Şaneşîn Performans: Her şey Kürtçe için

• Şaneşîn Performans’ın 2021 Şubat ayında bir grup Kürt Dili ve Edebiyatı (Kürdoloji) okuyan öğrenci ile çevreleri tarafından Mêrdîn’de kurulduğunu ifade eden Şaneşîn Performans’ın oyuncularından Rênas Aburşu, yaklaşık iki yıl boyunca meslek odalarında, sendikalarda eğitim aldıklarını ve tiyatro yaptıklarını kaydetti.

Kurdistan’da Kürtlere, Kürt kültürü ve sanatına yönelik baskılar her geçen gün artarken, Kürt gençleri ise baskılara karşı çeşitli alternatiflerle sanat icra ediyor. 2021 yılında bir grup Kürt gencin bir araya gelerek kurduğu Şaneşîn Performans geçtiğimiz ay Mêrdîn’de kendi imkanlarıyla sahne kurdu. Mêrdîn başta olmak üzere birçok kentte sahne alan Şaneşîn Performans’ın oyuncularından Rênas Aburşu, Şaneşîn’in kuruluşunu ve oyunlarını Jinnews’ten Öznur Değer’e anlattı.

‘Sadece sahne vardı’

Şaneşîn Performans’ın 2021 Şubat ayında bir grup Kürt Dili ve Edebiyatı (Kürdoloji) okuyan öğrenci ile çevreleri tarafından Mêrdîn’de kurulduğunu ifade eden Rênas, yaklaşık iki yıl boyunca meslek odalarında, sendikalarda eğitim aldıklarını ve tiyatro yaptıklarını kaydetti. Rênas, “Sahne açma kararından sonra buraya ilk 3 ay sadece temizlik yapmaya gelip gittik. Elimizde hiçbir şey yoktu. Ne bir sandalyemiz, ne bir masamız ne de prova alacağımız eşya. Çırılçıplak bir sahnemiz vardı sadece. Ancak imkansızlıklara rağmen provalarımızı alıyorduk. Komünal bir şekilde her gün gelip gittik ve sahnemizi bu şekilde kurduk” sözlerine yer verdi.

Sahne kurma kararının ardından hem dayanışmayı artırmak hem de bilet satmak için kombine bilet uygulaması başlattıklarını söyleyen Rênas, “Kombine biletleri bin TL’ye sattık. Bilet alanlar hem bir yıl boyunca Şaneşîn Performans’ın tüm oyunlarına gelebilecek hem de bizim de sahne eksikliklerimizi giderebilmemiz için küçük bir katkı sunmuş olacaktı. Bu şekilde sahnemizi bugün neredeyse tamamlama noktasına geldik ve burada oyunlarımızı oynamaya başladık” dedi.

 

 

Üç oyun

Sahneyi ilk olarak Êlih’ten (Batman) gelen “Jina Qelew” isimli oyun ile açtıklarını dile getiren Rênas, ardından kendilerine ait “Înfaz” isimli oyunu oynadıklarını paylaştı. Rênas, “Yakın zamanda misafir oyunumuz olan ‘Dêrê Zargotin’ sahne aldı. Yine uzun yıllar sonra ‘Şengê û Pengê’ isimli çocuk oyunumuz Şaneşîn Performans tarafından çıkarıldı ve sahne aldı. Şaneşîn şimdiye kadar üç oyun çıkardı. İlk oyun ‘Bêcir’ idi. Bêcir, 5-6 kentte sahne aldı. Ardından ikinci oyunumuz olan ‘Penceşîr’i oynadık. Penceşîr de 7-8 kentte sahne aldı. Bu oyun ile ODTÜ Tiyatro Festivali’ne de katıldık. Son olarak ‘Înfaz’ isimli oyunu çıkardık. İkinci defa Şaneşîn Performans’ta sahne aldık. Çalışmalarımız bu şekilde sürüyor” şeklinde konuştu.

‘Bizi ayakta tutan dilimiz’

Anadilinin Kürtçe olduğunu ve bu anlamda duygularını, düşüncelerini, jest ve mimiklerini ancak kendi dilinde ifade edebileceğini belirten Rênas, “Başka bir dilde, bana ait olmayan bir dilde ses çıkarmam istendiğinde kendimi yabancı hissederim. Bizi ayakta tutan temel şey bu oldu. Dilimiz…” diye kaydetti. 

Kurdistan’da yalnızca tiyatro üzerinde değil Kürt sanatı ve kültürü üzerinde ciddi bir baskı olduğuna işaret eden Rênas, “Bazen bazı yerlerde oyunlarımızın sahne almasına iki saat kala tiyatronun ertelendiğini öğreniyoruz. Ya da bir gün önce oyunlarımızın iptal edildiğine tanıklık ediyoruz. Neden? Çünkü Kürtçe olduğu için.” ifadelerini kullandı.

‘Amacımız Kürt tiyatrosunu ilerletmek’

Rênas, amaçlarının Kürt tiyatrosunu ilerletmek olduğuna değinirken, “Yalnızca burada değil dört parça Kurdistan’da ve Türkiye kentlerinde de sesimizi duyurmak istiyoruz. Amed Şehir Tiyatrosu gibi, Êlih, Wan tiyatrosu gibi Mêrdîn’de de böyle bir tiyatroya ihtiyaç vardı. Birçok aile maddi imkansızlıklardan dolayı tiyatro izlemek için Amed’e, Êlij’e gidemiyordu. Bu tiyatro için büyük bir engeldi” dedi. 

Pandomim eğitimi 

Şaneşîn Performans’ın aynı zamanda eğitimler de düzenleyerek ders verdiğini aktaran Rênas, birkaç ay öncesinde pandomim eğitimi düzenlediklerini belirtti. Dışarıdan da birçok kişinin eğitime katıldığını kaydeden Rênas, “Eğitimlerimiz çok güzel geçti. Başkaca çalışmalar da yürütmek istiyoruz. Örneğin dil üzerine kurslar açmak istiyoruz. Kısacası Kürtçe olan her şey üzerinde çalışma yürütmek istiyoruz ve Kürt dilini Mêrdîn’de yaşatmak istiyoruz” diye konuştu. MÊRDÎN