Devlet şiddetiyle geldi

• Arama kurtarma çalışmalarının yanı sıra Hatay'a yardım elini de uzatmayan devlet, yurttaşın “burada devlet yok” isyanına günler sonra yanıt verdi. Bölgeye yüzlerce asker ve polis gönderen devlet, bunları da arama-kurtarma ya da yardım için değil, işkence ve dayanışmayı engelleme için kullandı.

Depremlerin vurduğu Hatay’ın büyük bölümü yok oldu. Hatay Büyükşehir Belediyesi Başkanı Lütfi Savaş, kentin yüzde 80’inin yeniden inşa edilmesi gerektiğini söyledi; merkez Antakya ve Defne ilçelerinin yanı sıra Samandağ ve İskenderun ilçelerinde de büyük bir yıkım yaşandı. Özellikle merkez ilçelerde binalar büyük oranda yıkılırken, ayakta kalan az sayıda binada ise ağır hasar bulunuyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı açıklamasına göre; 15 bin 248 binadaki 71 bin 735 bağımsız birimin acil yıkılması gereken ağır hasarlı ve yıkık durumda. 

Bu kadar ağır bir yıkım yaşanan ve nüfusunun ağırlığı Arap Alevi olan kentte, arama kurtarma çalışmaları ise 3. günün sonunda başladı. İlk üç gün boyunca sadece gönüllü ekiplerin ve yurttaşların çalışmalarıyla enkaz altından kurtarma çalışmaları sürdü. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da kente geldiği ve yurttaşlara “namussuz” diye seslendiği gün gelen ekiplerin ise ciddi ekipman eksikliği bulunuyordu. AFAD’ın neredeyse hiçbir enkazda bulunmadığı kentte, inşaat, maden, belediye ve metal işçilerinden oluşan yüzlerce gönüllü, hayat kurtarmak için çabaladı. İlk gün enkaz altından çıkarılan yurttaşlar ise saatlerce yağmurun altında enkaz altında kalan yakınlarını bekledi. 

Arama kurtarma çalışmalarının yanı sıra bölgeye yardım elini de uzatmayan devlet, yurttaşın “burada devlet yok” isyanına günler sonra yanıt verdi. Bölgeye yüzlerce asker ve polis gönderen devlet, bunları da arama-kurtarma ya da yardım için değil, işkence ve dayanışmayı engelleme için kullandı.

Kentin yoksul ve muhalif mahallerinden olan Armutlu’da çalışmalar özellikle aksatılırken, halen enkazına gidilmeyen binalar bulunuyor. Enkazlar altında halen binlerce cenazenin olduğu kentte, depremin 10. günü itibarıyla bu enkazlardan kokular yükselmeye başladı. Armutlu’nun sokaklarında karşılaştığımız tüm yurttaşlar en azından cenazelerini almak için bekleyişlerini sürdürüyordu. Arama kurtarma çalışmalarını günler öncesinden bitiren birimler, aceleyle enkaz kaldırmaya koyuldu. Enkazlardan çıkarılan cenazeler ise battaniyelere sarılarak günlerce sokakta bekletildi.

Çadır bile kuramayan devlet

Su ve elektriklerin olmaması insanları başka bir riskle baş başa bıraktı. Merkez ilçelerin belirli noktalarına 6. günün sonunda seyyar tuvaletler kuruldu. Fakat Samandağ ilçesinde 10. günün sonunda dahi bu tuvaletler bulunmuyordu. Seyyar tuvaleti bile organize edemeyen AFAD, Antakya ve Defne’de elektriksiz ve ısınma sorunu bulunan çadır kent kurdu. Samandağ’da ise günlerce onu bile yapamadı. Yurttaşlar, ilçede sokaklarda, bahçelerde, kaldırım kenarlarında branda ve battaniyelerden çadırlar yaptı. Kamu kurumları çadır organize edemezken, Türkiye İşçi Partisi (TİP) konteynır kent kurmak için çalışmalara başladı. Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) de bu yönde girişimlere başladı. 

İlk haftanın sonunda terk

Büyük bir hüzün ve sahipsizlik duygusunun çöktüğü Hatay’da sokaklar ilk haftanın sonunda boşalmaya başladı. Arap Alevi kimliğinden kaynaklı ihmal edilen kent, deprem döneminde bunu daha ağır hissetti. Yaşanabilecek tek bir binanın kalmadığı şehir, yavaş yavaş hayalet kente dönüşürken, ilk günden itibaren halkın yardımına koşan devrimciler ise kentin her yerine yardım elini uzattı. Halkın gıda, çadır ve kıyafet başta olmak üzere tüm ihtiyaçlarına koşan devrimciler, psikolojik desteğini de ihmal etmedi.

TOLGA GÜNEY - MA/HATAY