökülen halka karşı ateşli silah kullanmaya devam ediyor. İran genelinde Kurdistan ve Kürtler ile dayanışma vurgusu öne çıktı. Rejim ise Urmiye’ye zırhlı ordu biriklerini sevk etti. 

Rojhilatê Kurdistan ve İran’da Jîna Amînî’nin polis tarafından katledilesi ardından başlayan “jin, jiyan, azadî devrimi” olarak da tarif edilen halk hareketi üçüncü ayında genel grev, boykot ve sokak eylemleri ile devam ediyor. Halkın demokratik taleplerine cevap olamayan İran devleti Rojhilatê Kurdistan’ın Urmiye kentine tank ve zırhlıları sevk etti. 

İnsan hakları kuruluşları yaşanan protestolarda can kayıplarının yükseldiğini, rejim güçlerinin cinayetin yanısıra talan ve hırsızlık yaptığını rapor ediyor. İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRANA) eylemlerde 437 kişinin yaşamını yitirdiğini kaydederken, birçok kurum sayının çok daha fazla olduğunu belirtiyor. İran devlet yayınları ise can kayıplarına yer vermekten kaçınırken, ‘belirli bir coğrafyayla sınırlı olmayan’ bir müdahaleden bahsediyor.

Genel grevin ikinci günü 

Kurdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) İran ve Rojhilatê Kurdistan’da bir hafta içinde en az 50 kişinin şehit düşmesini protesto ve zalimane planın boşa çıkartılması için genel grev çağrısı yapmıştı. PJAK’ın çağrısı ile genel greve giden Rojhilatê Kurdistan’da kepenkler kapandı, okul ve işyerleri boykot edildi. İran kentlerinin de katıldığı grev bugün 3. gününde. 

Tüm Kurdistan eylemdeydi

Maku’dan İlam’a boykot ve genel grev kararı tam uygulandı. Saqez, Bane, Sine, Bokan, Marîwan, Kamyaran, Pîranşar, Dîwandere, Ciwanro, Revanser, Urmiye, Qorveh, Naqdeh ve Kirmanşan esnaf ve pazarlamacıları greve tam anlamı ile uydu. Pîranşar’da genel grev kararı sokakları tenhalaştırırken, İran ordusunun askeri helikopterleri kentlerin üzerinde uçuş yaptı.

Kurdistan’ın en büyük kenti Kirmanşan’da da genel grev ve boykot tüm baskılara rağmen uygulandı. Sokak gösterilerinin de yapıldığı kentte olağanüstü hal vardı. Kirmanşan’da geçen hafta katledilen ve cenazesi yeni teslim edilen protestoculardan birinin  töreni geniş katılımlı protestoya dönüştü. “Katil devlet” sloganının yükseldiği törende konuşmacılar davalarından geri çekilmeyecekleri mesajı verdi.

Üniversitede ‘Şehitler ölmez’ sloganı

Sine’te protesto gösterileri devam ederken, askeri helikopterler sıkı güvenlik önlemleri altında şehrin bazı bölgeleri üzerinde uçuşlar gerçekleştirdi. Sine’teki Kurdistan Üniversitesi’nden çok sayıda öğretim görevlisi ve öğrenci, gözaltına alınan öğrencilerin serbest bırakılması için “Şehitler ölmez” sloganları ile nöbet tuttu.

'İran Kurdistan’dır’

Sanal medya mecralarında akşam saatlerinde paylaşılan, Jîna Amînî’nin ismiyle hazırlanan hashtaglerde Kurdistan şehirlerinde yaşanan katliama sesiz kalınmaması öne çıktı. Paylaşımlarda “Kürtleri öldürmeyin, İran Kurdistan’dır” söylemi öne çıktı. Sine kentine özel vurgu yapılan dayanışma mesajlarında “Diktatöre ölüm, Azadî ve Tahran Kurdistan’ın yanındadır” mesajı verildi. 

Tahran’da en yoğun gün

Tahran’ın mahalleleri kadar merkezi meydanları da eylem alanı oldu. Gündüz öğlen saatlerinde Pirouzi caddesinde protesto gösterisi yapıldı. Gösteriye polis ve paramiliter güçler saldırdı. Gece birçok mahallede yol kesen göstericiler saatlerce Kurdistan ile dayanışma sloganları attı. Narmak mahallesindeki gösterilerde “Kurdistan seninleyiz” denildi. Tahran-Pars’ta sokaklara çıkan halk “Kurdistan’dan Tahran’a, İran için can feda” sloganı attı. Ekbatan’da da gece saatlerinde sokaklara çıkan halk Kurdistan ile dayanışma gösterisi düzenledi.

 Aileler Evin Zindanı önündeydi

Protesto ve genel grev kararına katılan çok sayıda tutsak yakını da baskılara boyun eğmeyerek Evin Zindanı’nın önünde toplandı. Polis müdahalesine de direnen aileler, çocukları ile dayanışma örneği sergiledi.

İsfahan’da grev, Mehr’e yığınak

İsfahan’da gece saatlerinde yapılan eylemde yol kesildi ve hukuksuzluklar karşıdında direnen Kürt halkı ile dayanışma mesajları verildi. İşçilerin bir kısım greve katıldı. 

İran’ın Fars eyaletine bağlı Mehr bölgesinde ordu güçleri 8 helikopter ile takviye edildi. Paylaşımı yapan kaynak, askeri ekipman ve lojistik transferinin ciddi bir krize karşı hazırlık olduğuna dikkat çekti. 

Devlet yaptığını savundu

İran resmi kaynakları halkın boykot ve genel grevini ‘bastırılması gereken bir durum’ olarak görüyor. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi,  protestolara yönelik şiddeti savunurken; İran Devrim Muhafızları Ordusu Rojhilatê Kurdistan’a ve Kürt nüfusun yoğun yaşadığı kentlere yeni askeri güç yığınağı yapıyor. 

Urmiye’ye askeri yığınak

İran’ın Kurdistan eyaleti başta olmak üzere Rojhilatê Kurdistan’a askeri güç sevk ediliyor. İran Kara Kuvvetleri, 2. Zırhlı Tugay, 31. Ashoora Mekanize Piyade Tümeni'ne ait BMP-2 Piyade Savaş Araçlarını ve T-72S ana muharebe tanklarını Urmiye’ye konuşlandırdı. 

Hak vereceğine ‘bölücü’ dedi

Baskılar karşısından itiraz hakkını kullanan Kürt halkına ‘bölücü’ diyen Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpur da Devrim Muhafızları Ordusu’nun kanunsuzluklarını savundu. ‘Tehdit altındayız’ algısına sığınan Pakpur ‘tüm tehditler ortadan kalkana ve teröristler silahsızlandırılana kadar Kurdistan bölgesindeki bölücü terör gruplarına yönelik operasyonlarını sürdüreceğini’ söyledi. 

İran rejiminin Devrim Muhafızları Ordusu Kurdistan eyaleti komutanı General Behman Reyhani’nin özel emri ile Ciwanro kentinde de şiddet kampanyası yürütülüyor. İran Devrim Muhafızları Ordusu ve Besicler vurdukları bir gencin videosunu paylaştı. İran'ın yarı resmi haber ajansı Fars, olayda DMO güçlerinin açtığı ateş sonucu en az 5 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. 

Sine ve Ciwanro’da yaşanan saldırılara ilişkin ilk defa Fars Haber Ajansı, protestoculara karşı gerçek mühimmat kullanıldığını ve devlet güçlerinin ‘ayrılıkçı’ olarak niteledikleri kişilerin üzerine ateş açtıklarını doğruladı.

Katlediyor videosunu yayınlıyor 

Sanal medya platformlarında paylaşılan bir video kaydı, Devrim Muhafızları Ordusu’nun özel savaş yöntemlerine başvurduğunu gösterdi. DMO güçlerinin Sine şehrine bağlı Vahdat beldesinde ‘bir grup okul çocuğunun’ üzerine ateş açtığını gösterdi. Twitterdan paylaşılan görüntülerde, olayda en az 4 kişinin yaralandığı anlaşıldı.

61’i çocuk 437 şehit

İran İnsan Hakları (IHR) Kürt genç kadın Jîna Amînî'nin Tahran’daki ahlak polisi tarafından öldürülmesi ardından Rojhilatê Kurdistan’da yaşanan protestolarda 56 kişinin katledildiği bilgisini paylaştı.

Ahvaz (Huzistan) eyaletini Endimeşk (Salihiye) şehrinde protestocularla devlet güçleri arasında çatışmalar yaşandı. ‘1500tasvir’ adlı gözlemevi tarafından yayınlanan videolarda, şehir merkezinden dumanların yükseldiği ve göz yaşartıcı gaz kullanıldığı görüldü.

HRANA, salı akşamı yayınladığı günlük istatistiklerinde,  protesto gösterileri düzenlenen 155 şehir ve 142 üniversitede, olaylar sırasında 61'i çocuk 437 protestocunun hayatını kaybettiğini bildirdi. Elde ettiği bilgilere dayanarak 18 bin 55 kişinin tutuklandığını aktaran HRANA, olaylarda emniyet güçlerinden de 55 unsurun öldüğünü belirtti.

Protestoların merkezleri

Protestoların ilk iki ayı yoğun olarak Tahran ve Kürt nüfusun yoğun yaşadığı bölgelerde gerçekleşti. Özellikle başkent Tahran'da 14 ilçe ve 4 üniversitenin en yoğun protestolara sahne olduğu kaydediliyor. Rojhilatê Kurdistan şehirlerinden 9’unda protestoların yoğunluğu daha yüksekti.

Belucistan, Horasan, Fars, Elburz ve Mazenderan ise diğer bölgelere kıyasla daha sakin protesto gösterilerine sahne olurken Horasan’daki protestoların merkez üssü Meşhed şehri ve Firdevsi Üniversitesi idi. Ülkenin güneyindeki Fars eyaletindeki protestoların merkez üssü ise Şiraz şehri oldu.

Belucistan’da protestolar sırasında en çok can kaybı Zahidan, Haş ve Çabahar şehirlerinde kaydedilirken İsfahan, Doğu Azerbaycan, Gilan ve Ahvaz eyaletleri de eylemdeydi.