• Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi üyesi Burcu Çelik Özkan, Barışın kalıcılaşması ve toplumsallaşması için coğrafyanın tarihinin, mekansal hafızanın konuşulması gerektiğini söyledi.

Kürdistan kentlerinde 2015-2016 yılları arasında ilan edilen sokağa çıkma yasaklarında çok sayıda kişi katledildi. Katledilen sivillerin cenazelerinin defnedilmesinin günlerce engellenmesinden yapılan dini ritüellere saldırılara kadar birçok hukuk ve insanlık dışı uygulama yaşandı. Amed'in Sûr ilçesinde yaşanan çatışmalarda şehit düşen Hakan Arslan'ın kemikleri, babası Ali Rıza Arslan'a bir kutu içinde teslim edildi. Yine Dêrsim'de yaşanan çatışmalarda şehadete ulaşan Agit İpek'in kemikleri de annesi Halise Aksoy'a bir kutu da gönderildi. farklı tarihlerde çıkan çatışmalarda şehit olan HPG ve YJA Star gerillaların cenazelerini dönük de aynı saldırılar gerçekleşti. Cenazelerin dini vecibelerinin yerine getirilmesinin engellenmesi, defin işlemlerine sadece iki ya da üç kişinin katılmasına onay verilmesi, taziye kurulmasına izin verilmemesi ve evlerde kurulan taziyelere katılımın engellenmesi gibi dinen, vicdanen ve ahlaken toplumu yaralayan birçok uygulama yaşandı. Bu kapsamda İstabul, Mêrdîn ve Mûş illerinde panel düzenleyen Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi, Ege'de de bir panel gerçekleştirme hazırlıklarını sürdürüyor. 

Mekansal hafıza

MA'ya konuşan Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi Üyesi avukat Burcu Çelik Özkan, dünyadaki çözüm süreçlerine bakıldığında en önemli konuların başında ölüm ve cenazelerle yüzleşmek geldiğini hatırlattı. Burcu Çelik Özkan, barışın kalıcılaşması ve toplumsallaşması için coğrafyanın tarihinin, mekansal hafızanın konuşulması gerektiğini belirterek, "Bu yönüyle barışın toplumsallaşmasını sağlamanın en önemli adımlarından biri de yaşanan tarihi tekrardan hatırlatmak. Bu yönüyle ölülere, cenazeye saygı, ölümün hakikatiyle yüzleşmek ve gerçekten geride kalan ailelerin bu anlamda haklarını savunmak, hak ihlallerini açığa çıkarmak ve bunları da barışla birlikte eşzamanlı olarak konuşmak elbette ki çok kıymetli. Elimizden geldiğince Türkiye'nin her noktasında bu perspektifle ailelere ulaşmaya çalışıyoruz. Şunun da altını çizelim; Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi olarak Türkiye'de cenazesine müdahale edilmiş, anısını yaşayamamış, yasını tutamamış bütün kesimlere ulaşmaya çalışıyoruz. Barışın önemli bir paydası olduğunu düşünüyoruz. Umut ediyorum ki bu çalışma vesilesiyle tüm kesimlere ulaşırız" dedi.

İhlal edilen haklar

İhlal edilen hakları konuşmak, ailelere yaşatılanları iyi tahlil etmek gerektiğini belirten Burcu Özkan Çelik, şunları söyledi: "Belki yıllardır görmediği evlatlarını insani olmayan yöntemlerle ya da dini ritüellere aykırı bir şekilde hem teslim alan ya da teslim sürecini bile uzatarak ayrı bir eziyet yaşatılan ailelerden bahsediyoruz. Biz hep kişinin yaşam hakkını tartışıyoruz. Aslında bir de ölüm hakkı var. Bir kişinin bu dünyayla olan ilişiğini kesmesine müsaade edilmediği bir noktadan bakmak lazım. O sürenin uzatılması ailelerin, geride kalan yakınların hem yaslarını tutmaması hem inançları doğrultusunda defin hakkının engellenmesi hem de eziyet üstüne eziyetten bahsediyoruz. Anne yasını mı tutsun? Evladına mı ulaşsın? Birçok hak ihlali var."

* * *

Çetin Arkaş Rihalılara konuştu

Rêber Apo'nun önerisiyle Demokratik Kurumlar Platformu (DEKUP) tarafından Kürdistan’ın 22 merkezinde planlanan “Barış ve Demokratik Toplum Buluşmaları” kapsamında önceki gün Riha’nın Hewag ve Weranşar ilçelerinde halk buluşmaları gerçekleştirildi. Buluşmaya, İmralı Cezaevi’nde bir süre kalan Çetin Arkaş, Asrın Hukuk Bürosu’ndan Raziye Öztürk ile Tevgera Jinên Azad (TJA) aktivisti Ayla Akat Ata katıldı. Buluşmaların ilki Hewag’da, diğeri ise Wêranşar’daydı. Çetin Arkaş zılgıtlar, alkışlar ve “Bijî Serok Apo” sloganlarıyla karşılandı. Anneler saatlerce kucaklarında taşıdıkları çiçekleri verdi. Arkaş’ın konuşması pür dikkat dinlendi. Çocuk, yaşlı, genç herkesle fotoğraf çektiren Çetin Arkaş’a, böylesi buluşmaların daha çok yapılması gerektiği iletildi. Foto: DERYA REN/JINNEWS