Kemiklerimizi verin!

• Van’ın Çatak ilçesi kırsalındaki Görentaş Yaylası’nda 12 Ekim 1998’de çıkan çatışmada şehit düşen PKK’li gerillaların ailelerinin, kemiklerin kendilerine verilmesi amacıyla açtığı davanın 31’inci duruşmasında karar çıktı. 

Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, ailelerin kemiklerin kendilerine iade talebi reddedildi. Mahkeme, gerekçeli kararın daha sonra açıklanacağına ve kararın kesinleşmesi halinde adli emanette tutulan kemiklerin gömülmek üzere Çatak Kaymakamlığı‘na teslim edilmesine karar verdi. Ailelerin avukatı Turan Ece, kararı Yargıtay’a taşıyacaklarını söyledi. 

27 gerilla şehit düşmüştü

Mezopotamya Ajansı’ndan Müjdat Can ve Gökhan Altay’ın haberine göre Van’ın Çatak ilçe kırsalında bulunan Gorandeşt (Görentaş) Yaylası’nda 12 Ekim 1998 tarihinde askerler ile PKK gerillaları arasında çatışma çıktı. Resmi makamlar çatışmada 22 PKK’linin ve 14 korucunun yaşamını yitirdiğini, PKK ise 27 gerilla ve 14 korucunun yaşamını yitirdiğini açıkladı. Korucuların cenazeleri ailelerine teslim edilirken, PKK’lilerin cenazeleri ise toplu bir şekilde defnedildi. Çocuklarının kemiklerini isteyen ve birçok girişimde bulunan aileler, 2011’de  bölgeye gitti. Aileler, daha sonra kemiklerin kendilerine teslim edilmesi için İHD Van Şubesi’ne başvurdu.

Askerler heyeti engelledi

Başvuru üzerine 13 Ağustos 2011 tarihinde aileler, İHD, Van Barosu, Avrupa Parlamentosu’nun bazı üyeleri ve Latin Amerika’dan gelen adli tıp uzmanlarından oluşan bir heyet, toplu mezarın bulunduğu bölgeye yakın Kelahi (Andiçen) Mahallesi’ni ziyaret etti. Askerlerin toplu mezara gidilmesini engellemesi üzerine heyet, farklı bir toplu mezarın olduğu Gorandeşt Mahallesi kırsalındaki Badılgali Yaylası’nı ziyaret etti. 

Başvuru AİHM’den döndü 

Aileler, ziyaret sonrası kemiklerin teslim edilmesi için Çatak Cumhuriyet Başsavcılığına başvurdu. Savcılık, ailelerin ”toplu mezarın kamu marifetiyle açılması, DNA testinin yapılması ve teslimi” talebiyle yaptığı başvuru hakkında 24 Ağustos 2011’de ”takipsizlik” kararı verdi. Aileler, avukatları Turan Ece ile Erciş Ağır Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulundu. Bu itirazın reddedilmesi üzerine aileler, kararı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı. Başvurunun geri dönmesi üzerine aileler, 30 Nisan 2013 tarihinde Çatak Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yaptı. 

Mezarlar Feraşîn’e taşındı

Ailelerin, Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yaptığı başvuru kabul edildi. Mahkeme, 16 Temmuz 2014 tarihindeki davanın 3’üncü duruşmasında toplu mezarların keşfine karar verdi. Karar sonrası 21 Ağustos 2014’te yapılan keşifte, birçok kemiğin Van-Hakkari ve Şırnak üçgenindeki Feraşin Yaylası’nda gerilla cenazelerinin bulunduğu ”Şehit Mehmet Goyi Mezarlığı’na” götürüldüğü ortaya çıktı.  

Keşif yapıldı

Adli Tıp Uzmanı Ümit Biçer’in de aralarında bulunduğu uzmanlar ile yapılan keşifte ulaşılan kemik kalıntıları, Adli Tıp Kurumu’na gönderildi. ATK, ”kimliklendirmeye uygun” olmadığı gerekçesiyle kemik ve bulguları mahkemeye gönderdi. Aileler, yakınlarına ait olduğu belirtilen ve dosyaya eklenen fotoğraflar ile 28 Temmuz 2015’te teşhis yaptı. Aileler, yakınlarına ait olduğu belirtilen kemiklerin yeniden ATK’ye gönderilmesine rıza göstermeyerek, Feraşîn’e defnedilmeleri için kendilerine verilmesini istedi.  

Çatışmada şehit yitiren ”Piling” kod adlı Abdullah Malgaz’ın ailesi, ayrıca 1998’de oğulları tarafından alıkonulduğu iddia edilen dönemin Bahçesaray Belediye Başkanı Naci Orhan’ın ifadesine başvurulmasını istedi. Aile, bu taleplerine ise, çatışma sonrası çocuklarının askerler tarafından koparıldığı iddia ettiği kafasının teşhis için Orhan’a götürülmesini gerekçe gösterdi. Ancak, Orhan’ın ifadesi almayan mahkeme 20 Eylül 2015’de bir kez daha ”görevsizlik” kararı verdi. 

Orhan’ın ifadesi

Mahkemenin yaklaşık 3 yıl sonra böylesi bir karar vermesi üzerine dosya Yargıtay’a taşındı. Başvuruyu değerlendiren Yargıtay 20’nci Hukuk Dairesi, dosyayı Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi’ne iade etti. Mahkeme, yeniden yapılan yargılama kapsamında 17 Ekim 2017 tarihinde Naci Orhan’ın ifadesini aldı. Orhan, kendisine böylesi bir teşhisin yaptırılmadığını iddia etti. 

Ailelerden 555 bin TL istediler

Mahkeme, ailelerin talebine rağmen ”kamu düzenini ilgilendirdiği” gerekçesiyle kimlikleştirme için kemik ve bulguları tekrardan ATK’ye gönderilmesine karar verdi. Mahkeme, ayrıca ATK’den kimlikleştirme işleminin masrafını istedi. ATK, tüm bulgular için 555 bin 750 TL masrafın olacağını mahkemeye iletti. 

Av. Ece ise, “yargılama giderlerinin mahkemece karşılanmamasının hukuk devletinin ihlali olduğunu ve ailelerin maddi durumlarında değişme olmadığı halde mahkemenin adli yardım kararından dönmesinin kabul edilemez olduğu” gerekçesiyle masrafların mahkemece karşılanmasını istedi. Mahkeme, bu talebi de reddetti. 

 Ailelerin, kemiklerin kendilerine verilmesi amacıyla açtığı davanın dün 31’inci duruşması görüldü. Av. Turan Ece, kemiklerin tamamına yakınının Feraşîn Yaylası’na götürüldüğünü anımsatarak, kemiklerin birleştirilmemesinin suç olduğunu belirtti. Av. Ece, kemiklerin teslim edilmesini istedi. Mahkeme, ise talebi reddetti.  VAN