Ekonominin freni boşaldı

  •  Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyonun Haziran’da aylık 1.94 arttığını, yallık artışın ise 17.53 olarak açıkladı. Enflasyon Araştırma Grubu ise Haziran’da yüzde 3.28, son 6 ayda ise yüzde 19.16 olarak gerçekleştiğini duyurdu.
  •  TÜİK’e göre yurt içi üretici fiyat endeksi de yıllık yüzde 42,89; aylık yüzde 4,01 arttı. Ekonomist Murat Kubilay, ”100 TL’nin satın alma gücü 2003’ten bugüne 16,9 TL’ye düştü. Zam yağmurunun sonu görünmüyor. Yoksullaşmaya devam” dedi.
  • 10 milyonun üzerinde işsiz var. Personel ihtiyacı olmasına rağmen atamalar yapılmıyor. 1 Temmuz’dan itibaren yoğun işten çıkarmalar başladı. Yoksulluk sınırı 9 bin TL’yi aşmış durumda. KESK, özellikle savaş bütçesine dikkat çekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu, Haziran 2021 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerini yayımladı. Enflasyon, Haziran’da aylık yüzde 1.94 arttı, yıllık artış ise 17.53 oldu. Tüketici enflasyonu son 2 yılın zirvesine çıktı.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Haziran 2021’de bir önceki aya göre yüzde 1,94; bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 8,45; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,53 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 14,55 arttı. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar, sırasıyla yüzde 26,29 ile ulaştırma, yüzde 25,69 ile ev eşyası ve yüzde 19,99 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Haziran 2021’de, endekste kapsanan 415 maddeden, 55 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 54 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 306 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Üreticinin enflasyonu uçtu

Türkiye İstatistik Kurumu, Haziran ayı yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) verilerine açıkladı. Yurt içi üretici fiyat endeksi, Haziran 2021’de bir önceki aya göre yüzde 4,01; bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 22,04; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42,89 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 25,38 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 35,34, imalatta yüzde 45,87, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 11,22, su temininde yüzde 28,59 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 54,89, dayanıklı tüketim malında yüzde 33,05, dayanıksız tüketim malında yüzde 28,25, enerjide yüzde 41,74, sermaye malında yüzde 31,65 artış olarak gerçekleşti.

Yıllık Yİ-ÜFE’ye göre 21 alt sektör daha düşük, 8 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.

ENAGrup’un rakamları farklı

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGrup) da enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre; Tüketici Fiyat Endeksi Haziran’da yüzde 3.28 arttı. Son 6 aylık enflasyon oranı ise yüzde 19.16 olarak gerçekleşti. Ekonomist Mustafa Sönmez, ”ENAG enflasyon ölçümünü böyle yaptı diye hakkında dava açıldı. Davalık ne var? Beğenin beğenmeyin, ölçümleri böyle. Herkes TÜİK’e inanmak zorunda mı?” diye sordu.

Faiz indirimi zorlaşıyor

Ekonomist Uğur Gürses, Merkez Bankası’nın faiz indirimi bekleyen Saray’ı beklentisini karşılayamayacak duram geldiğini belirttiği sosyal medya hesabında, şunu paylaştı: ”Yüzde 1.42’lik medyan ‘piyasa beklentisi’ne karşılık yüzde 1.94’lük TÜFE artışı... ‘Sopa gölgesi’ altındaki kurumlardan gelen ‘piyasa beklentisi’ diye oluşan bir referans anlamsızdır bu ülkede…. Haziran ayında yüzde 2.5’luk çekirdek enflasyonla birlikte, son üç aylık çekirdek enflasyon ivmesi yüzde 25’e yaklaştı. Bu enflasyonu yüzde 19’luk faizle tutacağını sanan Banka yönetimi, faiz indirimi bekleyen Külliye’ye hala ‘Temmuz Ağustos’u görelim, faize bakarız’ mı diyor?”

Zamların sonu görünmüyor

Ekonomist Murat Kubilay ise 100 TL’nin satın alma gücünün 2003’ten bugüne 16,9 TL’ye düştüğünün altını çizerek, ”Yıllık TÜFE yüzde 17,53 ve ÜFE yüzde 42,89. Zam yağmurunun sonu hala ufukta görünmüyor. Aylık fiyatlar artsa da yıllık enflasyonu düşüyor gösteren baz etkisi önümüzdeki iki ayda yok. Çarşıda ve istatistiklerde yoksullaşmaya devam” dedi.

Hem de TÜİK tarafından

Prof. Dr. Özgür Demirtaş da üretici fiyatlarındaki yıllık enflasyonun yüzde 42.89 olarak, hem de TÜİK tarafından açıklandığına dikkat çekerek, şunu kaydetti: ”Muazzam yüksek enflasyon. Tüm üreticilere ve tüketicilere geçmiş olsun.”

Fiyatlar daha da artacak

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise ÜFE-TÜFE farkının yüzde 25.36 olduğuna işaret ederek, ”İşte bu fark veya makas, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarının düşmeyeceğini, hatta artacağını gösteriyor” diye yorumladı.

Kira artış oranı 14.55

Enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla Temmuz ayı kira artış oranı belli oldu. TÜFE’nin 12 aylık ortalaması baz alınarak belirlenen kira artış oranı Temmuz ayı için yüzde 14,55 oldu.

Ücret zamları da belli oldu

Haziran ayı enflasyon rakamları ile memur, memur emeklisi, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin zam oranları belli oldu. Memurlar, Temmuz’da maaşlarına yüzde 5,45 enflasyon farkı alırken, SSK ve Bağ-Kur emeklisinin zam oranı ise 6 aylık enflasyon olan yüzde 8,45 olacak. Enflasyon rakamları ücret, maaş ve aylıklara yapılacak zamda belirleyici olurken; Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, memur ve memur emeklileri için 2021’de 3+3 zam kararı vermişti.

Sendikalar yüzde 20 istedi

Enflasyon verisi, kamudaki 700 binden fazla işçinin ücretlerine 2021-2022 yıllarında yapılacak zammın belirleneceği Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü’nde de dikkate alınacak. Bu dönemde ortak talepler belirleyen Türk-İş ve Hak-İş, kamu işçisinin en düşük brüt ücretinin öncelikle 4 bin 800 liraya yükseltilmesini, 2021-2022 döneminde ilk 6 ay yüzde 20, diğer 6 aylar için enflasyon artı yüzde 3 refah payı talep etmişti. Zam görüşmelerinde işvereni temsil eden Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS), işçi kesiminin taleplerini bu yılın ilk 6 aylık enflasyon rakamını dikkate alarak değerlendirecek. İşveren kesimi, bu doğrultuda hazırlayacağı zam teklifini işçi tarafına sunacak.

ANKARA

 

Madenciler polise rağmen kararlı

Tazminatlarını alamadıkları için yola çıkan Uyar Maden işçilerinin Ankara girişinde yolları polisler tarafından kesildi.

Manisa’nın Soma ilçesinde Uyar Maden tarafından 8 yıldır tazminatları ödenmeyen madenciler, üyesi oldukları Bağımsız Maden-İş ile birlikte Ankara’ya doğru önceki gece yola çıktı. Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığı önünde basın açıklaması yapmayı planlayan işçiler,  Ankara girişinde polisler tarafından önleri kesildi. Polisin Ankara’ya girmelerini engellemeye çalıştığı işçiler, “Ölmek var dönmek yok” sloganları attı. Ankara’ya girmeye kararlı olduklarını belirten işçiler, polisin girişlerine engel olması üzerine oturma eylemi başlattı.

Bir heyet de Enerji Bakanlığı önüne giderek beklemeye başladı. Bağımsız Maden-İş, eğer sonuç çıkmazsa heyetin bakanlık önünde oturma eylemine geçeceğini, bekleyen işçilerin de yürüyeceğini açıkladı.

 

Yedek parçaya yüzde 50 zam

Otomotiv yedek parçalarına önümüzdeki üç ayda yüzde 50’ye varan zam yapılacağı açıklandı.

Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Başkanı Ziya Özalp, Dünya’dan Aysel Yücel’e yaptığı açıklamada, hammadde ve navlundaki fiyat artışlarından dolayı otomotiv yedek parçalarına önümüzdeki üç ay içerisinde kademeli olarak yüzde 50 zam yapılacağını açıkladı. İlk zamlar geçen hafta yapıldı, yedek parça fiyatları yüzde 15 arttı. Özalp, ”Toplam enflasyona etki edecek bir ‘otomotiv enflasyonu’ kapıda” yorumunu yaptı.

Otomotiv yedek parça sektörü, Türkiye’de 5 milyar dolarlarlık bir pazar büyüklüğüne sahip. Sadece OSS üyeleri bu pastanın yüzde 50’lik kısmını temsil ediyor. OSS Başkanı Ziya Özalp, yedek parça sektörünün uzun süredir maliyet artışlarına katlanmaya çalıştığını ve zamları minimumda tuttuğunu vurgulayarak, “Ancak hem hammadde hem de navlun maliyetleri tolere edilemez boyuta geldi. Önümüzdeki üç ay zamlar kaçınılmaz olacak” dedi.

Yedek parçaların ağırlıklı olarak Asya pazarlarından geldiğini hatırlatan Özalp, son bir buçuk yılda konteyner navlunundaki artışın 4 kata ulaşarak 13 bin dolarlara kadar çıktığını söyledi. Bazı parçalarda navlunun ürün fiyatına yaklaştığını, bu nedenle ithalatı durduran firmalar olduğunu aktaran Özalp, “Örneğin bir firma filtre getirecek diyelim. Bir konteynerin navlun maliyeti zaten 12-13 bin dolarken, o ekipmanın içerisinde getirdiğiniz filtrenin değeri ise 10-15 bin dolar. Sadece navlun değil, çelik ve plastik gibi hammaddelerdeki yüzde 100’ü aşan fiyat artışları da katlanılamaz boyuta geldi” dedi.

Ziya Özalp, son yapılan yüzde 15 elektrik zammının da sanayicinin maliyetlerini önemli oranda artıracağına işaret etti. Tüm bunların tüketiciye zam olarak yansımasının kaçınılmaz olduğunu ifade eden Özalp, “Zaten yılın başından bu yana artan yüze 25 civarında kurdan başlayıp, onun üzerine de navlun maliyetlerini koyduğunuzda ciddi bir şekilde yüzde 50’ye yakın bir fiyat görüyor olmanız lazım” diye konuştu.

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.