• Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından incelenen gizli FinCEN belgeleri, ülkeler arası kara para transferinin nasıl gerçekleştiğini, bu para aklama operasyonlarında büyük bankaların nasıl rol oynadığını ortaya koyuyor.

 

Kamuoyuna sızdırılan FinCEN’in gizli belgelerine göre, dünyanın en büyük bankaları kara para aklama faaliyetlerine aracılık yapıyor, ülkeler arası dolaşan paranın miktarı 2 trilyon doları buluyor.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) bünyesinde oluşturulan araştırma ekibi, FinCEN’e gönderilen gizli belgeleri inceledi. Belgelere göre, dünyanın en büyük bankaları kara para aklama faaliyetlerinin içinde. ICIJ’den Fergus Shiel, "Elde edilen belgeler, dünyada dolaşan devasa miktarlardaki kara para hakkında bankaların ne bildiğini gösteriyor" dedi.

Araştırma nasıl başladı?

İnternet haber sitesi BuzzFeed News, Amerikan Mali Suçları Engelleme Ağı'na (FinCEN) gönderilen Şüpheli Faaliyet Raporları'nı ( SAR) elde etti ve bu raporları Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'na (ICIJ) servis etti. ICIJ, 2 bin 100 gizli belgeden oluşan FinCEN dosyaları için 88 ülkeden 110 basın kuruluşunda çalışan 400 gazeteciden bir ekip kurdu. Bu ekip, 2 bin 100 gizli FinCEN belgesi üzerinde 16 ay boyunca araştırma yaptı ve  2000 ile 2017 arasında en az 2 trilyon dolarlık şüpheli işlem tespit etti. Sonuçlara göre bu işlemlerin 514 milyar dolarlık kısmını JPMorgan, bir trilyon 3 yüz milyar dolarlık kısmını ise Deutsche Bank gerçekleştirdi.

Belgelerde kuşkulu banka işlemleri, kirli paranın ülkeler arası dolaşımı, kara paranın aklanması, şüpheli havalelere dair birçok bilgi yer alıyor.

HSBC aklamaya devam etti

Dünyanın başta gelen bankalarından HSBC, dolandırıcıların yüz milyonlarca dolarlık çalıntı parayı finansal sisteme sokmasına destek sundu. Çok sayıda kara para aklama işleminin ortaya çıkarıldığı FinCEN belgelerine göre, bankalar yeni müşterilerinin kara para aklamaya karşı mücadele için kabul ettikleri standartlarını dahi dikkate almadı. Prosedüre göre Almanya’da derhal, ABD’de ise en geç 30 gün içinde bir şirketin hesaplarının veya şüpheli mali işlemlerinin yetkililere bildirilmesi zorunlu. Ancak kimi bankaların bu bilgileri ya çok geç bildirdiği ya da yıllarca saklayarak bu sürede kara para aklanmasına devam edilmesini sağladığı anlaşıldı.

Belgelerde, 2012 yılında Latin Amerika'daki uyuşturucu kartelleri için 881 milyon dolar kara para akladığını kabul eden ve 1,9 milyar dolar ceza ödeyen Avrupa'nın en büyük bankası HSBC'nin beş yıllık süreç içinde şüpheli kişilerin hesaplarına para aktarmaya devam ettiği görüldü.

Deutsche Bank kartellerle çalıştı

Almanya’nın bir numaralı bankası Deutsche Bank, organize suç örgütlerinin ve uyuşturucu kartellerinin kara paralarının transfer edilmesine aracılık etti. FinCEN belgelerine göre Deutsche Bank, İran ve Rusya'ya yönelik yaptırımları delen şüpheli kuruluşlar için para transferi yaptı. Bu, Deutsche Bank'ın ilk 'şüpheli işlemi' değil. Alman bankasının 2015 yılında ABD yaptırımlarını ihlal ettiği için 258 milyon dolarlık para cezası ödediği ve şüpheli müşterilerle tüm işlemleri sonlandırdığına dair açıklama yaptığı ortaya çıktı. Ancak FinCEN belgeleri, Deutsche Bank'ın kendi açıklamasına riayet etmediğini gösteriyor.

Reza Zarrab ile ilişkiler

Belgelere göre; Deutsche Bank'ın ABD'de faaliyet gösteren kuruluşu Deutsche Bank TCA, 2013'te Reza Zarrab ile ilişkili olan Nadir Döviz ve Kıymetli Maden Ticareti Yetkili Müessese AŞ için 29 milyon dolara yakın para transferi yaptı.

FinCEN belgelerinde, Türkiye'deki banka hesapları ile ilişkili toplam 538 işlem 'şüpheli' olarak raporlandı. Türkiye'deki banka hesaplarından gelen 'şüpheli fon'ların tutarı ise 70 milyon doları geçiyor.

Yaptırımlar delindi

Deutsche Bank'ın ayrıca İran'ın yaptırımlarını ihlal etme olasılığına rağmen, Türkmenistan'ın en büyük petrol ve gaz üreticisi Turkmenbashi için de işlem yaptığı belirlendi. FinCEN belgelerinde yer alan SAR'lar, Deutsche Bank'ın, şirketlerin sadece İran değil Rusya'ya yönelik yaptırımlardan da kaçınmasına yardım ettiğini belgeliyor. Deutsche Bank TCA, Rusya'nın en büyük petrol şirketlerinden biri olan Surgutneftegas için yaklaşık 430 milyon dolarlık 47 transfer gerçekleştirdi.

Belgeler, Deutsche Bank'ın, aleyhindeki soruşturmalardan tamamen haberdar olmasına rağmen, 2003 ve 2017 yılları arasında Putin'in müttefiki olan Rus milyarder Oleg Deripaska bağlı şirketler için 11 milyar dolardan fazla işlem yaptığını gösteriyor.

FinCEN ifşaya tepkili

FinCEN’in gizli belgelerinde çok sayıda siyasal figüre ve şirketlere ilişkin bilgiler yer alıyor. Sızan belgeler, 2000-2017 döneminde bankalar tarafından yapılan SAR raporlamalarının sadece küçük bir bölümünü oluşturuyor.

Belgelerin kamuoyu ile paylaşılmasına tepki gösteren FinCEN, bu ifşanın gelecekteki soruşturmaları aksatabileceğini belirtti.

Damadın bankasından porno ve kumar sitelerine transfer

 

FinCEN belgelerinde Çalık Holding’e bağlı Aktif Bank’a da geniş yer ayrıldı. Bilgilere göre Berat Albayrak’ın holdingin CEO’su olduğu dönemde Aktif Bank; Taliban’a destek sunan şirket, porno ve online kumar siteleri için para transferi yaptı.

Belgelerde Aktif Bank’a ilişkin dört kez SAR raporu hazırlandığı,  6 Haziran 2013 ile 1 Temmuz 2014 arasında BNY Mellon ve Bank of America muhabir hesapları üzerinden toplam 91.6 milyon dolarlık ‘şüpheli' para transferi aktarıldığı belirtiliyor. 

Deutsche Welle’nin haberine göre BNY Mellon, Aktif Bank’ın Mayıs-Temmuz 2014 arasında Afgan şirketler için 561 adet şüpheli para transferi yaptı. Bu transferler 35.3 milyon civarında. BNY Mellon, bu işlemlerin kamuya açık kaynaklardan faaliyet alanı tespit edilemeyen, paravan olduğu tahmin edilen şirketler için gerçekleştirildiğini, paranın kaynağının ve banka işlemlerinin gerçek amacının ise tespit edilemediğini belirtiyor.

Porno ve online kumar siteleri

Mart 2014 tarihli bu rapora göre Aktif Bank, Aralık 2013 içerisinde dünyanın en çok ziyaret edilen porno sitelerinden Pornhub ve YouPorn'un sahibi olan Manwin'in de (şimdiki adıyla MindGeek) aralarında olduğu pornografi endüstrisinden bir dizi şirketin ve ayrıca bir bahis platformu şirketinin toplam 3.4 milyon dolarlık para transferini aktardı. Şirketlerin hem alıcı hem de gönderici pozisyonunda olduğu işlemler Wirecard’ın Aktif Bank’taki müşteri hesabı üzerinden gerçekleşti.

HABER MERKEZİ