1 Mayıs’ın aynasında görünenler neler?

• 1 Mayıs yasaklarını tanımayarak sokağa çıkacaklarını duyuran güçler, deklere ettikleri taktiğe bağlı kaldı. Yasakları tanımayarak sokağa çıkan, devrimciler, sosyalistler, 2021 1 Mayıs’ında söz, eylemin birliği sınavından geçtiler.

“Burada çok güçlü bir direniş oldu. Yoldaşların uzun süre direnişini kıramadılar.” Bu mesaj, 1 Mayıs günü, Taksim’de faşizme karşı direnen genç kadınlardan birinden geldi. Bu iki cümle için “1 Mayıs gününün özetiydi” demek yanlış olmaz.

Tarihin ileri bir x noktasından, “2021 1 Mayıs’ı nasıl geçti?” diye dönüp bakıldığında, iki temel manzara görülecek. Birincisi; devrimciler, sosyalistler, öncü sendikacılar, öncü işçiler, AKP-MHP iktidarının hem 1 Mayıs hem de Taksim yasağını tanımayarak, sokağa çıktı, faşizme karşı dövüştü. Çok net bir ifadeyle “Teslim alamadınız, alamayacaksınız” dedi.

İkincisi, Saray faşizminin yasaklarını aşma kararlılığı ve politik cesaretini gösteremeyenler ise “koronavirüs” ve “kitlesel 1 Mayıs kutlama arayışı” gerekçesiyle sokağa çıkamayarak, icazetli 1 Mayıs kutlaması yaptı.

O gün sokağa çıkmak -1 Mayıs’ın tarihsel anlamının dışında- iki bakımından kritik önemdeydi. Birincisi; AKP’nin “koronavirüs önlemleri” olarak ilan ettiği yasakların gerçekte bir önlem değil iktidarın ömrünü uzatmak için kullandığı faşist yasaklar olduğu ve bu nedenle de tanınmaması gerektiğinin emekçilere, ezilenlere gösterilmesi bakımından kritikti. İkincisi ise her gün milyonlarca işçi, emekçi, fabrikalarda, atölyelerde, şantiyelerde koronavirüs tehdidi altında çalışıyorken, kimsenin can ve sağlık güvenliği bulunmuyordu. Ayrıca kimsenin hayatının diğerinden üstün yanı yoktu.

İktidar, 1 Mayıs’ı tamamen yasak kapsamına almak için 29 Nisan akşamından itibaren sokağa çıkma yasağı ilan etti. Elbette çarkları durdurmak için değil, döndürmek için evden çıkan işçi ve emekçileri yasak kapsamadı. 1 Mayıs günü ise Taksim başta olmak üzere kent merkezleri polis işgali altında tutuldu, İstanbul’da toplu ulaşıma da sınırlama getirildi.

Günler öncesinden 1 Mayıs yasaklarını tanımayarak sokağa çıkacaklarını duyuran 1 Mayıs Platformu, Birleşik Mücadele Güçleri (BMG), Birleşik Gençlik Meclisleri (BGM) deklere ettikleri taktiğe bağlı kaldı. Böylece, devrimciler, sosyalistler, 2021 1 Mayıs’ında söz ve eylemin birliği sınavından geçmiş oldular. Emekçilerin mücadele tarihine devrimci bir miras olarak kalan da bu gerçek olacaktır.

1 Mayıs Platform, BGM ve BMG, işçilerin yoğun geçiş yaptığı sabah ve akşam saatlerinde toplu taşıma duraklarında, otobüs, metrobüs ve metrolarda, fabrika, tersane, şantiye önlerinde 1 Mayıs çalışmasını bildiriler dağıtarak, konuşmalar yaparak, pankartlar asarak yürüttü. Hatırlarsanız, geçen mart ayında salgının başladığı ilk dönemde, neredeyse, artık hiçbir politik kitle çalışmasının ve eylemin yapılamayacağı algısı yaratılmak istenmişti. Ancak bu gerici algı öncü devrimci çıkışlarla kırıldı. Hem 1 Mayıs’a hazırlık çalışmaları sırasında hem de 1 Mayıs günü sergilenen pratikle, BMG bileşenleri başta olmak üzere emekçi sol hareketin geçen yılın 1 Mayıs’ından bu yana, iktidarın sokağı yasaklayan politik ve psikolojik savaşını boşa çıkararak, koronavirüs koşullarında da mücadele deneyim kazandığı görüldü.

1 Mayıs günü küçük gruplar halinde Taksim’e yönelen bütün yürüyüş kolları kesin bir kararlılık içindeydi. Bunu gözaltına alınan bir devrimcinin gülümsemesinde, genç bir kadının, kendisini gözaltına alan iki çevik kuvvet polisini bir çelmeyle yere düşürmesinde ve gözaltı sonrasında özsavunmanın meşruluğunu savunmasında, 1 Mayıs marşının gözaltı araçlarının içinden yükselmesinden de görmek mümkündü. Toplamdaki kararlılığın dışında bütün bu detaylar aynı zamanda meşruiyet bilincinin de göstergesiydi. Sokağa çıkma yasağının bir salgın önlemi olarak sunulduğu, sokağa çıkan herkesin adeta bir virüs taşıyıcısı olarak neredeyse baş belası ilan edildiği bir dönemde sokağa çıkmak bu psikolojik savaşa da teslim olmamak anlamına geliyor.

Elbette BMG bileşenleri de süreci değerlendirirken, örneğin Newroz’da gösterilen güçlü iradenin neden bu 1 Mayıs’ta sergilenemediği, BGM dışındaki diğer devrimci güçlerle ile neden tam ortaklaşmanın sağlanamadığı gibi sorulara yanıtlar arayacaktır.

Ancak bu sorulara verilecek yanıtlar ne olursa olsun, BMG, 1 Mayıs Platformu ve BGM, amacına ulaştı. Faşist şeflik rejiminin yasaklarını tanımayarak, Taksim etrafında Saray faşizmine karşı bir saflaşma yarattı.