AB’de savaş hazırlığı

• Rusya’yı öncelikli tehdit kategorisinde gören AB, savaş ekonomisine geçiş için Avrupa Savunma Sanayii Stratejisi (EDIS) planını hazırladı. Planın hazırlayıcılarından Thierry Breton, “Hem Ukrayna'ya ihtiyacı olanı sağlayabilmeliyiz” sözleriyle anlattı.
• AB Komisyonu, silah üretimi için ihtiyaç olan 500 milyar Euro’nun bir kısmının temin edildiğini açıkladı. Von der Leyen, acil ihtiyaçların diğer yarısının, Avrupa'da dondurulan Rus 50 milyar Euro’yu bulan varlıklarından tahsis edilmesini öneriyor.

Avrupa Birliği ülkeleri silahlanmaya ve savaşa yatırım kararını bir plan dahilinde gerçekleştiriyor. Olası bir savaşta Rusya’yı yakın tehdit olarak gören Avrupa Birliği (AB), silahlanmada ortak katalog oluşturmak için Avrupa Savunma Sanayii Stratejisi planını (EDIS) hazırladı. Silah sanayisinde ABD ile rekabet yapabilecek kapasiteye ulaşmayı hedefleyen plan üye devletler arasında uyum sağlayarak, “tek bir katalog” oluşturulmasını hedefleniyor.

AB Komisyonu, plan ile Avrupa savunma sanayisinin 100 milyar Euroluk bir fonla önemli ölçüde artması ve Ukrayna savunma sanayisinin de AB savunmasının bir parçası olması için ortak askeri teçhizat alımını hızlandırmak da hedefleniyor.

Alımların yüzde 70’i Avrupa dışından

Rusya Ukrayna savaşı ile silah alımı ve yatırımlarına hız veren Avrupa devletleri 2022 bütçelerini yüzde 6 oranında arttırdı. Ancak alımların çoğunluğu kıta dışından yapılıyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Ensititüsü (IRIS) tarafından geçen yıl yayınlanan bir rapora göre, AB savunma ihtiyacının yüzde 70’ine yakını Avrupa dışından, özellikle de ABD’den satın alıyor.

AB Komisyonu, yeni planla savunma konusunda dışa bağımlılığı azaltmak, ABD firmalarıyla rekabeti güçlendirmek, bunun için de iç pazar payını yüzde 50 oranında arttırmak istiyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Avrupa’nın onlarca yıl süren bütçe kesintilerinden sonra üye devletlerin silahlı kuvvetlerini yeniden inşa ve modernize etmenin zamanının geldiğini açıklamıştı.

“Savaş ekonomisi modu”

Planı hazırlayan AB İç Pazardan Sorumlu Komisyon Üyesi Thierry Breton, kamu kanalı France Info'ya yaptığı açıklamada, planın amacını, “Hem Ukrayna'ya ihtiyacı olanı sağlayabilmeliyiz, hem de kendi güvenliğimiz için savaş ekonomisi moduna geçmeliyiz” sözleriyle anlattı.

AR-GE’ye 8 milyar

Planda, silah sanayisinin üretimini arttırabilmek için, askeri teçhizat alımında hem arz hem de talebi etkileyen bir Avrupa savunma sanayii programı öneriliyor. Bunun için, Avrupalı şirketler tarafından oluşturulan konsorsiyumun yürüttüğü 8 milyar Euroluk “araştırma ve geliştirme” çalışmalarını finanse eden Avrupa Savunma Fonu'ndan yararlanılması öngörülüyor.

Kapasite artırımına 500 milyar

Aynı şekilde, 2023 sonunda başlatılan ve mühimmat fabrikalarının modernizasyonunu sübvanse etmeyi mümkün kılan 500 milyon Euroluk “Avrupalı şirketlerin üretimini destekleme fonunu” derinleştirmek ve zenginleştirmek istiyor.

Planı hazırlayan Thierry Breton'a göre, iki yıl içinde, savaştan önce 500 binden az olan mermi üretim kapasitesi, 2025'te 2 milyon mermiye çıkarılacak. Avrupa yaklaşık 20 ayrı “kapasite genişletme projesinin” maliyetini ortak karşılayacak. Bu plan, insansız hava araçları ve topçu sistemleri gibi mühimmat üreten tüm savunma fabrikalarına doğru genişletilecek.

ABD modelinden ilham aldı

AB Komisyonu, planı hazırlarken, ABD’nin Savunma Üretim Kanunu'ndan (Defense Production Act) doğrudan ilham alarak, bu alandaki kapasitesini daha da ileri taşımak istiyor. AB yöneticileri, ABD'nin acil talebe cevap verebilecek stratejik silah rezervine sahip olduğunu, gerektiğinde çok hızlı bir şekilde ve ihaleye çıkılmadan harekete geçirilebilecek stokları bulunduğunu fark etti.

Komisyon, AB hükümetlerine, Amerikan Yabancı Askeri Satışları (Foreign Military Sales - FMS) modeline uygun bir mekanizma sunuyor. Breton, “İhtiyaç anında silah stokları oluşturmak için önceden bir fon oluşturulmasını mümkün kılmak istiyoruz” diyor.

Silahda da ortak pazar

Brüksel, tanklar veya topçu sistemleri gibi karmaşık ekipmanlar için, Avrupalı imalatçıların belirli ek siparişlerinin yanı sıra bunların depolanmasını da ortak finanse etmek istiyor.

Depolanan bu malzemelerin birlik içinde veya dışında satılabilecek. AB, “Avrupa'nın bu yöndeki ihtiyaçlarının bir havuzda toplanmasını ve her devletin ordularının, ihtiyaçları yönünde ortak alım ve koordinasyon oluşturulmasını” da öneriyor. Hangi ordunun, hangi ekipmana ihtiyac duyduğunun ise ilgili devletler tarafından kararlaştırılacağının altını çiziyor.

Rus parasıyla finanse

Komiser Thierry Breton, AB savunmasının acil ihtiyacının 3 milyar Euro olduğunu ve bunun 1,5 milyar Euroluk kısmının temin edildiğini açıkladı. Von der Leyen, acil ihtiyaçların diğer yarısının temin edilmesi için Avrupa'da dondurulan Rus varlıklarından elde edilen 50 milyar Euro’ya varan miktarın tahsis edilmesini öneriyor. Ancak orta ve uzun vadede AB’nin yeterince güvenilir olabilmesi için 27 üye ülkenin, savunma harcamalarını yılda en az 100 milyar Euro arttırması, yani 300 ile 400 milyar Euro arasında harcama yapması isteniyor. BRÜKSEL