• Depremdeki can kayıplarının gizlendiğini paylaşan Koliklılar, yaşanan durumu katliam olarak değerlendiriyor. 

Semsûr’da (Adıyaman) yıkım ve enkazın boyutunun gizlendiği ilçelerden biri de 127 bin nüfusu olan Kolik (Kahta). 6 gün boyunca AFAD’ın kendilerine, “bekleyin” dediğini aktaran yurttaşlar, 6 gün sonra geldiklerinde ise yalnızca bir enkaza bakıp geri döndüklerini söyledi. Enkazları parmaklarıyla kazarak yakınlarının cansız bedenlerini çıkarttıklarını söyleyen yurttaşlar, “Eğer AFAD, arama kurtarma ekipleri erken gelmiş olsaydı biz ölülerimizi çıkartmazdık. Hepsi yaşıyordu, enkazlardan sesler duyuyorduk ama hiçbir şey yapamıyorduk” dedi.  

İlçenin Atatürk Caddesi’ne geldiğimizde, Kahta Müftülüğüne bağlı H. Zeynel Camii önündeki binanın tuzla buz olduğunu görüyoruz. Enkazın hala kaldırılmadığı binadaki evler ve dükkanlar içerisinde bulunan tüm eşyalar sokağa saçılırken, çevrede bulunan yurttaşların yetkililerden aldığı yanıtı şu sözlerle dinliyoruz: “Bina yıkılınca cami ve minaresi de büyük bir hasar gördü. Her an üzerimize yıkılabilecek durumda. Yetkilileri arayıp yıkmaları gerektiğini söyledik ama bize verdikleri yanıt ‘Büyük vincimiz yok. O yüzden de yıkamayız, böyle idare edin’ oldu. Her an minare üzerimize yıkılacak mı bekliyoruz.”

O kadar ölüm gördük ki

Karşıyaka Mahallesi’nde büyük bir hasar gören binalardan birinde ise ilk depremin olduğu gün, Sami İlhan isimli yurttaşla birlikte 7 kişinin enkaz altında kalarak yaşamını yitirdiğini öğreniyoruz. Enkazda yaşamını yitiren bir yurttaşın yakını, “Yengemle 14 yaşındaki küçük oğlu da ilk gün enkazda kaldı. Çocuk bizi kurtarın, diye bağırmış. Birisi duymuş ve seslenmişler. Yerlerinin tespit edilebilmesi için de çocuk o esnada yanlarında bulunan kitaplıktan kitap fırlatmış yerleri bu şekilde belirlenip şans eseri kurtulmuşlar. Çocuğun babası da enkazda öldü. Ana damarı patladı denmiş ama ne kadar gerçek bilmiyoruz” diyor.

Yaşamını yitiren yurttaşı kuzenlerinin elleriyle enkazı kazarak cansız bedenini çıkardığını paylaşan yakını, “Canlı olanlar da 10-15 dakika sonra ölüyordu. O kadar ölüm gördük ki, çıkardıklarımız da birer birer ölüyordu. Kuzenimin iki kolu ve bacağını kestiler, amcaları 21 saat sonra çıkardı kendi çabalarıyla. Üç aylık bebeği babasının kucağından çıkardılar. Babası ölmüştü ama bebek yaşıyordu. Biz günlerce çaresizdik. Soba yakarak ısınmaya çalıştık ama ekmek bulamadık. Ne AFAD ne de kimse bizi görmedi. Kahta’ya gelmediler bile.”

Hepimizi ölüme terk ettiler

Yine sokakları gezerken kameramızı görüp “Siz devletin gastecileri misiniz” sorusuyla karşılaştığımız Kolik halkına özgür basın emekçisi olduğumuzu söylediğimizde, “Bize yaşatılan cinayettir” ifadelerini duyuyoruz. Enkazlarda günlerce bekleyen depremzedelerin iktidarın ihmalkarlığı nedeniyle katledildiğini vurgulayan Koliklılar, yaşadıklarını şöyle anlattı: “Hepimizi ölüme terk ettiler, bir bir öldürdüler. Kendi vekillerini bile kurtarmadılar. Bir yıllık belediye binası komple çökmüş, başkan da piyasaya çıkamıyor. Ciddi bir tepki var. Günler sonra gelen AFAD, enkazlara müdahale etmedi. Hava -5 dereceydi. Bu havada nasıl dayansınlar, hepsi soğuktan ölmüştü. Adıyaman, Kahta yerle bir oldu. Gerçek sayıları da vermiyorlar.

Hastanelerin hepsi morga dönmüştü. Yaralılar hep başka yerlere sevk edildi o süreçte. Alelacele battaniyelerle gömdüler ölen herkesi. Bir parkta çocuğu ölen bir annenin, üşüdüğü için battaniyeyi cesedin üzerinden alıp üzerine örttüğünü gördük. Ölülerin gömülmesi için AKP’lilerden torpil istendiğine şahit olduk.”

Ölüm sayıları da gizleniyor

Öte yandan Kolik’ta en fazla can kaybının yaşandığı yıkımlardan biri olarak bilinen Z Giyim mağazası ve üzerinde bulunan evlerde de tam 48 kişi enkaz altında hayatını kaybetti. Burada çekim yaptığımız esnada yıkımın kalıntılarını izleyen bir yurttaşla konuştuğumuzda, “İş yerinin genişletilmesi için binanın kolonları kesildi” bilgisini alıyoruz. Binanın tamamının yerle bir olduğuna tanıklık ederken, üst kattaki çamaşırların, yerlere parçalanmış halde saçılan kadın ayakkabılarının da enkazın nasıl bir boyutta olduğunu gözler önüne seriyor. Yine binada yaşamını yitiren bir kadının yakını, günlerce çaresiz bir şekilde enkaz başında beklediklerini ve hiç kimsenin yardıma gelmediğini dinliyoruz. Enkazda yaşamını yitiren kadının yakını, “O kadar çok bekledik ki arama kurtarma ekipleri gelsin diye, umudumuzu hiç yitirmemeye çalıştık. Ama 6 gün sonunda AFAD gelip geri dönünce kendimiz ölüleri çıkardık. Cesetler o kadar şişmişti ki tabutlara sığmadı” diyor.

İlçedeki yıkımlarda çekim yaptığımız esnada yanımıza gelen iki kadının “Televizyonlarda günlerce Kahta’nın eski görüntüleri yayınlanarak, ‘Adıyaman’da hayat normale döndü, her yer onarıldı’ denildi. Oysa bunlar gerçek değildi. Bu yıkımları çekin de gerçekler görülsün, artık bu halk uyansın. Ölü sayıları da saklandı. Kahta’da 30 ölü var dendi ama gerçek sayıyı paylaşmadılar. Daha depremin ilk günü, iki saat içerisinde 15 tane cenaze gördük kendi gözlerimizle” diyerek Semsûr ve Kolik’taki can kayıplarının gizlendiğine dikkat çekiyor.

MARTA SÖMEK - JINNEWS/ADIYAMAN

 

*****

Enkazdan da rant

Depremde yıkılan binalardan çıkan demir, pwc, plastik, kablo, bakır, kağıt gibi değerli atığın toplamda 12 milyar TL'yi bulacağı hesaplandı. Bu  malzemelerinin kimlere verildiği tartışılıyor.

Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre, enkazdan çıkan değerli atığın kimlere verildiği kamuoyuna açıklanmadan hızla toplandı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan hesaplamalara göre; deprem bölgesinde 116 milyon ile 210 milyon ton enkaz oluştu. Yıkılan binalardan ortalama olarak 150 milyon ton civarında enkazın çıkacağı ve bunun da yüzde 1'inin hurda ve geri dönüşüm malzemesi olacağı var sayılarak yapılan hesaplamalar, enkazda en az 1.5 milyon ton düzeyinde değerli atığın olduğuna işaret ediyor. Bu atığın ortalama kilogram değerinin 8 TL olduğu, dolayısıyla deprem enkazından en az 12 milyar TL'lik değerli atık çıkacağı hesabı yapıldı. Normalde bina yıkım işleri, binadan çıkacak hurda karşılığı olarak ücretsiz yapılabiliyor. Ancak deprem sonrası enkazın hızla kaldırılması için bölgeye çok sayıda ücretsiz araç gönderildi. Bu araçların büyük bölümünü kamu kurumları ile belediyeler gönderdi. Binlerce araç da şirketler tarafından ücretsiz tahsis edildi. Dolayısıyla değerli atıktan elde edilecek paranın depremzedeler için kullanılmak üzere kamuda kalması gerektiği ifade ediliyor.

Uzmanların yaptığı hesaplamalara göre, enkazdan çıkacak değerli atıkların kamu tarafından bir yerde toplanıp satılması halinde elde edilecek yaklaşık 12 milyar TL ile yaklaşık 15 bin civarında yeni konut yapılıp depremzedeye verilebilecek. Ancak değerli atığın kamu tarafından mı depolandığı yoksa müteahhit firmalara mı verildiği bilinmiyor. Enkaz kaldırma maliyetinin, enkazdan çıkacak atığın değerinin yüzde 1'ine ancak karşılık geldiğini, sadece hurda kabloların bile maliyeti karşılayabilecek boyutta olduğu belirtiliyor.