Yolsuzluğa petrol geliri de yetmiyor

• Tüm dünyada yolsuzlukta 10. sırada olan Irak’ın artan petrol geliri de hırsızlıktan ve yönetim zaafiyetinden kaynaklı mali açığı kapatmaya yetmiyor.

 

Irak hükümeti, yıllık bütçesinin yüzde 95’i ile ana gelir olarak değerlendirdiği petrol üretimini arttırıyor. ABD Oil Press sitesi tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, Irak petrol sektöründeki yolsuzluk, Irak’ın artan üretim talebinin ana sebebi. Stratejik petrol rezervlerinin 145 milyar varil olduğu tahmin edilen Irak, günde 8 milyon varil üretim hedefine ulaşmak için öncelikle yolsuzluk, kötü yönetim, güvenlik zaafiyeti gibi yakıcı sorunlarını aşmak zorunda ve kalkınma projelerini uygulamak durumunda. 

Üretimde artış planlanıyor

Irak Petrol Şirketi Başkan Yardımcısı Hamid Yunus, “Irak, petrol üretimini günde 5 ila 8 milyon varil üretim hedefine ulaştırmak için artış planlıyor” dedi. Petrol arama şirketinin Genel Müdürü Ali Jassim de “Bir sonraki aşama, özellikle batı çölü ve Ninova vilayetinde petrol arama faaliyetlerini artırmaktır” sözleriyle yeni petrol kuyuları açmayı planladıklarını duyurdu. 

Asıl rezerv açıklanandan fazla

Irak’ın yaklaşık 145 milyar varillik istikrarlı petrol rezervleri  (Orta Doğu rezervlerinin yaklaşık yüzde 18’i, dünya rezervlerinin yüzde 9’u ve dünyanın en büyük beşinci petrol rezervi) var. Ancak Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, Irak’ın petrol rezervleri aslında açıklanan rakamların çok üzerinde. Ajansın hesaplamalarına göre, Irak’ın ham petrol rezervi 232 milyar varil. Irak Petrol Bakanlığı 2010 yılında 143 milyar varil tahmini petrol rezervi açıklamış, 2 yıl sonra rezervlerin oranını 145 milyar varil olarak güncellemek zorunda kalmıştı. 2012’den bu yana 530 potansiyel petrol sahasının 73’ünde sadece 113 kuyu açıldı ve petrol üretimi yüzde 25 artarak 3 milyon varilden 4 milyon varile çıktı. Ancak bu rakam ülkenin petrol rezervlerine kıyasla halen çok az. 

Irak’ın Basra ve çöl petrol bölgelerinde kuyu basıncını artırmak için Körfez suyunu taşıma projesi petrol fiyatlarının artması ile maliyet açısından daha olanaklı bir hal aldı. Iraklı yetkililerin bir fırsat olarak gördüğü bu durum yeni yatırım imkanları sunarken Irak ekonomisinin büyümesini de sağlayacak. Eski Maliye Bakanı Ali Alawi, petrol fiyatlarındaki artışın Irak’a fayda sağlayacağını, diğer gıda kaynaklarını etkileyeceğini ve Irak’ın dış borcunu 4 milyar dolar azaltacağını söyledi. 

Hedefe ulaşılamıyor çünkü çalıyorlar

Irak Petrol Bakanlığı da hedeflere ulaşılmamasında en önemli etkenin yolsuzluk olduğunu vurgulayarak; “2020 yılına kadar 6 milyon ila 9 milyon varil petrol hedefine ulaşılamadı. Şu anda 2022’nin son çeyreğindeyiz ve iki nedenden dolayı hedefe ulaşılamamıştır: Birincisi yolsuzluk. İkincisi ise CSSP projesinin başarısızlığıdır” açıklamasını yapmıştı.

Yolsuzlukta 10. sırada

Irak, Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün yıllık raporunda yolsuzlukta 180 ülke arasında 10. sırada yer alıyor. Raporda ayrıca Irak’ın yolsuzluk, ihmal, hırsızlık, kara para aklama, petrol kaçakçılığı, rüşvet ve siyasi şiddetin süreklileşmesi ile hizmet verebilecek kurumsal devlet yapısını kaybettiği tespiti de yer alıyor. Örgüt, yolsuzlukla mücadele organlarına siyasi müdahalenin ve yolsuzluk davalarının siyasallaşmasına da dikkat çekiyor.

Güney’de de durum aynı

Federe Kürdistan Bölgesi’nde de petrol sektörü için durum Bağdat’tan farklı ya da daha iyi değil. Burası da şeffaflıktan oldukça yoksun. Yatırımların miktarı, harcamalar ve toplam gelir konusunda hiç bir netlik bulunmuyor açıklanan rakamlar ise hiçbir makam tarafından teyit edilemiyor. Petrol satışındaki süreklilik ve düzenliliğe rağmen, bölge sürekli bir kriz halinde, alım gücünün düşmesi kötü ekonomik gidişatın bir işareti olarak Kürdistan bölgesini etkisi altına almış durumda. Memur maaşların ödenmemesi de önemli bir gösterge kabul ediliyor.  

Deloitte raporlarına göre, Güney Kürdistan’da 2022 yılının ilk çeyreğinde hem boru hattı hem de tankerler vasıtasıyla satılan toplam ham petrol 88 bin 710 varil karşılığı 1 milyar 63 milyon 356 bin 891 ABD doları oldu. Petrolün yurt içi satışlarından elde edilen gelirin yüzde 43,9’u Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na iade edildi. 2022 yılının ilk çeyreğinde petrol gelirleri, yükselen petrol fiyatları nedeniyle 2021 yılının ilk üç ayına göre 1 milyar 222 milyon 643 bin 364 dolar arttı. 2022’nin ilk çeyreğinde 2021’in ilk üç ayına kıyasla petrol geliri de yüzde 1,9 artmış oldu. Yolsuzluk, şeffaflık eksikliği, kötü yönetim ve israf Bağdat ve Federe Kürdistan bölgesindeki petrol sektörünü bitme noktasına getirse de çözüm için ciddi bir adım atmış değil. HABER MERKEZİ