Kalıcı barış koşulları oluşturulmalı

Sinn Féin Ulusal Başkanı Declan Kearney ile İrlanda’daki barış süreci deneyimini ve Rêber Apo’nun çağrısıyla Türkiye’de başlayan çözüm müzakerelerini konuştuk:

• Hayırlı Cuma Anlaşması’yla sağlam bir barış modeli ortaya koyduk ancak siyasi bir anlaşmamız yok. İrlanda’dan çıkarılabilecek en önemli derslerden biri, kalıcı barış koşullarının oluşturulmasıdır. 10 yıl içinde ‘kendi kaderini tayin referandumunu’ halkımıza kazandıracağız.
• Türkiye hükümeti, PKK ve Abdullah Öcalan’ın attığı adımları tanımalı, güven vermeli. Ayrıca Kürt halkının temsilcileriyle tam ve kapsayıcı demokratik bir diyalog kurmalı ve anayasal değişiklikleri yapma konusunda esneklik göstermeli.
• Sinn Féin liderliği adına Abdullah Öcalan’a en sıcak dayanışma duygularımızı ve kardeşçe selamlarımızı iletiyorum. Gösterdiği liderlikten son derece etkilendik. İmralı Adası’nda hapsedilmiş olmasına rağmen, bugüne kadar gösterdiği örnek teşkil eden liderliği sürdürmesini diliyorum.

EREM KANSOY

DEM Parti’nin İstanbul’da 6-7 Aralık’ta dünyanın farklı ülkelerinden isimlerle gerçekleştirdiği Uluslararası Barış ve Demokratik Toplum Konferansı’na katılanlardan biri de Kuzey İrlanda Meclisi milletvekili ve Sinn Féin Ulusal Başkanı Declan Kearney’di. Kearney, “İrlanda Barış Süreci Deneyimi” başlığıyla İrlanda ve İngiltere arasında yıllarca devam eden müzakere ve barış süreci deneyimini anlattı. Konferans sonrası görüştüğümüz Kearney, İngiltere devleti ile barış anlaşması yapmış olmalarına rağmen hala siyasi bir anlaşmalarının olmadığına dikkat çekerek, “İrlanda’dan çıkarılabilecek en önemli derslerden birinin kalıcı barış koşullarının oluşturulması” olduğuna işaret etti.

1998 yılında imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması’nın hala tam olarak uygulanmadığını vurgulayan Kearney, “Ancak geri döndürülemez, çok sağlam bir barış modeli ortaya koymuştur. Bu model, İrlanda halkı için kendi kaderini tayin hakkına ulaşma konusunda yeni fırsatlar açıyor. Sinn Féin olarak 10 yıl bitmeden kendi kaderini tayin referandumunu halkımıza kazandırmayı siyasi hedef olarak belirledik” dedi.

20 yıldır kalıcı barış var

Sinn Féin’in mücadelesi ve İrlanda’daki barış deneyimine değinen Kearney, şunları söyledi: “Yüzyıllar boyunca Britanya tarafından sömürgeleştirildik. Ve 100 yıl önce, İrlanda’nın bölünmesiyle birlikte kuzeydeki altı il, güneydeki 26 ilden ayrıldı. Bu bölünme, İrlanda’nın kuzeyinde sürekli siyasi istikrarsızlığa ve çatışmalara neden oldu. Vatandaşlar ve direnişçiler, süregelen Britanya sömürge varlığına karşı mücadele etti. Bu da 1969’dan 1998’deki barış anlaşmasına kadar devam eden uzun bir silahlı mücadeleye yol açtı. Başlıca direniş gücü olan IRA, barış anlaşmasından yedi yıl sonra silahlı mücadelesini resmen sonlandırdı. Yani son 20 yıldır, kuzeyde çok güçlü ve kalıcı bir barış var. Bu geçiş sürecinde Sinn Féin kitlesel bir siyasi parti hâline geldi. Şu anda İrlanda’nın hem kuzeyinde hem de güneyinde halkın çoğunluğunu temsil ediyor. Hayırlı Cuma Anlaşması’yla kuzeyde bölgeler arası güç paylaşımı hukuken güvence altına alındı. Bu olumlu gelişmedir aynı zamanda toplumda demokratik değişimi ve dönüşümü yönetmemizi sağlayan çerçevedir. Sinn Féin, kuzeyde güç paylaşımı koalisyonuna öncülük ederken, güneyde yani bağımsız ve egemen İrlanda devletinde ise parlamentodaki ana muhalefet konumunda.”

Kearney, Kürtler ve İrlanda halkının deneyiminin birbirine benzediğini söyledi ve ekledi: “Toplumlarımızın dönüşmesini, yeni siyasi düzenlemelerin yapılmasını ve çoğunluğun yararına olan ulusal demokrasinin sağlanmasını istiyoruz. Kürtlerin ve İrlandalıların deneyimi, baskı, sömürgeleştirme ve buna karşı umut ve dönüşüm vizyonudur. Kürt halkının kalıcı ve demokratik bir barış anlaşmasına ulaşmasını ve Türk hükümetinin cesur adımlar atmasını diliyoruz.”

Siyasi anlaşma hala yok

İrlanda’daki barış sürecinin de cesur ve ileri görüşlü tek taraflı adımlarla başladığına, bu adımların çok partili görüşmelerin yapılmasını ve anlaşmanın imzalanmasını mümkün kıldığına işaret eden Kearney, şunları vurguladı: “Bugün barış anlaşmamız var ancak siyasi bir anlaşmamız yok. Bu yüzden İrlanda’dan çıkarılabilecek en önemli derslerden biri, kalıcı barış koşullarının oluşturulmasıdır. Bu barış, siyasi dönüşümün temelidir. Ama tüm tarafların iyi niyetle hareket etmesi, birbirine güvenmesi ve birlikte çalışmayı kabul etmesi gerekir. İrlanda barış süreci tam olarak böyle inşa edildi. Kürt siyasi temsilcileri ile Türkiye hükümeti arasında ise bu henüz gerçekleştirilmiş değil.”

Türk tarafı güven vermeli

Türk devletinin bu süreçte yeni bir yol açmaya niyetli olduğuna dair henüz somut bir adım atmadığını ifade eden Kearney, “PKK’nin attığı adımlar ile Abdullah Öcalan ve diğerlerinin gösterdiği liderliğe denk gelen güven artırıcı adımlar atılmalı. Türkiye hükümeti, Kürt temsilcilerin attığı adımları tanımalı. Ve hem Türkiye hükümetine hem de Kürt siyasi temsilcilerine düşen görev, bir ortaklık kurmak, birlikte çalışmak ve barışın tek taraflı kurulamayacağını kabul etmektir. Türkiye ayrıca Kürt halkının temsilcileriyle tam ve kapsayıcı demokratik bir diyalog kurmalı ve anayasal değişiklikleri yapma konusunda esneklik göstermeli” ifadelerini kullandı.

Psikolojik ve siyasi savaş sürüyor

Kearney, İngiliz hükümetinin kirli savaş politikalarına veya çatışmayı körükleyen dinamiklere nasıl karşılık verdiklerini şu sözlerle anlattı: “İngiliz hükümeti, halkımıza karşı yürütülen savaşta doğrudan yer aldı. Ölüm mangaları görevlendirdi, organize etti, yönlendirdi. Ayrıca işgale karşı çıkan vatandaşlara karşı çok acımasız baskı yöntemleri uyguladı. 1998’de barış anlaşmasına ulaştığımızda, bu, İngiliz hükümetinin İrlanda hükümetiyle eşit garantörlük rolünü kabul etmesiyle mümkün oldu. Ancak İngiliz hükümeti birçok kez sorumluluklarını yerine getirmedi. Bu nedenle barış ve siyasi süreç ilerlemeye devam ediyor. Aynı şekilde, İngiliz güvenlik ve askeri yapısı içinde, savaş döneminin aktörleri, barış sürecinin koşullarını içselleştirmedi. Bugün bile barış sağlam, kalıcı ve geri döndürülemez olmasına rağmen, bu yapıların bazı unsurları Sinn Féin liderliğiyle psikolojik ve siyasi olarak savaş hâlinde.”

Sürekli halk desteği

“Barışı sağlamak zor, peki barışı sürdürmek daha mı zor? 27 yıldır barışı nasıl koruyorsunuz?” sorusuna çarpıcı yanıt veren Kearney, özellikle kuzeydeki güç paylaşımı düzenlemelerini yönetmek konusunda zorlukların olduğunu söyledi: 

“Hayırlı Cuma Anlaşması, karşılaştığımız zorlukları yönetebileceğimiz bir kurallar çerçevesi sunuyor. İngiltere ve İrlanda hükümetlerinin barış sürecini istikrarlı tutmak konusunda sorumlulukları devam ediyor. Kat edilmesi gereken uzun bir mesafe var. Siyasi anlaşmanın ancak İrlanda halkı kendi kaderini tayin hakkına eriştiğinde sağlanacağına inanıyoruz. Bu, Hayırlı Cuma Anlaşması’nda tanınmıştır. Referandumların tarihini alabilirsek, kazanacağımıza ve İrlanda’nın yeniden birleşmesi sürecine başlayacağımıza inanıyorum. ‘Kuzey Yıldızımız’, yani yol gösterici çerçevemiz, yaklaşık 40 yıldır uyguladığımız ulusal stratejimizdir. Aldığımız her kararı bu stratejik hedeflere göre değerlendiriyoruz. Bu süreç boyunca en önemli unsur, sürekli olarak halk desteği inşa etmemizdi. Bu desteği büyüttük, siyasi güce dönüştürdük ve bu güçle barışı derinleştirdik, ulusal birliği ilerlettik ve tüm halkımız için ulusal uzlaşı hedefimize yaklaştık.”

Kearney, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’a şu mesajı iletti: “Sinn Féin liderliği adına kendisine en sıcak dayanışma duygularımızı ve kardeşçe selamlarımızı iletiyorum. Gösterdiği liderlikten son derece etkilendik. Kendisi İmralı Adası’nda hapsedilmiş olmasına rağmen, bugüne kadar gösterdiği örnek teşkil eden liderliği sürdürmesini diliyorum. Çünkü bu liderlikle Kürdistan halkı için daha parlak ve umut verici bir gelecek göreceğimize inanıyorum.”