Valiye göre 'huzur' budur

• Valiliğin "huzur ortamı sağlandığı" dediği Colemêrg'te, 11 ayda en az 48 askeri saldırı ve 63 köy baskını yapıldı; 61 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı, onlarca kişi gözaltına alındı. 

MAZLUM ENGİN DENİZ -MA/HAKKARİ

Colemêrg (Hakkari) için sık sık "huzur ortamı sağlandı" propagandası yapılıyor. Kentteki son 11 aylık süreçte yaşananlar, valilik ve kente gelen hükümet yetkililerinin dillerinden düşürmediği "huzur ortamının" tersini gösteriyor. Kentte 7 yıldır "yasak" gerekçesiyle AKP dışındaki siyasi parti ve sivil toplum örgütlerinin herhangi bir eylem ve etkinliğine izin verilmiyor. Kent merkezinin dışında hemen hemen her gün yeni bir köye baskın düzenleniyor, "özel güvenlik bölgesi" adı altında yasaklı olan yayla ve kırsal kesimlere askeri operasyonlar düzenleniyor. Bu operasyonlar sıradan bugüne kadar onlarca kişi gözaltına alındı, birçok kişi de kötü muameleye maruz kaldı.  

Askeri saldırı ve baskınlar

Kent genelinde 11 ayda en az 63 köye baskın düzenlendi. Valiliğin resmi verilerine göre, kırsal bölgelere 48 kez askeri saldırı yapıldı. Köy baskınlarında 100’den fazla kişi gözaltına alındı. Operasyon, köy baskınları ve yürüyüşlerde en az 61 kişi, polis ve asker işkencesine maruz kaldı. 

İlk saldırı, 5 Ocak'ta Colemêrg merkeze bağlı Talê köyünde başlatıldı. Operasyon nedeniyle köylüler iki gün boyunca evlerinde çıkamadı. Sonrasında operasyonlar Çelê (Çukurca), Şemzînan (Şemdinli), Gever (Yüksekova) ve Rûbarok (Derecik) ilçe kırsalları ve bağlı köyleriyle devam etti. 11 ayda operasyon düzenlenen bazı köyler şöyle: Tilora, Bêlata Jor, Talê, Marînûs, Mirgesêv, Page, Bêtkar, Rewşene, Derya, Dêrabanî, Şîşemzîn, Xurekana Seyîda, Xurekana Temo, Zêvkan, Dirîşkê, Dotkan, Bêgirdê, Gerket, Navrezan, Nehri, Geliyê Tiyarê, Gûzereş, Ziyaniş, Şivîşk, Zavîte, Marûfan, Memkava, Dara, Kaport, Nêbarê, Şîvelan, Xana Mûsa, Sorê, Xilxês, Gulank, Peranis, Hîsark ve Bilindbasan. Operasyon ve baskınlar sadece köylerle de sınırlı kalmadı. Aynı zamanda onlarca yayla ve vadide yıl boyunca operasyonlar aralıksız devam etti. 

Köy boşaltma ve ajanlık

Operasyonlar sırasında sık sık işkence ve kötü muamele gündeme geldi. Ayrıca köyü boşaltma ve ajanlık dayatmaları da yaşandı. 21 Nisan'da Colemêrg merkeze bağlı Marînûs-Kato bölgesinde yaşanan çatışmanın ardından başlatılan operasyonda, gençler bölgeden çıkarılarak, bölgedeki köylere ambargo uygulandı. Marînûs köyünün giriş çıkışlara kapatılması nedeniyle Kûtos mezrasında yaşayan yurttaşlar mezrayı boşaltmak zorunda kaldı. Günler süren ambargoda köylülere ajanlık dayatıldı.  

Köylüler çatışma alanında

Gever’e bağlı Şîşemzîn, Xurekana Seyîda ve Xurekana Temo köyleri ile Astenga Reş bölgesinde 26-30 Haziran tarihleri arasında yapılan operasyonda, helikopterler sivillerin tarım yaptığı alanları bombaladı. Operasyon başlatıldığı gün 20’ye yakın köylü, operasyon bölgesine götürüldü. 20 kişiden 13’ü daha sonra gözaltına alındı. Köylülerle görüşmek için karakola giden Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) üyesi avukatlar darp edildi ve yerlerde sürüklendi. Daha sonra serbest bırakılan 11 kişinin, köylerden bazı kişilerle birlikte yeniden operasyona bölgesine götürüldükleri ortaya çıktı. Gözaltında işkence gören Behçet ve Birhat Engüdar kardeşlerin darp ve kötü muameleye maruz kalmaları hastane raporlarına yansıdı. 

Çoban işkenceye maruz

Haziran ve Temmuz aylarında Gever’e bağlı Bilindbasan köyünde çobanlık yapan Ali Rıza Fırat, Qifarok yaylasında askerlerin işkencesine maruz kaldı. Yasaklı yaylaya ve askeri üs bölgesine yakınlaştığı gerekçesiyle darp edilen Fırat, operasyon sırasında yaşamsal ve gıda malzemelerinin dahi ateşe verildiğini söyledi. 

Vali köylüleri tutuklattı

Gever’e bağlı Zêvkan köyü kırsalında 27 Temmuz’da başlatılan askeri operasyonda 6 köylü gözaltına alındı. Kemal, Halit, Şıvan, Murat, Nihat ve Şükrü Polat adlı akrabalar, Hakkari Valisi'nin hedef göstermesi üzerine, “Örgüte yardım etmek" iddiasıyla tutuklandı. 

Çatışma sonrası işkence

Gever’e bağlı Memkava, Dara, Kaport ve Nêbarê köylerinde 17 Eylül’de çatışma çıktı. Memkava köyüne baskın yapan askerler, Özkaplan Ailesi'nden 10 kişiyi gözaltına aldı. Dara köyünde de Esat Çakmak polisler tarafından darp edilerek gözaltına alındı. Gözaltı süresince işkence hiç bitmedi. İşkence gören Çakmak tutuklandı, diğer 10 kişi serbest bırakıldı.

Tüm aile darp edildi

Gever’de Kışla Mahallesi'nde bulunan 75’inci Yıl Polis Karakolu’nun yakınlarında 2 Ekim gecesi yaşanan patlama sonrası mahalle ablukaya alındı. Polisler, Adar Ailesi'nin evine baskın düzenleyerek, çocuk ve yaşlıların da aralarında olduğu aile fertlerini darp etti.  

Vekillere sokakta işkence

Gever'de 9 Ekim'de yapılan yürüyüşe polis saldırdı. Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekilleri ve gazeteciler darp edildi. HDP Iğdır Milletvekili Habip Eksik’in ayağı polis işkencesi sonucu kırıldı. Gözaltın alınan 7 kadın siyasetçi ve gazeteciye çıplak arama dayatıldı.  

Koruculuğu reddedince

Colemêrg’e bağlı Şîvelan ve Xana Mûsa köylerinde yurttaşlara ajanlık ve koruculuk dayatıldı. Dayatmaları kabul etmeyen köylüler, Bağışlı Jandarma Komutanı M.R.D. tarafından tehditlere maruz kaldıklarını anlattı. 12 Ekim’de yapılan bir baskında Özcan Sivas isimli yurttaş gözaltına alındı. 

Sorê köyü kırsalında 25 Ekim'de başlatılan ve 2 Kasım'a kadar devam eden operasyonda, hayvanlarını otlatan 16 yaşındaki M.A. askerlerce darp edilerek gözaltına alındı. Askerler, M.A.’nın telefonunu alarak, zırhlı araç içerisinde uzun bir süre darp etti. 

Tek soruşturma yok

Söz konusu kötü muamele ve işkencelere karşı tek bir soruşturma açılmazken, yapılan suç duyurularından da bir sonuç alınamadı.