Enflasyon rakamları çarpıştı

Akp döneminde enflasyon

Akp döneminde enflasyon

  • TÜİK'e göre tüketici fiyatları Kasım'da yıllık yüzde 84,39, aylık yüzde 2,88 arttı. Resmi veriler bile AKP'nin, Aralık 2002’de yüzde 29,7 olarak devraldığı enflasyonu, 20 yılda 55 puan arttırdığını gösteriyor. ENAG ise yıllık enflasyonun yüzde 170,70 olduğunu açıkladı. DİSK-AR, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun enflasyonunu yüzde 151 olarak hesapladı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Ekim'de yüzde 85,51 olan yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE), Kasım'da yüzde 84,39 olarak gerçekleşti. Kasım'da aylık enflasyon ise yüzde 2,88 oldu. Böylece baz etkisi devreye girdiği için enflasyon son 24 yılın zirve seviyesinden sınırlı da olsa gerilemiş oldu. 

TÜİK’e göre Yurt İçi-Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) ise Kasım'da bir önceki aya göre yüzde 0,74 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 136,02 olarak gerçekleşti. Yİ-ÜFE’nin artış hızı yavaşlamış olsa da yükselme eğilimi devam ediyor. TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki makas 51,63 puan olarak geçekleşti.

TÜİK’e göre artışın en yüksek olduğu üç ana harcama gurubu ise sırasıyla, yüzde 107,03 ile ulaştırma, yüzde 102,55 ile gıda ve alkolsüz içeçekler ve yüzde 92,83 ile ev eşyası oldu. Böylece ulaştırmada üç haneli enflasyon gerçekleşti.

Son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. 2012 Kasım’da 212 olan TÜFE 2022 Kasım’da 1.115 olurken, 2012 Kasım’da 217 olan gıda fiyatları endeksi 2022 Kasım’da 1.527 oldu. 2022 Kasım’da iki endeks arasındaki fark 412 puana yükseldi.

Kasım 2022’de yüzde 84,4 olan resmi enflasyon oranı AKP dönemi için yeni bir rekor anlamına geliyor. Aralık 2002’de yüzde 29,7’lik bir enflasyon devralan AKP, 20 yılda enflasyonu 55 puan artırmış oldu.

ENAG: Yüzde 170

Akademisyenlerin ve ekonomistlerin bağımsız biçimde oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) da Kasım ayı enflasyon verilerini açıkladı. Tüketici enflasyonu (E-TÜFE), yıllık bazda yüzde 170.70 seviyesine geriledi. Tüketici enflasyonu, aylık bazda ise yüzde 4.24 arttı.

ENAG araştırmasına göre, yılbaşından bu yana artış yüzde 125.43 oldu.

E-TÜFE, Ekim'de yüzde 185 seviyesindeydi.

Harcama grupları bazında bakıldığında, giyim ve ayakkabı kategorisinde kasım ayında enflasyon oranı yüzde 15.4 olarak gerçekleşti. Ev eşyasında fiyat artışları yüzde 14.26, çeşitli mal ve hizmetlerde ise yüzde 9.02 oldu.

Bir önceki aya göre enflasyon oranı gerileyen tek kategori, yüzde 0.08 azalışla sağlık oldu. Sağlığın ardından yüzde 0.91 artışla haberleşme, yüzde 1.41 artışla ulaştırma kategorisi sıralandı.

Yoksulunki yüzde 151,4

TÜİK tarafından yayımlanan resmi enflasyon oranları farklı gelir gruplarını yansıtmıyor. Resmi enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR, TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği enflasyonu yeniden hesaplıyor. Hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 102,6 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 130,7 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 11,4 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 132,1, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 151,4 olarak gerçekleşti.

Dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 101,6 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 75,4 oldu. Böylece en yoksul gelir grubu yüzde 151,4 oranında gıda enflasyonu hissederken, en yüksek gelir grubu ise yüzde 75,4 oranında gıda enflasyonu hissetmiş oldu. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor. HABER MERKEZİ

Baz etkisi nedir ?

Baz etkisi, iki dönem arasındaki değişim hesaplanırken, değişime referans alınan dönemde normalden önemli ölçüde düşük veya yüksek bir gerçekleşme olması durumunda değişim hesaplandığı döneme yansıyan etkiyi ifade eder.

Kasım ayı yıllık enflasyonu hesaplanırken, 2022 yılı Kasım ayı tüketici endeksinin 2021 yılı Kasım ayı tüketici endeksine göre yüzde değişimi alınıyor. Kasım 2021'de tüketici endeksi normal ortalamalara göre çok daha yüksek bir oranda arttığı için ise Kasım 2022'de yıllık enflasyonu düşürücü bir baz etkisi görülüyor.

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Burcu Aydın Özüdoğru, Ekim'de katıldığı Bloomberg HT yayınında, baz etkisi nedeniyle yıllık enflasyon verisindeki gerilemenin kesinlikle enflasyonda bir düşüş olarak nitelendirilmemesi gerektiğini söylemişti. Özüdoğru, “Gerek kur, gerek enflasyon dinamikleri, gerekse beklentilerdeki gidişat bize aylık bazda enflasyon oranlarının en az yüzde 3 civarında artmaya devam edeceğini gösteriyor. Sadece yılın son ayında ve önümüzdeki senenin ilk aylarında göreceğimiz yıllık enflasyondaki düşüş sadece bir baz etkisidir. Maalesef fiyatlardaki artış, satın alma kabiliyetini aşağı çekmeye devam edecek” ifadelerini kullanmıştı.

paylaş

   

Yeni Özgür Politika

© Copyright 2024 Yeni Özgür Politika | Tüm Hakları Saklıdır.