4 milyon 600 kişi mağdur
- 2,6 milyon emekli ve hak sahibi, 763 TL ile yaşıyor. 13,2 milyon emekli ve hak sahibinin 7 milyon 900 bini, yani yaklaşık yüzde 60'ı asgari ücretin altında aylık gelire mahkum.
DİSK-AR, "Türkiye'de Emeklilerin Durumu ve EYT Gerçeği” başlıklı raporunda, 4 milyon 600 kişinin EYT mağduru olduğunu açıkladı.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), "Türkiye'de Emeklilerin Durumu ve EYT Gerçeği” başlıklı raporunu Fatih ilçesine bağlı Fındıklı’da bulunan İstanbul Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürlüğü önünde yaptıkları açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Açıklamaya, DİSK’e bağlı sendika yöneticileri ve çok sayıda emekli yurttaş katıldı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, emekliler ve hak sahiplerinin yoksulluk ve sefalet düzeyinde bir gelirle yüz yüze olduğunu belirterek, en düşük emekli aylık ve geliri alan 2,6 milyonluk yüzde 20'lik dilimin aylık harcanabilir geliri, Temmuz 2020 itibarıyla 763 TL olduğunu aktardı. Bu duruma tepki gösteren Çerkezoğlu, “2,6 milyon emekli ve hak sahibi bu sefalet geliri ile yaşıyor. 13,2 milyon emekli ve hak sahibinin 7 milyon 900 bini, yani yaklaşık yüzde 60'ı asgari ücretin altında aylık ve gelire mahkum durumda. Bu utanç verici rakamlar yaygın bir emekli yoksulluğu yaratıyor” dedi.
İnanca yaşam zorlaştı
Sosyal güvenlik hakkının ayrılmaz bir parçası olan emeklilik hakkının, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış temel bir insan hakkı olduğunu anımsatan Çerkezoğlu, “Yaşamlarının en büyük bölümünde çalışan, emek harcayan insanların yaşlılıklarında insanca bir emeklilik yaşamaları haktır. Ancak hem emeklilik hem de emeklilerin insanca bir yaşam sürmesi giderek zorlaşmaktadır. Emekliler ve onların hak sahipleri, 13 milyonu aşan sayılarıyla en önemli toplumsal gruplardan birini oluşturuyor. En büyük toplumsal gruplardan biri olan emekliler ne yazık ki büyük sıkıntı çekiyor. 9 milyonu aşkın yaşlılık aylığı alan emekli ile 4 milyon civarında dul ve yetim aylığı alan hak sahipleri ciddi geçim sıkıntıları yaşıyor” diye konuştu.
Milyonlarca emekli ve hak sahibinin asgari ücretin çok altında bir gelirle yaşamını sürdürmek zorunda kaldığını ifade eden Çerkezoğlu, 2002-2020 arasında ortalama emekli aylıklarının asgari ücrete göre yüzde 25 gerilediğini vurguladı.
Gelir eşitsizliğinde lider
Düşük gelir gerçeği nedeniyle emeklilerin yarısının ya çalıştığını ya da iş aradığını söyleyen Çerkezoğlu, şöyle devam etti: “2002’de 4,3 milyon emeklinin 1,6 milyonu işgücü piyasasında iken, Temmuz 2020 itibarıyla 9 milyon 89 bin emeklinin 4 milyon 255 bini işgücü piyasasındadır. Çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı AKP döneminde yüzde 36,8'den 46,8'e yükselmiştir. Türkiye'de emekli aylık ve gelirleri arasında büyük bir uçurum bulunuyor. Avrupa Birliği İstatistik Birimi (Eurostat) verilerine göre; Türkiye emekliler arası gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu ülkedir. Türkiye'de en düşük emekli aylık ve geliri alan emeklilerin ilk dilimi ile en yüksek emekli aylık ve geliri alanlar arasındaki fark 7,5 kattır. Emekliler arası gelir eşitsizliğini gösteren bu rakam Avrupa Birliği'nde ortalama 4,2'dir.”
Emiklilikte ömür beklentisi
Emeklilerin yüzde 80'e yakınının 55 ve yukarı yaştakiler; Türkiye'de emeklilikte ortalama ömür beklentisinin 17,6 yıl ile OECD ve Avrupa ortalamasının çok altında olduğunu kaydeden Çerkezoğlu, "Emeklilikte ortalama ömür beklentisi, Fransa'da 25 yıl, Yunanistan'da 24 yıldır. Türkiye OECD sıralamasında emeklilikte ortalama yaşam beklentisi açısından 45 ülke arasında 36'ncı sıradadır” dedi.
Toplumsal cinsiyet eşitsizliğin emeklilikte de sürdüğüne dikkati çeken Çerkezoğlu, kadınlar emeklilik hakkına da zor eriştiğini vurgulayarak, istihdam edilenlerin yüzde 32'si kadınlardan oluşurken, emeklilerin sadece yüzde 19'u kadın olduğunu aktardı.
4 milyon 600 bin kişi mağdur
EYT’lerin Türkiye’nin büyük bir toplumsal sorunu olduğunu dile getiren Çerkezoğlu, “Emeklikte yaşa takılmak 1998’de işe giren ve o tarihte 2023’te emekli olma hakkına sahip bir işçinin, 1999’da çıkarılan bir yasa ile emekliliğinin 15 yıl sonraya, 2038’e ertelenmesidir” diye belirtti. Çerkezoğlu, EYT mağduru sayısının 4 milyon 600 bin olduğunu kaydetti. Bunun adil ve insani olmadığını dile getiren Çerkezoğlu, şunları kaydetti: “Bugün yaşa takılmasa emekli olabileceklerin sayısının ise 750 bin ile 1 milyon civarında olduğu ifade edilmektedir. Emeklilik bir haktır ve bu hakkın kullanılmasını sağlamak ülkeyi yönetenlerin görevidir. Mesele tercih meselesidir. EYT sorununun çözümü için ayda 2 milyar TL civarında ödemeyi çok gören iktidar, 2010-2020 arasında bütçeden işverenlere sadece SGK prim desteği için 154 milyar TL'yi aşkın kaynak aktarılmıştır. İktidar her koşulda tercihini işverenleri korumak yönünde yapmaktadır.”
İnsan onuruna yakışır
İktidarın sorunu çözmek yerine EYT'liler için başta kıdem tazminatı hakkı olmak üzere yeni hak kayıplarına yol açacak bir düzenlemeyi gündeme getirdiğini ifade eden Çerkezoğlu, insan onuruna yakışır bir emeklilik için tüm emeklileri, “Emekli ve hak sahiplerinin aylık ve gelirleri yaşam koşullarına uygun hale getirilmeli, alt sınırı asgari ücret olmalıdır. Emeklilerin sendikal haklarını kullanmasının önündeki engeller kaldırılmalı, emeklilere toplu pazarlık hakkı tanınmalıdır. EYT sorunları çözülmelidir” talepleri etrafında örgütlenmeye ve mücadeleye davet etti. İSTANBUL
