• TÜİK’in Mart 2025 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları, 29 Nisan'da yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 7,9; mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 28,8 olarak hesaplandı. 

TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) Mart 2025'te 2 milyon 807 bin oldu. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Mart 2025’te 12 milyona dayandı. Geniş tanımlı işsizlik, 2014'ten beri (134 aydır) en yüksek 4. ayında.

Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısındaki artış, 3,5 milyona doğru gidiyor. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır. Resmi işsizlerin de önemli bir kısmı işsizlik ödeneğinden bile yararlanamıyor.

OECD'nin 6. işsizi

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından yayımlanan 2024 yılı işsizlik verilerine göre; Türkiye, 38 ülke arasında en yüksek işsizlik oranına sahip 6. ülke oldu. OECD genelinde ise işsizlik oranı yüzde 4,9 seviyesinde sabit kaldı. Türkiye’de genç işsizlik oranı yüzde 16,3 ile OECD ortalamasının (yüzde 11,1) oldukça üzerinde yer aldı.

 

* * * 

İşçi cinayetleri rutinleşti

Bu yılın dört ayında en az 500 işçi, alınmayan önlemler ve ihmal yüzünden çalışırken yaşamını yitirdi. Her gün en az 2 bin iş kazası meydana geliyor, en az 6 işçi, iş cinayeti sonucu can veriyor. Her gün 30 işçinin can verdiği meslek hastalıkları tespit bile edilmiyor. ILO İstatistiklerinde Türkiye, iş kazası ve ölüm sayısında Avrupa ülkeleri arasında birinci sırada, dünyada da ilk sıralarda yer alıyor. TEDMEM’in 2024 Eğitim Değerlendirme Raporu’na göre; zorunlu eğitim çağındaki 612 bin 814 çocuk okul dışında. Bu sayı geçen yıla kıyasla yüzde 38,4 oranında artarak son üç yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Son 12 yılda en az 764 çocuk, iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. 2002’den beri toplam 34 bin 908 işçi yaşamını yitirdi. 2025'in ilk üç ayında yaşamını yitiren işçi sayısı ise 20'si çocuk, 443. Türkiye, ILO’nun her 100 bin işçide ölümlü iş kazaları sıralamasında dünyada 13’üncü sırada yer alıyor. 

 

* * *

Açlık sınırı, 26 bin lirayı aştı

Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 26 bin 178 liraya, yoksulluk sınırı 79 bin 413 liraya yükseldi.  Açlık sınırı, 22 bin 104 liralık asgari ücreti 4 bin 74 lira geride bıraktı.

Birleşik Kamu-İş'e bağlı KAMU-AR’ın Nisan 2025 raporuna göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli yaşayabilmesi için yapması gereken harcamalar enflasyonun etkisiyle ciddi oranda arttı. Rapora göre açlık sınırı bir ayda 452 lira yükselerek 26 bin 178 liraya çıkarken, yoksulluk sınırı da bin 182 lira artarak 79 bin 413 liraya ulaştı. 

Araştırmada, yüksek enflasyonun yalnızca gıda ürünlerinde değil, barınmadan ulaştırmaya kadar birçok temel ihtiyaç grubunda da etkili fiyat artışlarına neden olduğu vurgulandı. Son bir yıl içinde açlık sınırında 6 bin 288 lira, yoksulluk sınırında ise 21 bin 208 liralık artış kaydedildi.

Reel ücret kayıpları

Yüksek enflasyon ile adaletsiz vergi ve kesintiler emek gelirlerini eritmeye devam ediyor. 2025’in ilk üç ayında enflasyonun emek gelirlerine toplam faturası en az 134 milyar 228 milyon TL oldu. Asgari ücret ilk üç ayda enflasyon karşısında 2 bin 224 TL eridi. Asgari ücretin 1,5 katı düzeyinde ücretin 3 bin 159 TL’si enflasyon karşısında eridi. Asgari ücretin 2,5 katı ücreti olan bir çalışanın Mart 2025’te ücretinin yüzde 37,5’i vergi ve kesinti ile enflasyona gitti. Mart 2025’te enflasyon kaybı emeklilerde bin 456 TL, memurlarda 6 bin 215 TL oldu.