Yoksulluğun cinsiyetçi yüzü

• İran’da kadınların işgücüne katılımı yüzde 13’e geriledi. Genç kadınlarda işsizlik yüzde 34,9’a ulaşırken, resmi rakamlara göre 32 milyon, resmi olmayan rakamlara göre 72 milyon insan mutlak yoksulluk yaşıyor. 

İran’da ekonomik kriz ve sistematik cinsiyet ayrımcılığı, kadınların işgücüne katılımını ve yaşam koşullarını yoğun bir şekilde etkiliyor. Resmi verilere göre, 2025 kışında kadınların yalnızca yüzde 13’ü ekonomik olarak aktifken, 20-24 yaş arası kadınlarda işsizlik oranı yüzde 34,9’a yükseldi. Dünya Bankası verileri, 2024’te kadınların ekonomik katılım oranının küresel ortalamasının yüzde 49 civarında olduğunu gösteriyor. İran’da kadınlar gıda güvensizliği, sağlık sorunları ve yasal engellerle mücadele ediyor.

Potansiyelin çok altında

İran’da çalışan kadınların yüzde 48’i üniversite mezunu olmasına rağmen, niteliklerine uygun işlere erişemiyor. 2024 sonbaharında işsiz kadınların yüzde 71’inin yüksek öğrenim derecesine sahip olduğu belirtiliyor. Erkeklerde bu oran yüzde 29’da kalırken, kadınlar ekonomik potansiyellerinin çok altında pozisyonlarda çalışmak zorunda kalıyor.

Genç kadınlar daha fazla etkileniyor

Eghtesad News tarafından 15 Mayıs’ta yayınlanan rakamlar, 20-24 yaş arası kadınlar arasında işsizliğin yüzde 34,9 gibi bir orana ulaştığını gösteriyor. Ulusal işsizlik oranı yüzde 7,8 olmasına rağmen, gençlerde bu oran yüzde 23,1’e ulaşıyor. Ulusal İstatistik Merkezi (NSC) tarafından derlenen veriler, ülkedeki gençleri ve kadınları orantısız bir şekilde cezalandıran kasvetli bir işgücü piyasasının altını çizerken, din adamlarının ekonomik politikalarının uzun süredir devam eden başarısızlıklarını da gözler önüne seriyor.

 

 

72 milyon yoksul

İran Parlamentosu’nun 2023 raporu, 32 milyondan fazla kişinin mutlak yoksulluk içinde olduğunu doğruluyor. Ancak resmi olmayan tahminlere göre İran'da nüfusun yaklaşık yüzde 80'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve günde 2 bin 100 kalori tüketemiyor; bu da İran'da 72 milyondan fazla insanın yoksulluk içinde yaşadığı anlamına geliyor. Sağlık Bakanlığı, kötü beslenmeye bağlı diyabet ve hipertansiyon vakalarının arttığını, süt ürünleri tüketimindeki yüzde 27-43’lük düşüşün osteoporoz riskini yükselttiğini bildiriyor.

Yüzde 40 kayıt dışı

Dünya Bankası'nın Mart 2023 tarihli bir haberine göre, İran'da ekonomik olarak aktif kadınların yaklaşık yüzde 40'ı kayıt dışı çalışıyor; bu da iş güvencelerinden, emeklilik haklarından veya istikrarlı gelirden yoksun oldukları anlamına geliyor. Ocak 2025'te market alışverişinin asgari ücretin yüzde 58'ini oluşturduğu yüksek gıda fiyatlarıyla karşı karşıya kalan ailelerde, genellikle tüketimlerini ilk azaltanlar kadınlar oluyor.

Slogan değil çözüm

İran Ulusal Direniş Konseyi - Kadın (NCRI Women) haber ajansının verilerine göre mevcut durumda, İran rejiminin toplumsal cinsiyete dayalı yoksulluğun yapısal kökleriyle yüzleşmeyi reddetmesi yalnızca ihmalden kaynaklanmıyor; aynı zamanda kasıtlı bir davranış. Ayrımcı yasaları sürdürerek, sivil toplumun sesini bastırarak ve kadınların ekonomik ve yasal bağımsızlığa erişimini engelleyerek rejim, yoksulluğun talihsiz bir sonuç değil, bir kontrol aracı olduğu bir sistemi sürdürüyor. İranlı kadınlar için adalet, eşitlik ve onur koşullarını ancak yönetimde tam ve kalıcı bir değişiklik yaratabilir. HABER MERKEZİ