İki tutsağa bir ranza
ÖHD Amed açıklama
- Hukuk ve sivil toplum örgütlerinin 20 cezaevine dair hazırladığı raporda, çıplak arama, tedavi hakkına erişim ile işkence ve kötü muamele gibi birçok ihlale yer verildi. Bazı cezaevlerinde iki tutsağa bir ranza düştüğü aktarıldı.
Tutuklu Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (TUAY-DER), Amed Barosu, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) ile İnsan Hakları Derneği (İHD), Amed, Xarpêt, Erzîngan ve Erzirom'da bulunan cezaevlerine dair hazırladığı raporu açıkladı.
ÖHD Amed Şubesi'nde açıklanan rapor, Ocak ve Şubat aylarında yapılan ziyaretlerde tespit edilen hak ihlallerini kapsadı. ÖHD Amed Şubesi Hapishane Komisyonu Üyesi Ahmet Güler, İmralı tecridinin kaldırılması, ağırlaşan infaz koşullarının düzeltilmesi, AİHM'in verdiği ihlal kararları dikkate alınarak 'umut hakkı'nın sağlanmasını istedi. Güler, “Hapishanelerde mahpuslara yönelik işkence ve kötü muamele uygulamalarından derhal vazgeçilmeli, hukuka aykırı fiiller gerçekleştiren kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma mekanizmaları işletilmelidir” dedi.
20 cezaevini 40 ziyaret
Güler, raporun 20 cezaevini kapsadığını, bu cezaevlerinin 40 defa ziyaret edildiğini belirterek, yaşanan ihlallerin başında sağlık hakkı ihlalinin geldiğini söyledi. Raporda, tutsakların revir ve hastaneye sevk taleplerinin geciktirildiği, hasta tutsakların devam eden tedavilerinde aksaklıklar yaşandığı, tutsakların saatlerce ring araçlarında bekletildiği, çift kelepçe uygulandığı, doktor muayenesinde jandarma personelinin dışarı çıkarılmadığı aktarıldı.
Sosyal etkinliklerin "güvenlik" gerekçesiyle kısıtlandığına dikkati çekilen raporda, tutsakların ailelerinden uzak cezaevlerine sevk edildiği, sevk edilen tutsakların eşyalarının alınmasına izin verilmediği kaydedildi. Ayrıca sevk talebi olan tutsaklara aylar sonra dönüş yapıldığı belirtildi.
İşkence ve kötü muamele
Üç kişilik odada bir kişiye yetecek kadar yemek verildiği, yemeklerde hijyen kurallarına uyulmadığı, suyun yetersiz olduğu, tutsakların dilekçelerine cevap verilmediği, kantin fiyatlarının dış piyasa fiyatlarının üzerinde olduğu, ürünlere bir hafta içinde iki kez zam yapıldığı, tutsakların cezaevlerine giriş çıkışlarda usulsüzce aramaya, çıplak aramaya ve bunu kabul etmeyen tutsakların işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı ifade edildi.
Kürtçe kitaplara engel
Tutsakların yanında bulunan eşyalara, herhangi bir yasak kararı olmamasına rağmen kitap ve dergilere el konulduğu, Kürtçe mektup ve kitaplara kimi cezaevlerinde izin verilmediği ya da geç verildiği kaydedildi. Ayrıca tutsakların gönderdiği mektupların içeriklerinin sansürlendiği belirtildi.
Kadın tutsaklar
Açılan disiplin soruşturmaları üzerinden tutsaklara hücre cezaları verildiği ve infazların yakıldığı bilgisi verilen raporda, kadın tutsaklara hijyen paketinin verilmediği, sadece kalitesiz bir ped verildiği ve bu pedleri kullanan tutsakların hastalandığı belirtildi. Yine kadın tutsakların bulunduğu cezaevlerinin erkeklere göre dizayn edildiği, bu nedenle kadınların kimi zorluklar yaşadığı kaydedildi. Raporda bazı cezaevlerinde iki tutsağın bir ranzada yattığı aktarıldı.
Öneri ve talepler
Raporun sonuç bölümünde bazı öneri ve talepler sıralandı:
* Ağır hasta mahpusların yaşamlarını tek başına idame ettirememelerinden kaynaklı olarak serbest bırakılarak infazları ertelenmeli, tutuklu olanlar serbest bırakılmalıdır.
* İnfaz Kanunu'nun 16. Maddesi hasta mahpusların ihtiyacı doğrultusunda değiştirilmelidir.
* İnsanlık onuruyla bağdaşmayan arama usullerine derhal son verilmeli, hasta mahpusların hastaneye sevkleri sağlanmalıdır.
* Mahpuslar, sağlık kurumlarına ring araçlarıyla değil daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması sağlanmalıdır.
* Mahpuslara yönelik işkence ve kötü muamele uygulamalarından derhal vazgeçilmeli. AMED
