Önce deprem sonra rant

• Büyük İskender tarafından inşa edilen Antakya, 6 Şubat depremlerinde Hıristiyan, Müslüman, Ermeni, Yahudi mirasının paha biçilmez simgelerini kaybetti. Depremi fırsata çeviren iktidar ve yandaşları ise tarihi dokuları tamamen yok etti. Harita Mühendisi Kenan Kantarcı, Antakya’nın talan edildiğine dikkat çekti.

ERDOĞAN ALAYUMAT

Bir zamanlar Roma İmparatorluğu'nun üçüncü büyük şehri olan Antakya, 2 bin 400 yıl boyunca medeniyetlerin yükselişine ve çöküşüne tanıklık etti. Tarih boyunca büyük yıkımlara uğrayan Antakya her seferinde yeniden inşa edildi.

Antakya Büyük İskender'in bir generali tarafından MÖ 300 yılında inşa edildi. Aziz Petrus ve Pavlus'un burada en eski Hıristiyan topluluklarını kurdukları, Hıristiyan ifadesinin de ilk kez burada kullanılmaya başlandığı rivayet edilir. Antakya’da farklı inançların birbirine karışması şehrin karakterinin bir parçası haline geldi.

Şimdilerde ise eski ışıltısını yitirmiş harabe bir kentte döndü. Bir yıl önce yaşanan depremlerde neredeyse tamamı yerle bir olan kenttin eski yapısına uygun bir şekilde yeniden inşa edilip edilmeyeceği bilinmezliğini koruyor. Antakya sakinleri, ilçenin kurtulmasının uzun zaman alacağından ve tarihi kimliğinin hiçbir zaman tam olarak restore edilmeyeceğinden endişeli.

Tarih yok edildi

11 kenti vuran iki büyük depremde resmi rakamlara göre 50 binin üzerinde insan yaşamını yitirdi, yüzbinlerce insan yaralandı, bir o kadar insan evsiz kaldı. Deprem hattında olan tarihi yapılar da zarar gördü. Antakya 6 Şubat’ta yaşanan depremlerde ağır bir yıkıma uğradı ve binlerce yıllık tarihi dokular da zarar gördü. Depremi fırsata çeviren gözü ranttan dönmüş iktidar ve yandaşları ise tarihi dokuları korumak yerine tamamen yok etti. CHP’li Büyükşehir Belediyesi'ne göre tarihi dokusu ile birlikte ilçenin yüzde 80’ni yıkıldı.

 

 

Rum Ortodoks Kilisesi

Antakya’nın simgelerinden biri olan Rum Ortodoks Kilisesi 1 yıl önce yaşanan depremde hasar gördü. Mısır Bilad Al Şam hükümdarlığı zamanında 1833'te Mohammed Ali oğlu İbrahim Paşa'nın izni ile ilk önce ahşap olarak yaptırılan ve 1872 yılında yaşanan depremde yıkılan kilise için tarih adeta tekerrür etti ve 6 Şubat günü benzer durumu yaşadı. Antakya’nın en işlek caddesi olan Hürriyet Caddesi diğer adıyla Saray Caddesi üzerinde yer alan kilisenin duvarlarında asılı 4 ikona çöktü ve tavan kirişleri taş yığınlarının arkasında kaldı. Kilisesinin ön bölümünde asılı duran büyük haç da depremden nasibini aldı.

 

 

Kiliseye çevrilen cami!

Kenttin bir başka simge yapılarından biride Anadolu’nun en eski camilerinden biri olan Habibi Neccar Camii. Yapı 6 Şubat depremlerinde tamamen yıkıldı. Yapı ilk kurulduğunda başlangıçta antik bir pagan tapınağıydı. Ardından kiliseye çevrilen yapı 13. yüzyılda camiye çevrildi.

 

 

Herod caddesinden eser yok

Antakya’nın en eski caddelerinden biri olan Kurtuluş Caddesi de (Herod Caddesi) depremden nasibini aldı. Antik Roma’da Ortadoğu zenginlerinin alışveriş merkezlerinden olan cadde aynı zamanın dünyanın ilk ışıklandırılan caddesi olma unvanına sahip. Yüzlerce yılda ışıkları sönmeyen bu caddenin 21’nci yüzyılda tamamen karanlığa büründü. Cadde üzerinde bulunan tarihi yapıların tümü neredeyse yıkıldı.

 

 

Protestan Kilisesi yüz yıldır ayaktaydı

Eski Antakya girişinde bulunan Protestan Kilisesi de yıkılan tarihi yapılardan biri. Kilisenin yapımına 19’ncı yüzyılın sonlarında başlanmış, 1900 yılında ibadete açıldı. Yüz yılda fazla süredir ayakta duran kilise son yaşanan depremde tamamen yıkıldı.

 

 

Roma kanalını ortaya çıktı

Saray Caddesi girişinde Romalılar tarafından yapıldığı düşünülen su kanalı depremin etkisi ile gün yüzüne çıktı. Kanalın bir kısmı yıllar önce Saray Caddesi üzerinde yapılan altyapı çalışmalarında bulunmuştu. Depremden sonra kanalın Amanos Dağları'ndan eski Antakya’nın altından geçerek Asi Nehrine kadar uzandığı ortaya çıktı. Romalılar tarafından yaptırıldığı düşünülen kanalın hala içinden dağlardan gelen su geçmeye devam ediyor. Kanalın üzerine yapılan evler ise yerle bir olurken kanal tüm ihtişamı ile ayakta kalmayı başardı.

 

 

Ata Koleji ve Antik Beyazıt Oteli

Kentin önemli yapılarından olan Ata Koleji ve Antik Beyazıt Oteli. Bu iki yapı depremde yıkıldı. Ata koleji ayakta kalmayı başarsa da 20 Şubat’taki 6,5 şiddetindeki depremde tamamen yıkıldı. Antik Beyazıt Otel ise kısmen yıkıldı. Otelin çatısı ve alt katları tamamen yıkılırken temeli ağır hasar aldı.