• Maliheh Haghi, Tebriz Merkez Cezaevi’nde idam edildi. İran, 2025’te 30 kadını idam ederek dünya genelinde en fazla kadın idam eden ülke konumunu sürdürdü.

İran, salı günü Tebriz Merkez Cezaevi'nde 34 yaşındaki tutsak Maliheh Haghi'yi idam etti. Maliheh Haghi, altı yıl önce nişanlısını öldürme suçlamasıyla tutuklanmış ve ardından İran rejimi yargısı tarafından idam cezasına çarptırılmıştı. İdama rağmen, bu raporun yayınlandığı saat itibarıyla  ne yargı makamları ne de Tebriz Cezaevi yetkilileri idamla ilgili herhangi bir resmi açıklama yapmadı.

Bir yılda 30 kadın

Maliheh Haghi'nin Tebriz Cezaevi'nde idam edilmesi, 2025 yılında İran'da idam edilen kadın sayısını 30'a çıkardı.

Bir aydan kısa bir sürede, rejim altı kadını idam etti.

İran, dünya genelinde en fazla kadını idam eden ülke olma gibi korkunç bir rekora sahip. İran Ulusal Direniş Konseyi (NCRI) Kadın Komitesi tarafından derlenen verilere göre, 2007’den bu yana İran'da en az 293 kadın idam edildi.

İdam edilen kadınların çoğu, aile içi şiddet mağduru ve ayrımcı aile yaslarının kurbanı. Önemli bir kısmı ise kendini savunma amacıyla hareket etmişti. İran'da idam edilen kadın sayısı 2024’de keskin bir artış gösterdi. Geçtiğimiz yıl, en az 34 kadın idam edildi ve bu idamların 23'ü Masoud Pezeshkian'ın göreve başlamasından sonra gerçekleşti. Bu süreden itibaren İran'da en az 38 kadın idam edildi; bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 90'lık korkunç bir artış anlamına geliyor.

Yüzde 6’sı resmi olarak açıklandı

İran İnsan Hakları Aktivistleri Derneği İstatistik, Yayın ve Çalışma Merkezi'nin yıllık istatistiklerine göre, 2024’de en az 930 kişi idam edildi; bu, en az 12 yıldır kaydedilen en yüksek idam sayısı. Ancak, cezaevi yetkilileri ve diğer sorumlu kurumlar, bu idamların yalnızca yaklaşık yüzde 6'sını resmi olarak açıkladı. Bu durum, İran'da idam cezasının uygulanması sürecinde şeffaflık, yapısal gizlilik ve hesap verebilirlik mekanizmalarının eksikliğini yansıtıyor. 

***

 

Kadınlardan idama tepki

Avrupa’daki Ulusal Kürt Kadınlar Birliği İnisiyatifi, bir açıklama yaparak İran tarafından Şerîfe Muhammedi’ye verilen idam cezasının onanması kararını kınadı. Şerîfe Muhammedi’nin kadın düşmanlığına ve faşizme karşı direnişin ve özgürlüğün sembolü olduğunu belirterek idam kararının kaldırılmasını istedi. İnisiyatif ayrıca hakkında idam kararı verilen Werişe Muradi ve Pexşan Ezîzî için de harekete geçti ve İran devletine bu kararları iptal etme çağrısında bulundu. Avrupa’daki Ulusal Kürt Kadınlar Birliği İnisiyatifi, insan hakları örgütlerine de çağrı yaparak kadın haklarına karşı işlenen bu faşist uygulamalara sessiz kalmamalarını istedi. İnsiyatif, insan hakları örgütlerini de uyararak kadın haklarına yönelik uygulamalara sessiz kalmamaları çağrısında bulundu.

***

Kürt aktivistler cezalandırılıyor

İran yargısı, Kürt aktivist İlham Naderi Monfared ve kadın hakları aktivisti Mutehere Güneyi’yi propaganda suçlamalarıyla hapis cezasına çarptırdı. Hengaw İnsan Hakları Örgütü’ne göre, Kirmanşah eyaletine bağlı Nudşe şehrinden 32 yaşındaki Naderi, Meryvan Devrim Mahkemesi tarafından “Siyonist rejim lehine propaganda yapmak” suçlamasıyla iki yıl hapse mahkûm edildi. Cezanın 21,5 ayı ertelendi, ancak kalan 2,5 ay kesinleşti. Naderi, İran-İsrail çatışmaları sırasında sanal medyada yaptığı bir paylaşım nedeniyle Meryvan İstihbarat Dairesi tarafından çağrılmış, tehdit edilmiş ve kefaletle serbest bırakılmıştı.

Öte yandan, Kürdistan ve İran İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün bildirdiğine göre, Tahran Devrim Mahkemesi’nin 29. Şubesi, kadın hakları aktivisti Mutehere Güneyi’yi “devlete karşı propaganda yapmak ve İran’ın dini liderine hakaret” suçlamalarıyla 12 ay hapis cezasına çarptırdı. Güneyi, 1 Haziran’da İran-İsrail savaş süreci sırasında mahkeme kararı olmaksızın gözaltına alınmış, Evin Cezaevi’ne gönderilmişti.

HABER MERKEZİ